Abdurrahman Abdi Paşa'nın mezar taşı

Osmanlı İmparatorluğu'nun 1683'te yaşadığı İkinci Viyana bozgunundan sonra Avusturya, Macar topraklarını işgale başladı... Tabii ki, ilk hedef Budin'di ve kale, 1686'da 90 bin askerle kuşatıldı. Stratejik bir mevkide bulunan Budin'in düşmesi Osmanlılar için bütün Macar topraklarının kaybı demekti. Budin Valisi Abdurrahman Abdi Paşa durumun farkındaydı ve sonuna kadar direnme kararı vermişti. Abdi Paşa, ömrünü cephelerde geçirmiş 70 yaşlarında tecrübeli bir askerdi. 1668'de Yeniçeri Ağalığı yapmış, Sadrazam Fazıl Ahmed Paşa ile birlikte Girit Seferine katılmış, Bağdat, Mısır, Bosna, Budin, Kamaniçe ve Halep Valiliklerinde bulunmuş, 1685'te Budin'e ikinci defa vali tayin edilmişti. 16 bin Türk koruyordu!.. Budin Kalesi, 16 bin Türk askeri tarafından korunuyordu. Düşman ordusu tepeleri tuttuğu için yardım alamamalarına rağmen, Abdurrahman Abdi Paşa düşmana karşı yokluklar içerisinde iki buçuk ay boyunca direndi. Avusturyalılar, 2 Eylül 1666'da Budin'e girerek 145 yıllık Türk hakimiyetine son verdiler, Abdurrahman Abdi Paşa ise çarpışmalar sırasında şehid düştü. Avusturyalılar, daha sonra şehirde tek bir Müslüman bile bırakmadılar. Türk eserlerinin hemen tamamı yok edildi ve şehrin asıl sahibi olan Macarlar bile uzun müddet şehre giremediler. Macarlar ise Paşa'nın kahramanlığını asırlar boyunca unutmadılar ve şehid düştüğü yere bir mezar taşı diktiler. Taşta şunlar yazılıydı: "145 yıllık Türk egemenliğinin son Budin Valisi Abdurrahman Abdi Arnavut Paşa, bu yerin yakınında 1666 Eylül ayının 2. günü öğleden sonra ömrünün 70. yılında maktul düştü. Kahraman düşmandı, rahat uyusun!.." Budin'in elden çıkmasından sonra, Osmanlı hakimiyetindeki diğer Macar toprakları da bir bir Avusturya'nın işgaline uğradı. Macaristan'ın merkezinin kaybı, Osmanlılar için son derece acı bir duygu idi ve şairler Budin'i konu alan destanlar kaleme aldılar. Bizim "nazlı" Budin!.. İşte, bu destanlardan biri: "Ötme bülbül ötme, yaz bahar oldu / Bülbülün figanı bağrımı deldi / Gül alıp satmanın zamanı geldi / Aldı Nemçe bizim nazlı Budin'i. Çeşmelerden abdest alınmaz oldu / Camilerde namaz kılınmaz oldu / Mamur olan yerler hep harap oldu / Aldı Nemçe bizim Nazlı Budin'i. Kıble tarafından üç top atıldı / Perşembe günüydü güneş tutuldu / Cuma günü idi Budin alındı / Aldı Nemçe bizim nazlı Budin'i..."