Bir ideoloji ne zaman çöker?

A -
A +

Suudi Arabistan'da sinema yasak. Ülkede sinema salonu yok. Ancak tarihinde ilk defa Suudi Arabistan resmî olarak Oscar ödülleri komitesine, en iyi yabancı film dalında bir başvuruda bulundu. Hikaye bu noktadan sonra daha da ilginçleşerek devam ediyor. Başvuruda bulunan filmin yönetmeni, Hayfa el Mansur, bir kadın. Yani Suudi Arabistan'da araba bile sürmesine izin verilmeyen bir cinsiyetin mensubu. Filmin konusu ise manidar. Bir bisikleti olmasını isteyen bir kız çocuğunun hikayesini anlatıyor, el Mansur. Filmin kahramanı Wajda'nın Suudi kadınlarını temsil ettiğini vurguluyor yönetmen; "pasif olmayan, sevgiyle dolu, hayallerinin peşinde koşan bir karakter oluşturmaya çalıştım" diyor el Mansur ve ekliyor: "Aslında çoğu Suudi kadını böyle. Büyük potansiyelleri var ancak katı ve baskıcı kültür nedeniyle bu potansiyellerinden feragat etmek zorunda kalıyorlar."

İran'da Facebook, Youtube ve Twitter yasak. Bu, sayısı 32 milyonu aşan İranlı internet kullanıcısının bu siteleri aktif olarak kullanmasını engellemiyor elbette. Proxy siteleri üzerinden rejimin internet üzerinde kurduğu kısıtlamaları aşan İranlılar sosyal medya sitelerinin müdavimi. Lakin ilginç olan İran'da devletin koyduğu bu yasaklara bizzat devletlülerin riayet etmemesi. İran'ın son diplomatik hamlesinde en dikkat çeken şeylerden biri Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin aktif olarak Twitter hesabını kullanmasıydı.
Bir ideoloji ne zaman çöker? Meşruiyet ne zaman kaybedilir? Bir halkın sisteme inancının bittiğini ne gösterir? İlla seçim sonrasında sokaklara dökülen kalabalıklar mı? Eline silah alan ve ceberut devletin otoritesini artık tanımadıklarını söyleyen militanlar mı?
Yoksa "mış" gibi yapan halkın kayıtsızlığının artık resmî otoriteler tarafından bile kabul edilmiş olması mı?
Zamana direnen Orta Doğu rejimlerini silahtan, kitlesel gösteriden daha çok tehdit eden bir unsur var: Kitlelerin inançsızlık ve kayıtsızlığı. Sinemayı yasaklayan Suudi Arabistan'ın Oscar ödüllerine başvurması ve Twitter'ın yasak olduğu bir ülkenin Cumhurbaşkanının Twitter kullanması bu ülkenin vatandaşlarını şaşırtmıyor bile artık. Göz göre göre devlet nezdinde sergilenen bu ikiyüzlülük, ikiyüzlülüğün toplumsal kod haline geldiği bu rejimlerde infilak meydana getirmiyor.
Çünkü Sovyetler'in çökmesinden önce olduğu gibi kimse büyük davaya inanmıyor artık...
Humeyni'nin İran Devrimine meşruiyet atfetmeye çalışırken geliştirdiği Velayet-i Fakih anlayışına göre yöneticinin sahip olması gereken erdemlerden bir tanesi zamanı anlama yeteneği olmasıydı (agah be zaman.) Zamanı anlama yeteneğini kaybeden bu rejimlerin meşruiyet krizi, bu rejimlere alternatif olma iddiasındaki hareketlere ne kadar ders oluyor? Bu sorunun cevabını zamanla göreceğiz.
UYARI: Küfür, hakaret, bir grup, ırk ya da kişiyi aşağılayan imalar içeren, inançlara saldıran yorumlar onaylanmamaktır. Türkçe imla kurallarına dikkat edilmeyen, büyük harflerle yazılan metinler dikkate alınmamaktadır.