ASTIM minikleri vuruyor

Kıymetli okuyucularım, bu haftaki sayfamızda bahar ve yaz aylarında alevlenme gösteren, alerjik bazı maddelerin tetiklediği ve adeta hayatı çekilmez kılan astımı tanıyacağız. Nefes alma sırasında hava yollarında (bronşlar) meydana gelen daralma ve tıkanıklığa "Astım" diyoruz. Bronşu çevreleyen kasların kasılması, içini saran zarın şişmesi ve hava yollarındaki mukus (sümük-balgam) buna sebep olur. Hava yollarında mikrobik olmayan bir iltihaplanma söz konusudur. EN BÜYÜK SUÇLU ALERJENLER Her zaman olmasa da olguların çoğunda alerjik zeminde gelişen bir hastalıktır. Bilhassa çocuklukta başlayan astım için bu daha da belirgindir. Diğer alerjik hastalıklar astımla birlikte bulunabilir veya bu hastalıklar varken astım olmayabilir. Astımı olduğu halde alerjisi de olmayabilir. 7'den 77'ye herkesi etkileyen hastalığa dünyanın her yerinde rastlamak mümkün. Çocukluk çağında astım tanısı almış hastaların yaklaşık % 70'i ergenlik döneminde iyileşirler. Hastaların sıklığı coğrafi bölgelere, hayat şartlarına ve sosyo-kültürel özelliklere bağlı olarak toplumdan topluma farklılık gösterir. Ülkemizde ortalama sıklık % 5-6 civarındadır. Bu da, her 3-4 evin birinde bir astımlı hastanın yaşadığı anlamına gelmektedir. GENETİK VE ÇEVRESELDİR Astımda hastalığın ortaya çıkmasında hem genetik yatkınlık hem de çevresel faktörler birlikte rol oynar. Her iki faktör de hastalığın ortaya çıkmasında tek başına yeterli değildir. Astım, kişinin yakasını hiç bırakmayan, sessiz ve sinsi bir rahatsızlık olabilir. Bu yüzden de kişi kendini iyi hissediyor olsa bile hastalığı sürekli olarak kontrol altında tutmak büyük önem taşır. Tedavi edilmediği durumlarda, astımın uzun vadede akciğerlerin fonksiyon kaybına yol açar. Astımın belirtileri nelerdir? Çoğu kez nefes darlığı, göğüste tıkanma, öksürük, hırıltılı solunum rastlanan şikayetlerdir. Her hastada bunların hepsi bir arada olmayabilir ve bazen sadece öksürükle veya nefes alıp verirken hırıltı, hışırtılı ses şeklinde de belirti verebilir. Astım dışında da bir çok hastalığın seyri sırasında benzer şikayetler görülebilir. Şikayetlerin zaman zaman nöbetler şeklinde ortaya çıkması ve bir müddet sonra kendiliğinden veya tedaviyle tamamen düzelmesi çok tipiktir. Geceleyin, bilhassa sabaha doğru uykudan uyandıracak şekilde bu şikayetlerin görülmesi astımın karakteristik özelliğidir. Tetikleyici faktörlerle nöbetlerin başlaması teşhise çok yardımcı olur. Yukarıda sayılan şikayetlerden bir ya da birkaçına sahip olan ve astım benzeri şikayetleri tekrarlayan kişilerin mutlaka astım yönünden bir uzman hekim tarafından muayene edilmesi uygun olur. NELER SEBEPOLUR? SİGARA DEYİP GEÇMEYİN... Astımlı bir kişinin yaşadığı evin içinde ve çalıştığı iş yerinde hiç kimsenin sigara içmesine izin verilmemelidir. Hava yollarını tahriş eden sigara, hastalığa yol açıyor. Polen ve maytlar nefesimizi kesiyor Astımın sebebi tam olarak bilinmese de bu hastalıkta hava yollarının bazı uyaranlara aşırı duyarlı olduğu aşikardır Hava yollarını uyararak astım atağı oluşumuna sebep olan hastalık yapıcıları şöyle sıralayabiliriz: * Ev tozu akar ve maytları (Mayt: Gözle görünmeyen haşere) * Çimen, ağaç, yabani ot ve hububat polenleri * Küf mantarları * Hamam böcekleri * Kedi, köpek, kuş gibi ev içerisinde beslenen hayvanlar * Nezle, grip gibi enfeksiyonlar * Sigara dumanı, odun, kömür ve tezek dumanı, parfüm, saç spreyleri, yemek ve boya kokuları gibi ağır kokular, sis ve hava kirliliği * Stres ve psikolojik faktörler * Egzersiz ve bazı sporlar * Aşırı nem (yüzde 85'in üzeri) * Hava ve mevsim şartlarındaki değişim * Gülme, ağlama gibi ani sık nefes alış verişi gerektiren manevralar * Mesleki faktörler OKUYUCUYA CEVAPLAR Bir dahakinde Allah korusun... > Abuş Büyükkaya * 61 yaşındayım, 15 senedir şeker hastasıyım ve yüksek tansiyonum var, 1 sene önce felç geçirdim, bir türlü perhiz yapamıyorum, ne tavsiye edersiniz? CEVAP: Amca şunu bil ki, geçirdiğin felcin ana sebebi şeker hastalığı ve yüksek tansiyonun ile perhiz yapmayıp ilaçlarını yeterli doz ve zamanında almayışın. Allah korusun, bir sonrakinde sonuç çok daha kötü olabilir. Aman dikkat lütfen! Doktorunun takipleri ve kontrolü altında ciddi anlamda perhiz yapmalısın, ilaçlarını hiç aksatma, ayda bir hekim kontrolünden geç, kesinlikle hem perhiz yaparak hem de hareketlerini arttırarak kilo ver. İnsanın burnu hiç 4 mevsim tıkanır mı! > Mehmet Can * 4 mevsim sabah burnum tıkanır, gündüz akar akşam üstü ise geçer, bir de dizim sızlıyor, gitmediğim doktor çalmadığım kapı kalmadı! CEVAP: Sayın Can, ilk şikayetiniz alerjik nezlenin ev tozu akarı kaynaklı olanını çok andırıyor. Özellikle yünlü eşyalardan ve tozlu ortamlardan uzak durun, doktor kontrolünü ihmal etme. Moralinizi yüksek tutmazsanız savunma sisteminiz zayıf düşer. Dizdeki ağrınız da, ruhi durumunuzun bozulması sebebiyle Fibromiyalji dediğimiz bir adale kasılması ve gerilmesi durumudur. Tedavi ile oldukça rahatlarsınız, önce iç hastalıkları uzmanı, gerekirse KBB ve psikiyatri uzmanı meslektaşlarımıza muayene olun. Gilbert Sendromu hastalık bile değil > Özkan Temizkan * Hocam ben 21 yaşındayım, çocukluktan beri gözlerimin içi sararıyor ve yorgun oluyorum. Gilbert Sendromu dediler, sizin fikrinizi de almak istedim. CEVAP: Sizin hastalığınız doğuştan olan 15-45 yaşlarında erkeklerde daha sık olarak görülen zararsız bir sarılık türüdür. Yorgunluk, açlık, heyecan ve üzüntüler sarılığı ortaya çıkarır. Tedavi gerektirmez, sarılık bir kaç günde kendiliğinden kaybolur. Uzun süren sarılıklarda barbitüratlar verilebilir. Gilbert Sendromu iyi huylu olması sebebiyle, genellikle hastalık olarak bile kabul edilmez. Fazla kafana takma, kilo alma, kendini yorma, uykunu düzenle ve normal hayatını yaşa. Masada çalışıyorum bacaklarım ağrıyor > Yıldız Sönmez / ANKARA 40 yaşında ve masa başı çalışanıyım, sigara içiyorum, 1 aydır özellikle bacaklarımda dayanılmaz ağrılar oluyor. CEVAP: Şikayetleriniz büyük ihtimalle Fibromiyalji dediğimiz temelinde günlük stres ile yanlış duruş pozisyonlarına bağlı aşırı adale spazmına bağlı olan bir durumdur. Sigara damar sertliğine yol açarak daha da artırır. Size tavsiyem kilo varsa verin, sigarayı mutlaka bırakın, stresten uzak durun, temiz havada bol bol yürüyüş yapın, yarım saatte bir de ofisin bir ucundan diğer ucuna yürüyün! Dahiliye uzmanına muayene olun, onun yönlendirmesi ile gerekirse psikiyatri uzmanına da görünün. Alerjim bebeğimi, sütümü etkiler mi? > Rana Kahraman * 23 yaşımdayım ve 4 aylık bebeğim var, Ağır bahar alerjisi geçiriyorum, testler sütümü ve bebeğimi etkiler mi? CEVAP: Kıymetli kardeşim, alerji testlerinde hassas olabileceğin düşük dozda alerjenler cilt içine verilerek yapılır. Amacı da hassas olduğun maddeler tespit edilip onlardan uzak durmanı sağlamaktır. Sana rahatsızlık verdiğini tahmin ettiğin ortam ve maddelerden kaçın. Testler sütünü etkilemez. Dahiliye uzmanına muayene ol. Şikayetinin çok olduğu zamanlarda hekim kontrolünde antihistaminik ilaçlar kullanabilirsin. 'Bronşit' tehlikeli bir hastalık mı? > Gülşen Budak * 28 yaşındayım, sürekli öksürüyorum. Doktora gittim, bronşit varmış. Bu ne demek ve tehlikeli mi? CEVAP: Saygıdeğer kardeşim öksürüğün çok çeşitli sebepleri vardır. Bunlara da en çok kapalı ve havalandırması yetersiz, nemli, rutubetli ortamlarda uzun süre kalmak ve öksüren, nezle gibi şikayetleri olanlarla yakın temasta bulunmak zemin hazırlar. Sizde sadece bronşit denmişse büyük ihtimalle mikrobik olup tedavi ile tamamen düzelir. Endişe etmeyin lütfen! Sigara içmediğiniz gibi sigaralı ve kirli, tozlu, havasız ortamlardan kesinlikle kaçının. 1 saat banyodan çıkamıyorum... > Şeref Metin / DÜZCE * Günde 10-15 defa sabunla ellerimi yıkıyorum, 1 saat banyodan çıkmıyorum, cildim aşırı tahriş oldu, cilt kanseri olur muyum? CEVAP: Sevgili okuyucumuz, bu durum obsesif kompulsif bozukluk dediğimiz psikiyatrik bir rahatsızlık. Öncelikle bu davranışının ruhi, bedeni ve sosyal hayatınıza son derece zararı var. İradeni kullan; her yemek öncesi, tuvalet sonrası ve başka kişilerle tokalaşma ve kirli maddelerle temas sonrasının dışında ellerini yıkama, kendini buna ikna et. Muayenesine göre uygun ilaç ve psikoterapi'den oldukça fayda göreceksiniz. Açık ve yeşil alanlarda bol bol yürü, rahatlarsın. Boy uzaması için basketbol oyna! > Ümit Ünal * Boy uzaması için geçenlerde bir televizyon programında kuş yemine benzer bir yiyecek tavsiye edildi, böyle bir şey var mı hocam? CEVAP: Boy uzaması, kuşlar gibi yemlenme tarzında değil de, daha önceki sayfalarımızda detayları ile açıkladığımız sağlıklı ve dengeli beslenmeyeyi uygulayın. Böyle maddeler sadece ticari amaç taşıyan sağlık yönünden pek de faydası olmayan ürünlerdir. Ayrıca, bol süt ve yoğurt tüketerek voleybol ve basketbol gibi sporlar yapmaya çalışın. Sağlıklı hayatın yolu mideden geçiyor > Necdet Karagöz * Son yazılarınızda tam da benim şikayetlerimi dile getirmiştiniz, asrın rahatsızlığı olan mide problemiyle ilgili bana neler tavsiye edersiniz? CEVAP: Değerli okuyucumuz, asıl "mide rahatsızlıklarına" ise önümüzdeki aylarda geniş şekilde bahsedeceğim. Birçok hastalıkların hatta kanserlerin bile temelinde olduğu gibi mide-bağırsak hastalıklarının da çoğunun sebebi üzüntü, sıkıntı ve geleceğe yönelik karamsar beklentilerdir. O sebeple kesinlikle hiçbir şeyi kafaya takmayalım, Allah'a havale edip neticesini bekleyelim. HER DERDİNİZİ BANA YAZIN Bana sağlıkla ilgili her konuda soru iletebilirsiniz. Uzmanlık alanımın dışındaki konuları ise ilgili hekim arkadaşlarımızı da misafir ederek sizlere elimden geldiği kadar yardımcı olmaya çalışacağım... e-mail: aile.doktoru@tg.com.tr Faks: 0 (212) 454 31 00 Adres: 29 Ekim Caddesi No: 23 Yenibosna-İSTANBUL