Alışverişte kul hakkından kurtulmak için, karşı tarafı aldatmaktan çok kaçınmalıdır. Bunun için mesela, malı, akrabâ veya ahbâbından, ona yardım olsun diye yüksek fiyatla aldı ise, müşterisine bunu söyleyerek, doğru değerini bildirmelidir. Meselâ, on lira etmeyen malı, on lira vererek aldı ise, o malı satarken, on liraya aldığını söylememelidir. Hıyânet yapmaktan kurtulmak için, herkes, kendine yapılmasını istemediği şeyleri, başkalarına yapmamalıdır. Her zaman dünyasını değil ahireti kurtarmayı gaye edinmelidir. Resûlullah efendimiz buyurdu ki: "Lâ ilâhe illallah diyenler, dünyayı dinden üstün tutmadıkça, Allahü teâlânın gadabından, azâbından kurtulurlar. Dîni bırakıp, dünyaya sarılırlarsa, bu Kelime-i tevhîdi söyleyince, Allahü teâlâ, onlara, yalan söylüyorsun! Buyurur." Yalan söylenmekle fâhiş, çok aldatılan kimse, alışverişten vazgeçebilir. Çok aldanmaya, "Gaben-i fâhiş", az aldanmaya "Gaben-i yesîr" denir. Meselâ, satıcı, bu mala, şu kadar lira veren oldu deyip satsa, piyasadaki en yüksek değerinden fâhiş aldanma kadar fazla olduğu ve başkasının o kadar lira vermediği anlaşılsa, müşteri satışı feshedebilir. Satıcı yalan söylemeden, fâhiş fiyatla satsa, aldanan müşteri satışı bozamaz. Çünkü herkes malını, dilediği fiyatla satabilir. İslâmiyette (kâr haddi) diye bir şey yoktur. Yalnız, sıkışık durumda olanlara, yiyecek, giyecek ve barınacak lüzûmlu eşyayı fâhiş, yüksek fiyatla satmak haramdır. Yalan söylenerek, yesîr, az aldatılan kimse, satışı bozamaz. ("Gaben-i fâhiş" ve "Gaben-i yesîr"in oranları, Tam İlmihal Seadeti Ebediye kitabında yazılıdır) Malı kıymetinden aşağı satarak veya kiraya vererek ve kıymetinden yukarı fiyatla satın alarak aldanmak israf olur, caiz olmaz. Böyle alışverişe zaruri ihtiyaç olursa veya yardım, sadaka gibi niyetle böyle yaparsa israf olmaz, caiz olur. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: "Alıcı ile satıcı birbirine doğru söyleyip, nasihat edince, kazançları bereketli olur, malın kusurunu gizleyip, yalan söyledikleri zaman bu bereket kalkar." > Tel: 0 212 - 454 38 21 www.mehmetoruc.com e-mail: mehmet.oruc@tg.com.tr