İşsiz adam

Ekonominin temel dinamiği tüketim dersek yanlış olmaz. Üretimin ve iktisadi kalkınmanın tetikleyicisi, harcama yapan, talep eden insanlardır. İnsanların harcama yapması için para kazanmaları lazım. Geliri olmayan bir insanın veya ailenin ekonomik hayata katkısı yok gibidir. Tabii ki her bireyin kendi geliri olmaz. Ama bir eve , aileye hiç olmazsa bir kişinin kazancı girmelidir ki iktisadi hayatın içerisinde yer alabilsin. Geliri olan insan, "işsiz olmayan" insandır. O sebepledir ki, işsizlik sadece sosyal değil, ekonomik olarak da halledilmesi gereken çok ciddi bir sorundur. Türkiye'de meş'um 2001 krizi ile zıpladı işsizlik ve hala insanların belini bükmeye devam ediyor. ABD'de Cuma günü istihdamın arttığı açıklandı; ekonomileri düzeldikçe iş bulan insan sayısı da artıyor. Türkiye ise, 2 yıldır ekonomik iyileşme ve büyüme yaşamasına rağmen işsizlikte bir azalma olmuyor, bilakis işsiz insan sayısı artıyor. İşin önündeki engeller Prof. Dr. Hikmet Üçışık'ın bir tebliğini okuduğum zaman, Türkiye'de istihdamı teşvik değil, baltalayan bir sosyal güvenlik sistemi olduğunun bir kez daha farkına vardım. Ne diyor Prof. Üçışık? SSK primleri brüt ücretin yüzde 50'sini geçiyor. Yani istihdamın maliyet o kadar fazla ki, işveren minimum işgücü ile faaliyetlerini sürdürebilme peşinde. İşsizlik sigortasına da dikkat çekiyor Prof. Üçışık. İşsizlere verilen aylık ödenek 12 trilyon TL iken, fonda biriken para bunun neredeyse bin katı. Yani çalışanlardan kesinti yoluyla toplanan devasa bir meblağ, atıl bir vaziyette yatıyor. Oysa devlet hem bu fondan yaralanma şartlarını hafifleterek "işe yarar" bir hale getirmeli, hem de prim oranını azaltmak suretiyle istihdamın maliyetini biraz azaltmalı. Türkiye yüzde 10'u geçen tarım dışı işsiz oranıyla ciddi bir tehdit ile karşı karşıya. Ekonomi büyüyor, yeni iş alanları açılması için şartlar oluşuyor. Ancak istihdamın önünü kesen maliyet engelleri, iz'an ölçüsü dışındaki prim kesintileri halledilmeden, işsizliğin belini kırmak mümkün olmayacaktır. Hem işveren minimum işgücü ile çalışmanın yollarını arayacak, hem de kayıtdışı istihdam yarası daha çok kanamaya başlayacaktır. Yukarıdaki tespitler, istihdam konusunun bu ülkedeki otoritelerinden birisine ait, dikkate alınması yerinde olacaktır.