Rahim Er

Bunlar çok farklı kavramlar. Birlikte yaşanır, asırlarca yaşamışız. Başkası olmaksa daha farklı. Başkası olmak, bütün dini, milli ve geleneksel değerlerden kopup bir başka kültür camiasına intisap etmektir.

İsrail, Hamas militanlarının sivilleri roketlerle vurmasına misilleme gerekçesiyle başlattığı saldırıyı durdurdu. Cebaliye mülteci kampına karşı yapılan operasyonda füze, tank ve dozerler kullanıldı. Kamp yerle bir, taş taş üstünde kalmamış.

Şehirleşme sürecinin mâneviyat dünyamıza da etkileri odu. Eskiden ramazan ayına hazırlık, aylar öncesinden başlardı. Köylü toplum ağırlıklıydık. Ulaşım az ve zordu. Makinalaşma, otomasyon gelmemiş gibiydi.

Savaşın en fena taraflarından biri sivillerin ölümü. Irak'ta sivil insanlar, Filistin'de çocuklar ölüyor. Çocuğun askeri olmayacağına göre onlar da sivil. Dünya, önce Filistin'deki vahşeti seyretti.

Bardağın dolu tarafını görmek mi, menfaatlerimize daha uygun düşer, boş tarafını görmek mi? Kavgalara, belki savaşlara yol açacak konuşma paragraflarını ön plana almak mı daha iyi, müşterek taraflarımıza dikkat çekmek mi?

Alaattin Çakıcı olayı da böyle gelişmişti. Bir sürü karmakarışık işler. Sonra mahkeme, salıverilme ve tekrar aranma, ama aranan adamın Ege adalarından gideceği yere gitmesi.

Başbakan Tayyip Erdoğan'ın TÜRMOB genel kurulunda "17 Aralık'taki AB zirvesine CHP genel başkanı Deniz Baykal'la birlikte katılabiliriz" demesi zarif bir açıklama olmuştur. Ana muhalefet liderinin "mutluluk duyarım, onur duyarım" şeklindeki cevabı da aynı zarafettedir.

İlerleme raporunun yarı şart sayılacak maddeler ihtiva etmesi sürpriz değildir. "Evet, ama..." deneceği aylar öncesinden belliydi. Anlayışla karşılamak lazım. "AB" tek devlet değil. Adı üzerinde birlik. 30 ayrı üyeden müteşekkil. Bir taraftan da artmakta. Her birinin kendine göre hesabı var. Curcuna çıkması yadırganmamalı. Herkesin kendine göre hesabı var.

Sürpriz yok, yeşil ışık yandı, AB Komisyonu Türkiye ile müzakerelere başlanabileceğine dair ilerleme raporunu açıkladı. Dün, dünya gündeminin 1 numaralı maddesi bu gelişmeydi. Fransa ve Hollanda dışındaki komisyon üyeleri, müspet oy verdiler.

Bu günden itibaren tarihimizde böyle bir takvim de konuşulacak. 6 Ekim 2004'e atıfta bulunulacak. Bu tarih, mühimdir.

Yarın 6 Ekim, aylardır sözü edilen gün. Türkiye, kendisinden istenen ev ödevlerini yerine getirdiği için AB Komisyonundan açıklayacağı İlerleme Raporunun dürüstçe kaleme almasını ve artık bir bahane çıkartmamasını bekliyordu.

Devlet, onu yönetenlerin mülkü olmadığı gibi onların zamanıyla da sınırlı değildir. Devlet hayatı sonsuza doğru akıp gider. Bu akış, aynı zamanda tehlikelerle doludur.

Yazımızı kaleme aldığımız saate kadar 3 Irak şehrinde 50'nin üzerinde kişi ölmüştü. Yaralı sayısı ise 200 civarında. Herhalde bunlardan da ölenler olur.

1970'li yıllar hükümetinin başbakanı ilk sokak hareketleri üzerine "yollar yürümekle aşınmaz" demişti. Bu söz aslında bir hoşgörüydü. 1961 Anayasası yeni yapılmıştı, bir çok hürriyetler veriyordu. Yürüyüşler bu haklardan birini kullanmaktı. Fakat zamanla onlar sıradan yürüyüş olmaktan çıkıp her gün onlarca insanın ölümüne sebep olan anarşik hadiselere dönüştü. Söz sahibine fatura edildi, hükümetin başını yedi.

Nüfus kâğıtlarının "dini" hanesinin karşısında "İslam" yazmalı mı yazmamalı mı? Bu sorunun en güzel cevabı bir başka sorudur:

İşkence, insanlık tarihi boyunca, İslam tarihi boyunca, tarihimiz boyunca hep suçtu. Hiçbir medeniyet işkenceyi tasvip etmez. İşkence, insan hasletine, insanın tabiatına aykırı. Hiçbir canlıya yapılamaz.

Cengiz Aytmatov, bir Kırgız yazar, romancı ve düşünce adamı. Herhalde bütün Türklerden XX. Asırda dünya ligine çıkan belli başlı tek edebiyatçı. Rus dili ile yazmasaydı, bu tırmanışı yakalayamazdı. Kırgız Türkçe'siyle yazsaydı keşfedilmek için kim bilir daha ne kadar bekleyecekti?

Niçin çıktığı meçhul, türlü tefsirlerle izaha kavuşturulmaya çalışılan kriz, beklendiği gibi arkada kaldı. Böylece bir kâbus bitti. Hiç şüphe yok ki krizin mes'ulü biraz da Günter Verheugen'dir. Başbakanın öyle konuşmasına zemin hazırladı.

Ortada iki ayrı grup var, biri ceza kanunu tasarısına son dakikada ekleme yapmak isteyenler. Onlar, ortalığı karıştırdılar. Kimdir, kimlerdir henüz belli değil. İkinci grupsa çıkan kargaşayı büyütenler. Zina gibi hassas bir mesele ortaya çıkıp da AB hariçten gazel okumaya kalkınca başbakan da "içişlerimize karıştırmayız, biz Türk'üz" dedi.

1 Kasımda Romano Prodi'den AB Komisyon Başkanlığını alacak olan Portekiz eski başbakanı Jose Manuel Barosso, Le Monde'ye verdiği demeçte şöyle diyor, "Türkiye AB'ye girmeye hazır değil".