Korkmayın Her şey kötü

Bir soru: 

Aylık geliriniz 5 bin lira oldu. Bu sizin için iyi haber mi kötü haber mi?

Eğer geliriniz 3 bin lira seviyesinden 5 bin liraya yükseliyorsa iyi haber; yok geliriniz 7 bin liradan 5 bin liraya düşüyorsa elbette kötü haberdir.

Küresel ekonomi 29 Buhranından sonra 2008'den bu yana ikinci büyük buhranı yaşıyor. Bir türlü istenen düzelme yaşanmıyor. Sorunun temeli aslında aynı: Gelir dağılımı çok bozuk. Yani zenginler çok zengin, fakirler çok fakir. Tıpkı 29 Buhranı öncesi gibi. Bir tarafta lüks yaşamlar, diğer tarafta fakirlik ve açlıktan ölenler.

Sorun bu kadar basit. Ama maalesef bu basit sorun basitçe çözülmek istenmiyor. Gelir dağılımını düzeltici önlemler yerine bankaları düzlüğe çıkaran önlemlerle işe başladılar. FED bilanço büyüklüğünü 800 milyar dolardan 4 trilyon doların üzerine çıkardı. Ama işsizlik çözülemedi.

Aslında ABD ucuz enerji ile ciddi bir avantaj yakaladı. Herkes FED bilançosunun şişmesi ile bir iyileşme olduğunu söylüyor ama bence ABD'de yaşanan bu kısmi iyileşmenin temelinde ucuz enerji var. Amerikan petrolü 90 doların altında iken İngiliz petrolü 110 dolara yakın seyrediyor. Keza doğalgazda fark nerede ise 4 kat.

ABD kısmen toparladı ve FED bilançosunda şişmeye dur demeye başladı. Aylık 85 milyar dolarlık genişleme önce 75 milyara ve ardından 65 milyar dolara düşürüldü.

Ve gelişmekte olan ülkelerde sarsıntılar başladı. Özellikle Türkiye farklılaştı: Hem dış açık veren hem de içerde dış destekli daha büyük operasyon yiyen ülke olarak sarsıntımız daha büyük oldu.

İyi ama her şey böyle kötü mü olacak?

Hiç sanmıyorum. Bakın bir kere burası bir dünya; herkes aynı gemide.

Küresel ekonomide ABD'nin tek başına iyileşmesi hiçbir şey ifade etmez. Avrupa çok kötü durumda ve şimdi kötü haberlerde sıra Çin'de. Zaten yazının girişinde bahsettik; sorunun temeli gelir dağılımındaki bozukluk.

ABD'nin yaşadığı sorunu ve süreci şimdi AB yaşıyor. Para musluklarını az açmıştı ve istenen toparlanmayı başaramamıştı. Şimdi daha çok parasal genişleme yapmak zorunda.

Asıl fırsat Çin'den geliyor. Dünya ham madde piyasasında fiyatların şişmesinde Çin kilit ülkeydi. Ve bu efsane de bitiyor. Ham madde fiyatlarındaki ilk sırada petrol geliyor büyük ucuzluk dönemi başlayabilir. Avrupa para basacak Çin fiyatları düşürecek.

İşte yeni fırsat kapısı.