Çıldırtılan Sultan 5'inci Murâd Han

Babası Abdülmecid Han'ın 25 Haziran 1861'de vefâtından sonra Abdülazîz Han Pâdişâh olunca, veliaht olan Beşinci Murâd Han, nezâketi, kibârlığı, çağına göre bilgisi ve yumuşak huyluluğu ile sevilen bir Sultan idi... Amcası Abdülazîz Hanın 1863 Mısır ve 1867 Avrupa seyâhatlerine katıldı. Bu gezilerde davranışları ile Osmanlı hânedânının asâletini temsil ederek takdir topladı. Veliaht Murâd, 30 Mayıs 1876 târihinde Sultan Abdülazîz Hanın tahttan indirilmesiyle Osmanlı Sultanı ilân edildi... Üzüntüden aklı bozuldu! 4 Haziran 1876'da Abdülazîz Hanın fecî şekilde şehit edildiğini ve annesi Pertevniyâl Sultana çok çirkin işkenceler yapıldığını işiten Sultan Murâd Hanın üzüntüden ve bu felâket yolunun sonunu düşünmekten aklı bozuldu. Üzüntüden hastalığının artmasında doktor Capoleone'nin câhilâne ve yanlış teşhis ve tedâvisinin mühim rolü oldu. Beşinci Murâd Han bu hasta hâliyle ihtilâlcilerin kuklası hâline getirilip, Avrupa'da belirli odakların devleti ve İslâmiyeti yok etmek için hazırladıkları yıkıcı plânları tatbik edilmek istendiyse de kardeşi İkinci Abdülhamîd Han bunların önüne geçti. Sadece 93 gün Padişahlık yapan ve 31 Ağustos 1876'da tahttan indirilen Beşinci Murâd Han, Osmanlı sultanlarının en az pâdişâhlık yapanıdır. Hastalığı iyileşti, ancak... Saltanattan hallinden sonra, âilesiyle Çırağan Sarayına yerleştirilen Beşinci Murâd Hanın hastalığı sonradan iyileşti. Vaktini okumak ve torunlarını okutmakla geçiren Murâd Han, kardeşi Sultan Abdülhamîd Hanın nâzikâne hatır sormasını, dâimâ teşekkürle cevaplandırırdı. 29 Ağustos 1904 târihinde vefât eden Beşinci Murâd Han, İstanbul'da Yeni Câmi'deki türbeye defnedildi...