İmâm-ı Gazâlî "rahmetullahi aleyh"

"İmâm-ı Gazâlî" ki, müctehid, âlim bir zat, Kimyâ-yı Seâdet'te şöyle eder nasihat: Hak teâlâ Kur'ânda buyurdu bir âyette: (Terazi kuracağım mahşer günü elbette. O gün, asla kimseye zulmedilmiyecektir, Herkes ne işlediyse, ortaya gelecektir. Zerre kadar olsa da, her ameli, muhakkak, Mîzana koyacağım, meydana çıkararak.) Bunu haber verdi ki, "Mahşer günü" gelmeden, Her kişi, hesabına baksın henüz ölmeden. Zîra hazreti Ömer buyurdu ki: (Ey insan, Gör kendi hesabını gelmeden vakt-i mîzan.) İşte bu yüzdendir ki, eski din büyükleri, Saydılar bu dünyayı, sanki bir "Pazar yeri". Kendi nefislerini, koyup "Ortak" yerine, Şirket kurup, şartname yaptılar hemen yine. Henüz işe girmeden, dediler ki: (Ey nefsim, Herbiri "Hazine"dir benim her bir nefesim. Çünki o nefeslerden ibarettir sermayem, Yâni "Ömrüm"den başka bir şeyim yok benim hem. Öyle kıymetlidir ki bu "Ömür", bu "Nefes"ler, Zîra geçen her ânım, tekrar geri gelmezler. Her nefes alışta da, azalır bu sermayem, Halbuki "Saadete ermek"tir benim gâyem. Öyleyse ticarete başlıyalım, vakit az, "Âhiret" uzunsa da, ticaret yapılamaz. Aman nefsim dikkat et, yitirme sermayeyi, Giderse, ne yapsan da gelmez o tekrar geri. Farz et ki "Ecel" geldi, istedin bir gün izin, Velâkin verilmedi, o zaman ne edersin? Farz et ki, daha sonra verdiler sana onu, Düşün şimdi "O gün"ün içinde olduğunu. Ne yapacak idiysen ey nefsim o "Son gün"de, Yap onu işte bu gün, zîra fırsat elinde. "Cennet"i, o günde de eğer kazanamazsan, Olur mu senin için bundan büyük bir ziyan? Yedi adet kapısı vardır ki "Cehennem"in, Onlar da, yedi adet uzvundur işte senin. Sen bunları "Haram"dan korumaz isen şayet, Ve onlarla Rabbine yapmazsan çok ibadet, Sana ceza vedirir, kendine gel ey nefsim, Yoksa cehennemdeki azablar gâyet elîm. Zîra Resul buyurdu: (Aklı olan bir insan, Ölmeden, hesabını görendir zaman zaman. Ve "Ölüm"den sonraki hayatı düşünerek, Kulluğunu yapandır, Allaha şükrederek.) "Nefis" âsi ise de, nasihat dinler ancak, Ona, çok tesir eder isteğini yapmamak.)