Kendini beğenip başkasını hor görmek

Sual: Ben bilgili, görgülü ve kültürlü biriyim. Konuşmam düzgün, ikna kabiliyetim yüksektir. İnsanları etki altına alabiliyorum. Cahilleri ve ot gibi yaşayanları görünce, onları aşağı ve hor görüyorum. Elimde olmadan kendimi beğeniyorum. Elimde olmadığı için, günah oluyor mu? CEVAP: Elimde değil demek, yanlıştır. Kalbe kibir gelince hemen tövbe istiğfar etmeli. Müslümanları öyle aşağı görmek, çok kötüdür. Bir hadis-i şerif meali: (Müslüman kardeşini hor görmek kişiye kötülük olarak yeter.) [Müslim, Tirmizi, İbni Mace] İlmi ile kibirlenmek, afetlerin en büyüğüdür. Hastalıkların en ağırı ve tedaviyi en zor kabul edeni, ilmi ile kibirlenmektir. Bir hadis-i şerif meali: (Âlimin afeti, kendini büyük görmesidir.) [İ. Gazali] Bilen kimse, kendini büyük, bunları bilmeyenleri de hakir, aşağı görür. Onlardan her zaman saygı, hizmet bekler. Başkalarını aşağı gördüğü için, onların halinden endişeye düşer. Böyle kimseler, ilmi arttıkça, daha çok tehlikeye düşer. Fakat tevazu ehlinin ilmi artarsa, tevazuu da artar. (Allah'tan ancak âlimler korkar) âyet-i kerimesi, tevazu ehli âlimleri bildirmektedir. İlim, silah gibidir. Düşman elinde zararı, dostun elinde faydası olur. Yani ilim, kibirlinin kibrini, tevazu ehlinin tevazuunu artırır. İlim yağmur gibidir. Yağmur, temiz olarak yağar, bitkilerin kökleri bu suyu emer, kendi vasfına çevirir. Aynı yağmur suyu, biberi acılaştırırken, karpuzu tatlılaştırır. Temiz olan ilim de, kibirliyi azdırır, mütevazı olanın da tevazuunu artırır. Kâb-ül Ahbar hazretleri, (Mal azdırdığı gibi, ilim de azdırır) buyuruyor. Az da olsa, bir şey bilen insan, cahillerin yanlışlarını görünce, ben onlar gibi değilim diye kendini beğenir. İlim sahibi de, ekseriya, kendini cahilden üstün görür. Âlim, kibirden ancak, iki şeyi bilip amel etmekle korunabilir: Birincisi: Allahü teâlâ katında âlimin mesuliyetinin daha fazla olduğunu bilmesidir. Çünkü, günah olduğunu bilerek isyan eden ile, bilmeyerek o günahı işleyenin cezası, bir olmaz. Bir hadis-i şerif meali: (Kıyamette bir din adamı Cehenneme atılır. Cehennemdeki tanıdıkları ona, niçin bu azaba düştüğünü sorarlar. O da, halka, günahtır, yapmayın der, kendim yapardım. Yapın dediklerimi de yapmazdım. Bunun cezasını çekiyorum, der.) [Buhari] İblis de, âlim idi. Fakat ilmi ile amel etmedi. Kibirlendi. Kibirlenmek İblis'in huyudur, tevazu ise Peygamberlerin ahlâkıdır. İkincisi: Dağda kalan kimsenin yanında, çeşitli silahlar bulunsa, bunları kullanmasını iyi bilse ve çok cesur olsa, kendine hücum eden aslana karşı kullanmadıkça, bu silahların faydası olmaz. Bunun gibi, din bilgilerinden yüz bin mesele öğrense, bunları kullanmadıkça, faydalarını görmez. Bir hasta, derdine en faydalı ilacı bulsa, kullanmadıkça faydasını görmez. Bilip de amel etmeyen âlimler, Cuma suresi 5. âyetinde eşeğe; Araf suresi 175. ve 176. âyetlerinde ise köpeğe benzetilmiştir. Ne zaman ki, bir âlim, cahile nispetle kendini üstün görmeye başlarsa, içinde bulunduğu bu büyük tehlikeyi düşünmelidir. Bunu düşününce, cahile göre mevkii üstün olduğu gibi, tehlikesinin de o nispette büyük olduğunu anlar. Bu âlim, hayatı tehlikede olan hükümdar gibidir. Hükümdarı yakalayıp öldürecekleri zaman "Keşke bir hizmetçi olsaydım da bu tehlike ile karşılaşmasaydım" der. Nice âlimler var ki, kıyamette, ilmi ile kibirlenmenin cezasını görünce, keşke cahil olsaydım diyecektir. İşte bu tehlikeleri düşünmesi, âlimi kibirden korur. > Tel: 0 212 - 454 38 20 Faks: 0 212 - 454 38 29 www.dinimizislam.com