Gazetenin gücü

"Gazetelerin ölümü iyi vatandaş olmanın da sonu mu?" diye bir araştırma okudum. Gazetelerin ölümü derken kastedilen, ya sayıları azaltma, ya bütünüyle yayım hayatına son verme ya da sadece internet üzerinden okuyucuya ulaşmaya başlama. Bütün bu durumlarda kamuoyu gözlemci rolünü kaybediyor, mahallî haber alma kısıtlanıyor, sonuçta katılımcı vatandaşlık düşüşe geçiyor. 1940'lı yıllarda Amerika'da günlük yayımlanan 1878 gazete varmış. Bugün bu sayı 1382. Demek hâlâ, ABD'de nüfusu 20 bini geçen her şehirde bir gazete yayımlanıyor! Gazetelerin ölümü derken kastedilen bu mahallî gazeteler. ABD çok geniş bir ülke olduğundan mahallî basın önemli. Geçen asrın ortalarında daha yüksek olan sayının gitgide düşmesi endişe konusu. Zira araştırmalara göre, bir şehrin basılı gazetesi olmadığında, insanlar berber dükkânından belediye koridorlarına kadar öteye beriye konmuş gazetelerle karşılaşmadıklarında, bir gazeteyi ellerine alıp karıştırmadıklarında halkta iletişim ve iş birliği geriliyor. İnsanlar neyi bilmediklerini bilemiyor. Günlük gazete basılmayan şehirlerde oy kullanma oranı azalıyor. Mahallî yönetimlere seçilmek için istek azalıyor. İstenmeyen bir şeyi veya durumu boykot etme iradesi azalıyor. Mahalle halkıyla el ele verip bir iş başarma arzusu azalıyor. Seslerini duyurmak için yöneticilere ulaşmak zorlaşıyor. Gündelik gazetesi çıkmaz olan şehirlerde hâlihazırdaki yöneticilerin tekrar seçilme, mevcut durumun devam etme oranı yükseliyor. Ve bütün bunlar bölgede internet medyası ve görüntülü medya devam ettiği halde oluyor. Yani gazetelerin iki çeşit rolü var: Okuyucuyu bilgilendirme ve okuyucunun gözlemci, denetimci olarak hareket etmesini sağlama. Bir şehirde gazete çıkıyorsa, o gazeteyi okumayan insanlar bile o gazetenin yayımlanmasından faydalanıyorlar. Çünkü o şehirde ne olup bittiğini gözleyen gazeteciler kadrosu var ve mahallî yönetimde oturanlar ayaklarını denk almak durumunda. Yalnız her gazete halkı yönlendirmekte aynı etkiye sahip değil. Meselâ, namlı New York Times gazetesinin yüksek tahsilli, kozmopolit, dünya ahvalini merak edip kendi şehrinde, mahallesinde olup bitenleri umursamayan bir okuyucu kitlesi var. New York Times okumaya başlayanlar, giderek mahallî seçimlerde daha az oy kullanır oluyormuş!