İç hatlarda ücret rekabeti kızışıyor
Özel hava yolu şirketlerinin iç hatlarda fiyat indirmesi, THY'nin de esnek rezervasyon sistemi ve buna bağlı ücret tarifesine geçmesi iç hatlarda yeni tartışmaların gündeme gelmesini sağlayacak. ETS Tur ve Öger Tur desteğindeki AtlasJet, kârlılıktan ziyade imajı hedeflediği bu dönemlerde, bu rekabete her boyutu ile hazır gibi. Fly Air Genel Müdürü Safi Ergin, Bakanlık koordinesinde acil bir çözüm üretilmesinden yana tavır koyarken, THY kendisini tamamen gelişmelerin dışında göstermeye çalışıyor. Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, fiyat indirimlerinde biraz aşırıya gidildiğini ima ederek, "Uçaklar yakıt yerine su mu harcıyorlar" şeklinde yorum yaparken, THY'den haksız rekabete girmemesini isteyen firmalara ise, Genel Müdür aracılığı ile şu cevap geliyor: "Onun için mi, bizim 129 milyon liradan 109 milyon liraya fiyat indirdiğimiz hatlarda özel şirketler 69 milyon liraya uçmaya başladılar. Bu rakam pek ticari değil." Açıklamayı yapan THY Genel müdürü Abdurrahman Gündoğdu şunları söylüyor: "Biz ticari olarak düşünüyoruz. Doluluk oranları, yurt dışında olduğu gibi yurt içinde de talebin çok olduğu zamanlarda yüksek fiyat, talebin azaldığı dönemlerde düşük fiyat şeklinde ayarlanıyor. Bu esnek bir sistem. Yazın, yoğun sezonlarda THY için de özel havayolları için de yolcu sıkıntısı yok. Kaldı ki özel havayolu şirketlerinin bize intikal eden bir rahatsızlıkları yok, olmadı da." THY Genel Müdürü Abdurrahman Gündoğdu, THY'nin müşteri portföyünün özel havayolu şirketlerinin müşteri portföyü ile örtüşmediğini iddia ederek, rekabet ve fiyatlar konusunda da şu yorumda bulunuyor: "Asıl şey birbirleri arasındaki rekabetten kaynaklanıyor. Onların müşteri portföyleri birbiri ile örtüşüyor. Büyük ihtimalle kendi aralarında, doluluk oranları pek yüksek değil. Bizim doluluklarımızda pek bir fark olmadı. Ama onların oranlarında birbirleri ile ciddi bir rekabet var. Bizim yolcu sayımız giderek artıyor. Geçen senenin aynı dönemine göre bu sene yüzde 15 civarında bir artış var." Güler misin ağlar mısın? "Bir mahkeme kararı var, kararda deniliyor ki: 'İstanbul Havayolları bir kamu kuruluşu olduğu için yer hizmeti yapamaz.' THY'nin o zamanki Genel Müdürü Atilla Çelebi, hangar yerinin bize tahsisinden sonra bir yazı yazmış üst makamlara, en önemli iki cümlesini söylüyorum -aynen kelimesi kelimesine söylüyorum- 'Ülke güvenliği açısından, yabancı havayollarına tahsis edilen bu arazinin iptal edilip geri alınarak ortaklığımıza tahsisi...' Bunların hepsinin belgesi var." İstanbul Havayolları'nın (İHY) bitiş nedenlerini geçen hafta bu sayfada aktarmıştık. Safi Ergin, o dönemler Genel Müdürlüğü'nü yaptığı ve 22 uçağa sahip filosuyla Türkiye'ye ve KKTC'ye Avrupa'dan turist akıtan İstanbul Havayolları'nın bitişini şöyle aktarıyor: "Bir tek Caravell'den 22 uçaklık filoya ulaşmak kolay olmamıştı tabii. Sadece yolcu taşımacılığında değil, uçak bakım hizmetlerinde, ikram ünitelerinde ve yer hizmetlerinde de büyük aşamalar kaydetmiştik. Bunun için ciddi çileler yaşadık. Enteresan olaylarla karşılaştık. HAVAŞ'ın özelleşmesi dönemine gelen yer hizmeti mücadelemiz bizi çok yormuştu. Bakın neler oluyor: Handling'imiz üçüncü sırada idi. Firma olarak biz devlete müracaat ediyoruz, diyoruz ki bu işi yapacağız. Yönetmeliğe göre siz bakanlıktan yazılı izin alıyorsunuz, diyorsunuz ki ben şu hizmeti de yapmak istiyorum, o da size diyor ki yönetmelik gereği şu yatırımı yap... O yatırım da, bakıyorsunuz 5-6 milyon dolarlık techizat, onları alıyorsunuz. Ondan sonra, 750 yer personeli alıyorsunuz. Bütün bunları tamamlıyorsunuz. DHMİ denetiminden geçiyorsunuz. Ondan sonra, ruhsat aşamasında deniliyor ki size, 'Yoo, şimdilik dursun...' Bu haksızlığa tepki göstermedikleri için şimdi hayıflanan Safi Ergin, devam ediyor: "Devlete itibarımız, saygımız olmasaydı 750 personeli götürüp Ankara'da bakanlığın önüne koysaydık, bak bakalım ne oluyordu. Neymiş, üç sene sonra HAVAŞ'ı satacaklarmış. (1992) Ya tamam da bana neden bu izni verdin, neden bu hizmeti yaptırdın. Bu parayı harcattın. HAVAŞ, 95'te özelleşti. Böylece üç sene bizi oyaladılar. Üç sene başta ruhsat alamadığımız için, üç sene de mahkemelerde oyalandık. Demek ki 6-7 sene bizim o hizmetimiz engellendi." Parlayan yıldız söndürüldü Genel Müdür Safi Ergin, THY'den sonra ikinci okul olarak görülen İstanbul Havayolları'nı ise şöyle tarif ediyor: "1985 yılının Aralık ayında 16 müteşebbis tarafından kuruldu. Bu müteşebbislerin yarısı yurt dışında turizm ve taşımacılık yapan şirketlerdi... Şirket ilk olarak tek bir Caravell ile başladı. Faaliyette bulunduğu 15 yıl içerisinde 22 tane Boeing'e ulaştı. Yaklaşık 3 bin personeli vardı. İstanbul Havayolları, ikram hizmetlerinde bütün monopolleri kırmıştır. Yani sektörün önünü her sahada açmıştır... Dolayısı ile faaliyette bulunduğu süre içerisinde ülke ekonomisine 2-2.5 milyar dolarlık bir döviz girdisi sağlamıştır. En önemlisi de sektöre; THY'den hiçbir hostes, hiçbir pilot almadan -belki üç beş teknisyen almıştır başlangıçta- ama binlerce insan yetiştirmiş ve THY'den sonra ikinci bir okul olmuştur. Yaklaşık 200 tane pilot, 200-300 teknisyen, binlerce hostes, rezervasyon memurundan tutun her türlü hizmet elemanı olarak yüzlerce insan yetiştirmiştir. Sektörün işçisinden genel müdürüne kadarki yelpazede personelleri vardır. Yani çok önemli bir hizmeti görmüştür." KKTC'ye yazık oldu Ergin KKTC'deki taşımacılığı da şöyle aktarıyor: "On yıl boyunca, KKTC'ye giden (Türkiye dışında) turistin yüzde 65'ini daima İHY taşımıştır. Yani, Kıbrıs Türk Hava Yolları (KTHY) sadece Londra seferleri yaparken İHY, Almanya, Avusturya, Fransa ve İtalya gibi her tarafı günlük seferlerle Kıbrıs'a bağlamıştı. Dolayısı ile turistin yüzde 65'ini İHY taşıyordu. İstanbul Havayolları'nın faaliyeti durduktan sonra Kıbrıs turizmi çok büyük bir darbe yedi ve bir daha belini doğrultamadı. Son dört yılın maalesef acı gerçeği bu... Kıbrıs'taki hangarı biz -İstanbul da yer verilmediği için- 1988 yılında inşa ettik. Bugün hangar hâlâ orda ve atıl olarak durmaktadır. Fly Havayolları olarak burayı yakında faaliyete açmayı düşünüyoruz. Orası, 1988 yılından 2000 yılına kadar hizmet verdi ve İHY'nin bütün bakımları orada yapıldı. Orda yüzlerce çalışan vardı." Eski günlere dönüş çok zor Bugün gelinen noktada Park Holding bünyesindeki HAVAŞ, tatlı ve gayretli bir rekabet ortamında hizmetlerini günden güne geliştirerek sürdürmektedir. HAVAŞ'la birlikte aynı hizmeti THY dahil özel şirketler kendi çaplarında yürütebilirken ÇELEBİ ve HAVAŞ'ın komple hizmet yarışı devam etmektedir. Her iki firma da Türk sivil havacılığına büyük katkılar sağlamakta ve devletin önemli bir yükünü omuzlamaktadırlar. İstanbul Havayolları ise, kendisine ait 4 adet oteli işletmektedir. Şirketin uçağı bulunmamaktadır. İsmi ve itibarı bütün Avrupa'da bilindiğinden yeniden havacılık işletmeciliği yapması avantaj gibi görünse de bunları yapabilmesi için ruhsat, izin, ekipman vesair maliyeti yeni bir şirketin kurulması kadar yük getirecektir. Özel şirketler yok edilemez Hükümetin icraatlarından memnun olduğunu belirten Safi Ergin sözlerini şöyle sürdürdü: "Şimdi, gelinen noktada özel havayolu şirketleri kesinlikle operasyonlarını sürdürecekler. Birtakım olumsuzluklar var ama sanıyorum, THY daha objektif davranacak. Ülke bazında bir değerlendirme yapılacak ve hem THY yönetimi, hem de Bakanlık olarak bu işe mutlaka bir çözüm bulunacaktır. Özel havayollarını kimsenin yok etmesi mümkün değildir. Bugünkü yönetimler, daha adaletli ve liberal. Biz memnunuz. Bunları, yönetimlerle sektör arasında bir ders olsun diye söyledim. Buradakileri, bir kamu ile özel sektörün birbirlerine bakışı, işleyişi nasıl olmalı, nasıl olmamalı, bunlara açıklık getirmesi açısından anlattım." Avrupa'ya cazip uçuşlar devam ediyor Amsterdam, Kopenhag, Madrid, Barselona, Prag, Varşova......239 $ Atina, Budapeşte, Frankfurt, Münih..........................................189 $ Berlin, Dusseldorf, Hamburg, Hannover, Köln, Lyon, Milano, Nice, Paris, Roma, Strasbourg, Stuttgart....................................249 $ Bükreş,Priştina, Saraybosna, Sofya, Tiran, Üsküp................169 $ Kiev, Odesa....................................................................................269 $ Kişinev...........................................................................................179 $ Moskova.........................................................................................219 $ Simferepol.....................................................................................199 $ Stockholm......................................................................................289 $ Viyana............................................................................................199 $ Zagreb............................................................................................239 $ Not: Belirtilen ücretler 31 Ocak 2005 tarihine kadar geçerlidir. Detaylı bilgi için: İHLAS TURİZM Tel: 0212 454 34 00 0232 - 489 28 81 Fax: 0212 454 34 01/0232 - 489 05 39 e-mail: ihlas@ihlasturizm.com, ihlasturege@ihlasturizm.com, web: www.ihlasturizm.com.. KISA... KISA... KISA... AtlasJet aktarmalı seferlere başlıyor AtlasJet'in aktarmalı seferleri bugünden itibaren başlıyor. Şirketten yapılan açıklamada, Aktarmalı (bağlantılı) seferler, İzmir-Trabzon, İzmir-Antalya, İzmir-Adana, Adana-Trabzon, Adana-Antalya, Malatya-İzmir ve Malatya-Antalya merkezlerine karşılıklı olarak yapılacak. Yolcuların bagaj işlemleri son uçuş noktasına göre yapılacak. Öte yandan, şirket, İstanbul-İzmir arasındaki sefer sayısını günde karşılıklı olarak 4'e çıkarıyor. İlk IATA üyesi özel hava yolu şirketi olan AtlasJet, önümüzdeki günlerde İstanbul-Ankara seferlerine de başlayacak. AtlasJet'in İstanbul'dan Adana, Antalya, İzmir ve Trabzon'a 69, Van ve Kıbrıs'a 100 milyon liraya uçuşları ise devam ediyor. Bu fiyat tarifesi, 14 Ocak tarihine kadar uygulanacak. Alman şirketinin "Boeing" aşkı! Avrupa'nın en büyük turizm şirketi TUI'nin alt kuruluşu Alman Hapag- Lloyd Havayolları, tüm filosunu 737- 800'lerle değiştirmek üzere Boeing'le anlaştı. Boeing'den 10 adet 737- 800 sipariş eden Alman havayolu, filosunda hali hazırda kullandığı diğer marka ve modelleri ise portföyünden çıkarıyor.