Rasyonalizm ayrı rasyonalite ayrı
Aklın ötesinde de bir bilgi alanı var.' diyor; yüzyılımızın büyük filozofu. Bertrant Russel. Hristiyanlığı reddeden; Yüce Allah'a inanmadığı halde aklın her şeyi kapsamayacağı, sınırlı bir alanda geçerliliğini koruyacağını ama aklın ötesinde de bir bilgi alanı olacağını söylüyor: Bir bakıma bizim gaibe inanmamızı söylüyor koca filozof: Kendisi ateist olduğu halde gaibe inanıyor gibi. *** Russel aslında "Ben akılperest değilim" demek istiyor. Böylece rasyonalizmi reddediyor. Akıl şüphesiz Yüce Allah'ın insanoğluna bahşettiği en büyük nimet: Ancak akıllılığı akılperestlik haline, yani rasyonalizm haline getirirseniz, insanları canavarlaştırmış olursunuz. Bugünki batı medeniyeti ve düşünce dünyası elbette aklın nimetlerinden yararlanmaya devam edecektir. Ancak akla tapınma devri artık bırakılmıştır. Karl Popper de "Ben akla büyük değer veririm, ama akılperest değilim" diyor. *** Rasyonalizm çağımızda kötü bir hatıra olarak anılmaktadır: Akılperestlik, bilimperestlik, pozitivizm hatta Newton fiziği bile bugün için geçerliliğini korumamaktadır. Pozitivizm atom altı dünyasında adeta iflas etmiştir. Elektronların, protonların ve nötronların kartezyen mantığa ve metodolojiye baş kaldırdıkları görülmüştür. Bilim dünyası bu gerçekler karşısında yeni teorilere sığınmak mecburiyetinde kalmıştır. Bu yüzden kuantum fiziği çağımızın yeni buluşu olmuştur. Bizim dünyamız ise kuantum felsefe dünyasındaki yorumlarına hâlâ yabancıdır: Bizim entellektüel geçinen çevrelerimiz hâlâ rasyonalizm ve pozitivizm anlayışında ısrar etmektedirler. *** Geçenlerde bir televizyon programında ANAP Başkanı Erkan MUMCU'nun geri kalışımızı rasyonalizme ayak uyduramayışımızla izah etmesi bizim entelektüel dünyamızın yeni düşüncelerden ne kadar uzak kaldığını gösteriyor. Çağdaş filozoflar Almanya'daki milyonlarca Yahudinin katledilmesini Hiroşima ve Nagazaki'de yüzbinlerce Japonun öldürülmesini rasyonalizmin, bilimperestliğin, akılperestliğin bir sonucu olarak yorumluyor. Aklın dışında bir bilgi alanı olduğu, atom altında ve nebülozların ötesinde insanı kucaklayan inançlara ihtiyaç duyulduğu ve bizim içimizde ve ötemizde mutlak bir Gerçek'in var olduğu artık inkar edilemiyor. Rasyonalizm ayrı, rasyonalite ayrı, akılcılık ayrı, akıllılık ayrı...