İran ne yapacak?

İran cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad, İran'ın uranyumu zenginleştirerek nükleer ülkeler kulübüne girdiğini açıkladı. Bu hareket Birleşmiş Milletlerin İran'a nükleer programını kaldırması yolundaki çağrılara karşı olup Milletlerarası Atom Enerji Ajansı Başkanı Muhammed Elbaradey'in teftiş ziyaretinden hemen önceye rast gelmiştir. Birleşmiş Milletler Müeyyideleri söz konusu olurken ABD askeri müdahaleden bahsederken bu açıklamanın yapılması, durumu çok gerginleştirmiştir. İran'ın Birleşmiş Milletlerdeki Temsilcisi Cavad Zarif'in Amerikan Newsweek dergisi muhabiri Malkolom Beith ile yaptığı görüşme bizi İran bakımından epeyce aydınlatmıştır. Bunu naklediyorum... Beith: Başkan Ahmedinecad'ın sert tavrı için ne düşünüyorsunuz? Zarif: İki temel anlayış olduğunu açıkladık. Birinci anlayış NPT anlaşması "Nükleer Yaygınlığa Hayır" anlaşmasına göre ve diğer üye bir devlet İran'ın vazgeçilmez hakları vardır. İkinci anlayış İran haklarını sukünet atmosferi içinde hiçbir yaygınlık şüphesi olmadan icra etmek istemektededir. Bu konuda müzakerelere hazırız. Beith: Uranyum zenginleşmesi devam ediyor. Karşı bir mesaj yollayacak mısınız? Zarif: Hayır çünkü İran baskıya cevap vermeyecektir dedik. Bir Uranyum zenginleştirme programı iki yıllıktır. Bu müzakere edilecek bir çözüm için yeterlidir. Beith: İran bir anlaşma için ABD yerine Rusya ve Çin'le birlikte çalışmaya daha mı isteklidir? Zarif: Biz herkesle çalışmaya açığız. Eğer sizin bu meselerinin halli için daha makul ve daha realistik bir yönteminiz varsa başarı için daha iyi bir şansınız var demektir. Şimdiye kadar Rusya ve Çin'in önerdiği hususlar daha başarılı gibi gözüküyor. Beith: İran'ın nükleer başkanı Gholenreza Aghazedek geçenlerde "İran Batıya zenginleşme kolaylıklarında bir hisse vermeye hazırdır, bu zenginleşmenin askeri maksatlarla kullanılma endişesini sona erdirir" demiştir. Zarif: Evet, İran tarafından takdim edilen imkânlardan biri, birçok devletin kolaylığın sahipliği ve işletmesinde bir hisse sahibi olabilecekleri bir bölgesel konsorsiyum oluşturmak. Bu ortak sahip olunan ve işletilen bir korsorsiyum olacaktır. Fakat masadaki her öneri ciddi ilgi toplayamadı. Beith: İran müeyyidelerle cezalandırılmak istenmekte midir? Zarif: İran müeyyideleri davet etmek istememektedir. İran halkı ceza taşıyan müeyyidelerden hoşlanmamaktadır. Beith: Ahmedinecad İsrail'i tehdit etti. Zarif: İran Cumhurbaşkanı hiçbir devleti tehdit etmedi. İran, İsrail'den tehdit almaktadır. Beith: "İsrail haritadan silinmelidir" dedi. ABD ve İsaril'in İran aleyhine sözleri İran'ın söylediklerinden daha tahrik edicidir. İran'ın durumu açıktır. Biz hiçbir ülkeye saldırmak istemiyoruz.