John K. Galbraith'in ölümü ardından...

Dünyanın sayılı iktisatçı ve aydınlarından John Kenneth Galbraith'in, 29 Nisan günü, 97 yaşında iken hayatını yitirdiğini medyadan biliyoruz. İngiltere'nin Cambridge mevkiindeki şık ofisinde duvarda asılı çerçeveli bir yazıda Profesör Galbraith'in hayatında çok inandığı şu prensip yazılıdır: 'Tevazu, bir çok kimse tarafından fazla önemsenen bir fazilettir.' Gerçekten, Kanada'nın Ontario şehrinin çok sade bir çiftliğindeki hayatı istisna edilirse, Galbraith'in hayatında 'Mütevazı' olana rastlamak çok güçtür. Şöyle ki, iki metreye yakın boyu ve 70 yıldan fazla süre ile Amerika devlet hayatındaki hizmetleri ile Başkan Franklin Roosevelt'in 1930'lardaki 'New Deal' dömeninin danışmanı, daha sonra da Başkan John Kennedy'nin yakın dostu olan ve birçok demokrat lidere danışmanlık yapan Galbraith, Harvard Üniversitesinin Solcu Ekonomi Profesörü olarak Washington yönetimini de bol bol eleştirmiştir. Birçok meslektaşının aksine kanaatine rağmen Galbraith, dünyanın en çok tanınan bir ekonomisti olmuş, sayısı kırkı aşan kitapları kendisini dünya çapında bir 'Aydın' bir haline getirmiştir. Piyasa ekonomisine karşı büyük kuşku duyması ve devletin piyasayı sık denetlemesi konusundaki fikirleri Amerika'daki Sol'u kendisine fazlası ile bağlamıştır. Gerçekten, Galbraith, birçokları gibi, kendisini, Amerika'nın büyük ekonomisti ve John Maynar Keynes'in entelektüel vârisi olarak, görüyor. Başkan John Kennedy'nin Hindistan Büyükelçisi olarak, Dışişleri Bakanlığını ekarte ederek başkanla doğrudan doğruya mektuplaşıyordu. Galbraith'in Keynes ve Milton Friedman gibi diğer büyük ekonomistlerden farkı; onlar gibi sağlam ekonomik teoriler oluşturmaması ve doğrusu istenirse ekonomiye her türlü teorik yaklaşımları hor görerek matematik formüllerden nefret etmesi idi. Onun görüşüne göre, ekonominin en büyük problemi, siyasal gücü ve siyasal çıkarların mevcudiyetini inatçı şekilde inkar eden beyanlardı. Galbraith'ı, bir ekonomist olmaktan ziyade, sosyoloji, politika bilimi ve gazeteci karışımı olarak görmek daha doğru olur. Nitekim, 1952, 1958 ve 1967 yıllarında yayınladığı 'Amerikan Kapitalizmi', 'Bolluk Toplumu' ve 'Yeni Sanayi Devleti' adlı ve büyük akisler uyandıran eserleri gerçekte' o yılların ABD'sinin bir 'Fotoğrafı'ını oluşturmaktadır. 85 yaşından sonra Galbraith, 'İleri yaşlılar hakkındaki: "O, hâlâ ..syndrom"nun oluştuğunu ve bunun sonucu olarak yaşlıların etrafındaki insanların, yaşlılar hakkındaki; O hâlâ çalışıyor, hâlâ politika ile ilgileniyor, hâlâ bir bardak içki içiyor veya hâlâ güzelleri gördüğü zaman gözleri parlıyor" gibi beyanlardan duyduğu üzüntüyü gizlememiştir. Galbraith'ın gerçek değeri ne olursa olsun, ABD'nin önemli bir aydınını kaybettiğinde şüphe yoktur.