Suriye sadece komşumuz değil

ŞİMDİ TÜRKÇE KONUŞMAK MODA Türkiye ile Suriye arasındaki vize uygulamasının kaldırılması Türk turizmciler kadar Suriyelileri de sevindiriyor. Üniversite öğrencilerinden, çarşıdaki esnafa, müzedeki bekçiye, camideki vatandaşa kadar herkes bir iki kelime de olsa Türkçe konuşmaya çalışıyor. YENİ STRATEJİK ORTAK Türkiye ile Suriye arasındaki ilişkiler gün geçtikçe artıyor. Artık Türkiye için tüm sınır komşularından daha yakın bir "komşu", hatta stratejik ortak haline geliyor. TÜRKİYE'NİN GAZZE TEPKİSİ Türkiye, Gazze duruşuyla herkesin takdirini kazanmış durumda. Sıklıkla söylenen cümle: "Arap liderlerin gösteremediği tepkiyi, Türkiye gösterdi..." Türkiye ve Suriye arasında stratejik iş birliği mekanizmasının kurulmasının ve karşılıklı olarak vizelerin kaldırmasının ardından iki ülke arasındaki ilişkiler bugüne değin hiç olmadığı kadar yoğunluk kazandı. Bir yandan ticaret hacmi süratle artarken, diğer yandan da Türkiye ve Suriye vatandaşlarının birbirlerinin ülkelerini ziyaretleri sıklaştı. Siyasi yakınlık, askerî alanlarda iş birliğini de getirdi. İki ülke silahlı kuvvetleri ortak tatbikat dahi düzenlediler. Şam, Halep ve Lazkiye üniversitelerinin Türkiye'deki üniversitelerle imzaladıkları iş birliği protokollerinin sayısı her geçen gün artmakta. Suriye Türkiye için -Azerbaycan dâhil- tüm sınır komşularından daha yakın bir "komşu", hatta stratejik ortak haline geliyor. Geçen hafta Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü'nde okuttuğum "Orta Doğu" dersini alan 45 öğrenciyle Suriye'ye gittik. Dışişleri Bakanlığımızın ve Rektörlüğümüzün sağladığı imkânlar çerçevesinde gerçekleştirilen bu gezi sırasında öğrencilerimiz hem sınıfta teorik olarak öğrendikleri Orta Doğu'yu pratikte de tanıma fırsatı buldular, hem de Türkiye ile Suriye arasında başlayan yeni dönemin getirdiklerine bizzat şahit oldular. Her şeyden önce şunu söylemek gerekir ki, Suriye'de "Türk olduğunuzu" söylediğinizde, muhataplarınızın yüzleri gülüyor. Üniversite öğrencilerinden, çarşıdaki esnafa, müzedeki bekçiye, camideki sıradan vatandaşa kadar herkes bir iki kelime de olsa Türkçe konuşmaya çalışıyor. Halep Üniversitesi'nin Türkoloji bölümü öğrencileri neredeyse aksansız konuştukları Türkçe sayesinde kendilerine iyi kazançlı işler bulabilmeyi ümit ediyorlar. Gençler Türk dizilerinin müptelası olmuş, birbirlerine dizi kahramanlarının isimlerini lakap olarak takmışlar. Şam Üniversitesi ise Ankara Üniversitesi'yle imzaladığı iş birliği protokolü çerçevesinde ortak eğitim programları başlatmaya hazırlanıyor. Resmî binaların duvarlarındaki haritalarda Hatay halen Suriye toprağı şeklinde yer alsa da, artık ne Suriye, ne de Türkiye tarafı bu sorunun üzerinde duruyor. Hatay sorunu gibi, yıllarca iki ülke arasındaki ilişkilerin en sıcak konusunu teşkil eden Fırat suyunun paylaşımı problemi de eski önceliğini yitirmiş durumda. Terör konusu ise son 10 yıldır zaten bir sorun alanı olmaktan çıkmış, yeni bir iş birliği alanına dönüşmüş. Türkiye'nin Gazze'de yaşananlara ilişkin sergilediği kararlı tutum, üniversite profesöründen Hamidiye Çarşısının girişindeki işportacıya herkesin takdirini kazanmış durumda. Sıklıkla söylenen cümle: "Arap liderlerin yıllardır gösteremediği tepkiyi, Türkiye gösterdi..." FIRSATLAR DEĞERLENDİRİLMELİ Kuşkusuz, yavaş ama emin adımlara yeşeren Türkiye-Suriye dostluğunu sağlamlaştırmak için daha yapılması gereken çok şey var. Bir kere, yeni nesillerin karşılıklı kardeşlik atmosferi içinde yetişmelerini sağlamak maksadıyla, Milli Eğitim Bakanlıkları ortak bir komisyon kurarak ders kitaplarındaki, iki milleti karalayan ifadeleri tamamen ayıklamak zorundalar. İkincisi, Türk yatırımcısının Suriye pazarını değerlendirmesini sağlayacak gerekli tanıtım çalışmaları hızlandırılmalı. Büyük bir ekonomik dönüşüm geçirmekte olan Suriye'de şimdi yatırım yapacaklar, bundan 10 yıl sonra asla bulamayacakları ölçüde kazanç elde edebilirler. Üçüncüsü, Türkiye, Suriye ile İsrail arasındaki sorunların çözümü için aktif kolaylaştırıcılık misyonunu emin adımlarla sürdürmeli. Bu iki ülke arasında tansiyonun, Lübnan'daki Hizbullah sebebiyle yeniden yükselmesi, Türkiye-Suriye ilişkilerinde de, dış baskılar yüzünden, gerilemeye yol açabilir. Her iki tarafın da faydalanacağı, akılcı ve iyi planlanmış bir program çerçevesinde, Türkiye-Suriye sınırının bir gün, AB'nin iç sınırları gibi tamamen kalkması hiç de uzak bir ihtimal değil. Zaten THY'nin "iç hatlar" markası Anadolu Jet Ankara-Şam seferlerine başladı bile. Suriyeli taksiciler Türk turistler sayesinde bayram ediyor.