Seçim sandığına noter denetimi getirilmeli

Seçimlerin hakim teminatında yapılması anayasanın emridir. Mademki anayasa ve kanunlar, seçimin nev'i her ne olursa olsun onu hakim teminatına yani adaletin vicdanına bağlamıştır; öyle ise 30 Mart 2014 Mahalli Seçimlerinden sonra yaşanan bu itiraz, gösteri vs.ler neden?

Seçimlere giden yolda hava hiç de yumuşak değildi. Miting meydanlarındaki sertliğin sandıklarla oylama sonrasına da aksedebileceğine dair endişeler yaşamaktaydık. Şükür ki korkulan olmadı, seçimler az ülkeye kısmet olur tarzda olgun geçti. Türk, Kürt, komünist, Süryani, başı açık-örtülü... kendini seçmenine beğendiren herkes seçildi.

Ne var ki bu tablo, seçim sonrası YSK'yı basar tarzda önünde gösteriler yapmaya kadar varan itirazlarla kirlenir oldu. Ortadan kalkması gereken itiraz hakkı değil, itiraz sebepleridir. O sebepler mevcut olunca kafalar karışmakta, kargaşa çıkmakta; ilçe seçim, il seçim, yüksek seçim kurulları, hatta şimdi AYM bunlara mesai sarf etmek zorunda kalmakta, sağlıklı bir seçim neticesi almak, sünüp gitmektedir.

Öyle ise o noktada bir boşluk vardır. Söz konusu boşluğun kapatılması gerekir.

Boşluk şudur:

Hâkim veya mahkeme teminatı sahaya inmemektedir. YSK seçim tarihi, seçime katılacak partiler, adayların ehliyeti, gibi hususlar üzerinde çalışıp karara vardıktan sonra yapılan seçimlere gelen itirazları da nazara alarak işini bitirmektedir.

Seçimin kendisi, bizzat sandık; sandıktan çıkan oyların sayımı, sandık sonuçlarının birleştirilmesi gibi çalışmalardaysa boşluk bulunmaktadır...

Her seçimden sonra yaşanan, itiraz ve kargaşalar, o boşluk yüzünden meydana geliyor. İlk sayım ve dökümler yapıldıktan, hangi adayın kazandığı ilan edildikten sonra vaki itiraz üzerine bir sonuç iptal edilerek yeni bir adayın duyurulmasını derinden hissedersek bunun bir insan, partisi ve yakın çevresinde nasıl bir psikolojik travmaya yol açtığı tahmin edilebilir.

İtirazlar olmamalı demiyoruz. İtiraz haklı çıkınca ortada bir kusur olduğu sabit hale gelmektedir. Bugünkü sistemde o kusurun sorumlusu yok. Yapılacak olan, kusurlu, ayıplı sayıma sebep olanların hesap verir duruma getirilmesidir.

Ne yapmalı?

Teklifimiz şudur?

Seçmen, reyini kullanırken parti müşahitleri, sandık başında yine bulunmalı. Fakat bir de noter memuru hazır olmalı. Böylece partili müşahitlerin yaptığı sayımlarla sandık dökümü birleştirmeleri noter tasdikiyle denetim altına alınmalıdır. Buna rağmen itiraz yapılıp da netice farklı çıkarsa vazifeli noter, bunun tazminat ve cezai bedelini ödemelidir?

Bu kadar noter nasıl bulunacak?

Seçim dönemleri için Yeminli Noterlik ihdas edilebilir. Veya bir başka çare bulunur. Böylece "hakim teminatı" sahaya inmiş olur, neticeler içe sindirilir, itirazlar yok denecek kadar düşer.