Kerkük

Kuzey Irak'ta otonom bir Kürt devleti kuruldu. Bu devlet bir Türkmen şehri olan Kerkük'e binlerce Kürt getirerek burayı bir Kürt şehri yapmak istemektedir. Biz bu yazımızda Kerkük'ün Türklüğünü anlatacağız... Türkler Kerkük'e 834-35'te yerleşmeye başladılar. Selçukluların hükümdarı Tuğrul Oğbey Türlerinden kurulmuş ordusu ile 1055'te Irak'a girdi. Aslantaş'ın oğlu Kıpçak 1130'da Kerkük'ü kontrolü altına aldı. Bu sülalenin en meşhur üyesi 1154-1232 arasında yaşamış olan Muzafereddin Gökbörü'dür Kerkük ve Erbil "14'üncü yüzyılın ortalarında Türkleşti" diyebiliriz. Pek çok sanat eseri yapıldı. Türkçe Irak'ta resmi dil olarak kullanılmaya başlandı. 1393'te Timur Kerkük kalesini ziyaret etti. Karakoyunlu devleti 18 yıl sonra kaleyi ele geçirdi. Bugün Akkoyunlu ve Karakoyunlu Kerkük ve Erbil'de yaşayan iki Türk ailesinin ismidir. Safeviler 1508'de bir Şii Türkmen devleti oldu ve 1534'e kadar Irak'ı yönettiler... 1534'te Kanuni, Irak seferini yaptı. Kerkük'ten olan ve Bayat aşireti mensubu Fuzuli, Bağdat Kasidesini yazıp Kanuni'ye hediye etti. Dördüncü Murat, Bağdat seferine 1638'de başladı. Bağdat Safevilerden alındı tekrar bir Osmanlı şehri oldu. Kerkük 1918'e kadar Osmanlı kaldı. Bir Arap yazar olan Batuta Kerkük'ü bir Türk yerleşim merkezi olarak kabul eder. Bölgeyi inceleyen Edmonds "Kurds, Turks and Arabse" adlı kitabında 1922'de Kerkük'ün nufusunun 25.000 kişi olduğunu yazar. 1921 Temmuz'unda Kerkük halkı Prens Faysal'ın krallığı için yapılan referandumda menfi oy kullandı. İngiltere 20.ci yüzyıl başında Kerkük'e petrol sebebiyle el koymak istedi. Kerküklüler İngilizlere dört şart ileri sürdüler. 1) Seçimlerden sonra hükümetin kurulmasına karışmayacaklar. 2) Kerkük'te yerel yönetimde Türk hüviyeti muhafaza edilecek. 3) Kerkük'te Türkçe'yi resmi dil olarak kabul. 4) Bağdat'ta kurulacak her kabinede sorumluluğu Türkomana vermek... Irak Başbakanı Abdelmuhsin el Sadud 1923'te bu şartlara Türkçe yazılmış bir mektupla cevap verdi ve ikinci ve üçüncü şartların kabul edildiğini bildirdi. Türkmenlerle İngiliz hukumeti arasında ilk ihtilaf 1924'te vuku buldu. İngiliz rejimini savunan paralı askerlerle 4 mayıs 1924'te Türkomanlar çarpıştı. İhtilafta zarar gören 199 Türkomanın isimleri ve meslekleri Necmi adlı gazetede yayınlandı. Gavurdağı Katliamı 1945'te vuku buldu. Irak polisi bir petrol şirketinde greve kalkışan işçilere ateş açtı. 1956 Temmuzunda General Kasım'ın darbesi Irak'ta Krallığı kaldırdı. Türkomanlar bir cumhuriyet ilanından memnun oldular. Fakat Türkomanlar komünist partinin faaliyetinden endişe duyuyorlardı. Kürt lideri Molla Barzani Kerkük'ü Kürt şehri yapmak için komünistlerle iş birliği yapıyordu. İkinci Tümen Komutanı Nazım Tabakçalı Kasım'a 1958 Eylülünde bir rapor yolladı ve "Kerkük'ün ahalisi Türkoman olmakla beraber Kürtler burayı Kürdistana dahil etmek istiyorlar" diye açıkladı. Bunun sebebi buradaki petroldür, diye bitiriyordu. Tabakçalı bir rapor da Ocak 1859'da yolladı ve bu komünist aleyhtarı raporlardan ötürü azledildi. Aslen Kürt olan Maruf Berzenji 1959 Temmuzunda Kerkük belediye başkanı tayin oldu. Ancak bir kutlama esnasında vahşice öldürüldü. Baas Partisi 1968'de iktidara geldi. Saddam 1974'te başkan yardımcısı oldu ve Kerkük'ün bazı nahiyelerini Arap şehirlerine bağladı. 2003'te Kerkük ABD ordusunun yardımı ile koyu Kürtleşmeye başladı. Kerkük'te Türkoman, Kürt ve Araplar eşit statüde olmalı, hiçbir azınlık diğerine tahakküm etmemelidir...