Brezilya'da yüz bin Osmanlı vatandaşı!

Osmanlı Devleti, XIX. yüzyılın başlarından itibaren Asya, Avrupa ve Amerika'daki birçok ülkeyle karşılıklı olarak siyasal, ekonomik ve sosyal muhtevalı antlaşmalar imzalamıştır. Kapitülasyonların, Tanzimat'ın ve Islahat Fermanı'nın yabancılara tanıdığı ayrıcalıklar çerçevesinde ilk kez ilişki kurulan ülkelerden biri de Orta Amerika ülkesi Brezilya'dır... Seyr-i Sefain Antlaşması Bu ülke ile 5 Şubat 1858 tarihinde 11 madde ve sonuç bölümünden oluşan Dostluk, İkamet, Ticaret ve Seyr-i Sefain Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşma ile iki ülke diplomatlarının, tüccarlarının ve vatandaşlarının birbirlerinin ülkesinde uyacakları hukuki, diplomatik ve ticari kurallar belirlenmiştir. Antlaşmanın imzalanmasının ardından, iki ülke arasındaki ilişkiler gelişmiş, karşılıklı olarak şehbenderlikler (konsolosluk) açılmış, ziyaretlerde bulunulmuştur. Brezilya'nın, kahve tarımında çalışacak insan sayısını arttırmak amacıyla uyguladığı bazı teşvikler sonucu Suriye başta olmak üzere Orta Doğu bölgesinden yüz binin üzerinde Osmanlı vatandaşı Brezilya'ya göç etmiştir. Brezilya'nın Osmanlı Devleti'nde Mansure, Tanta, Kahire (Mısır) ve Yafa'da olmak üzere dört konsolosluğu bulunurken, Osmanlı Devleti Brezilya'da Sao Paulo ve Rio de Janeiro'da iki şehbenderlik açmıştır. Brezilya, 1909 yılından itibaren İstanbul ve Beyrut'ta da elçilik açabilmek için yoğun çaba göstermiş, fakat Osmanlı Devleti'nin öne sürdüğü şartlarda karşılıklılık ilkesine dayalı konsolosluk sözleşmesi imzalamayı kabul etmediği için başarılı olamamıştır. Aleyhte yayınlar!.. XIX. yüzyılın sonlarından itibaren Brezilya'daki Osmanlı vatandaşlarının hukuklarının korunmasında problemler ortaya çıkması, ilişkileri olumsuz etkilemiştir. Bu ülkedeki Osmanlı vatandaşları yirmiye yakın Arapça gazete çıkarmış, bu gazetelerin bir-ikisi dışında tamamı ne yazık ki Osmanlı aleyhinde yayın yapmıştır. Cumhuriyet döneminin Brezilya ile imzalamış olduğu ilk antlaşma ise 8 Eylül 1927 tarihli Türkiye-Brezilya Dostluk Antlaşması'dır...