Alec Baldwin davası ve Amerika’da hukuk

Türkiye’de hukuk hep eleştirildi. Her iktidar zamanında mutlaka eksik bir taraflar oldu. Türkiye’de hukuk muazzam işliyor diyen yok. Eksikleri var. Hukuk bilgim sınırlı olduğu için bilgiçlik taslamayacağım ama bu durum Batı’yla kıyaslama yapmama engel değil. 

Nasıl mı? Bir iş mahkemeye düşmeden önce ara buluculuk sisteminin devreye girmesi bizde de var. Taraflar arasında anlaşma deniyor buna. İş mahkemeye gelmeden taraflar uzlaşıyor ve dosya kapanıyor. 

Amerika’da 22 Ekim’de Rust filminin çekimleri sırasında bir kaza yaşandı. Ünlü oyuncu Alec Baldwin çekimler sırasında elindeki silahtan çıkan mermi görüntü yönetmeni Halyna Hutchins’e isabet etti ve kadın öldü. 

İş, hâliyle mahkemeye intikal etti. Filmin yapımcıları ihmal nedeniyle para cezası aldı. New Mexico Çevre Müdürlüğü'nün hazırladığı raporda; Rust filminin yapımcılarının "sette ateşli silah kullanmak konusundaki risklere karşı herhangi bir şekilde dikkat göstermedi" denildi.

Kuruluş, yapımcı şirketi maksimum para cezası olan 136.785 dolar ödemeye mahkûm etti. 

Ortada bir de ölüm olduğu için kamu davası açıldı. Ancak Amerika’daki hukuka göre önce tarafların uzlaştırmacı aracılığıyla anlaşması için dosya hazırlandı. Sonra taraflar bir araya geldiler. 

Dün Alec Baldwin de Instagram hesabından bir açıklama yayımladı ve kamu davasının sonlanmasından mutlu olduğunu kaydetti. Peki olay nasıl sonuçlandı. Filmin hem yapımcısı hem de başrolünde oynayan Alec Baldwin ve diğer yapımcılar ile Halyna Hutchins’in ailesi bir araya geldiler. Aralarında uzlaştılar ve kamu davasının kapanmasına karar verildi.

Mutlaka aileye bir tazminat ödenecek. Anlaşmadaki bir diğer madde de filmin tamamlanması. Halyna Hutchins’in eşi Matthew Hutchins yaptığı açıklamada, eşinin son işine saygı amacıyla da orijinal kadronun korunmasını istediklerini söyledi. 2023 Ocak ayında çekimler başlayacak. 

Suçlama yapma niyetinde olmadığını da ifade eden Hutchins, “Hepimiz biliyoruz ki Halyna’nın ölümü korkunç bir kazaydı” dedi.

Amerika’daki hukuka göre taraflar anlaştığı ve ölümün bir kaza olduğu konusunda uzlaştığı için dosya mahkemeye sunuluyor ve kamu davası kapanıyor. Elbette kasıtlı bir ölüm olsaydı iş başka olurdu... 

Gördüğünüz gibi mahkemelere iş yükü binmeden, davalar uzamadan, aylarca sürmeden bitiyor. Herkes memnun. Alec Baldwin de, ölen Halyna Hutchins’in ailesi de, yapımcılar da... Tabii olayın öncesi ve sonrasında FBI raporları da önemli. Onlar da inceleniyor. 

Geçenlerde Kanal serbesti YouTube kanalında Cem Toker de Amerika’dan benzer bir örnek anlattı. Minnesota’da suça karışan Somalili gençlerle ilgili mahkeme orada yaşayan Somalili yaşlılardan yardım istemişler. Gençlerin rehabilite edilmesi konusunda yaşlı Somalililer gençleri ikna etmiş. Olayın tarafı olan müşteki de rıza gösterirse kamu davası açılmadan, cezaevine girmeden o Somalili genç rehabilite olarak, sosyal projelere katılarak dava kapanıyor. 

Çünkü içeri giren bir mahkûmun ABD devletine ciddi bir maliyeti oluyor. Hem o maliyet önleniyor hem de suçlu topluma kazandırılıyor. Hatta iş bile bulunuyor. 

Bizde böyle bir uygulama var mı bilmiyorum ama şayet yoksa uygulansa nasıl olur? Hukukçular tartışsın bunu...