Osmanlı ordusu Revan önlerinde

Revan Seferi boyunca ordunun başında bulunup, askerlerle alâkadar olan, kuvvet, heybet ve dehşetinden ürkülen Sultan Murâd Hana ordu içinde büyük bir emniyet ve hürmet hissi uyandı. 28 Temmuz 1635 gecesi başlatılan Revan kuşatmasında bütün muhârebe plânları tatbik edildi... Revan Kalesini düşürmek için yapılacak umûmî taarruz öncesinde Safevîler "vire" ile teslim olmak istediklerini bildirdiler. 8 Ağustos 1635'te Revan Kale Muhâfızı Emirgûneoğlu Tahmasp Kulu Han, Sultan Murâd Hana kaleyi teslim etti... Bu ne cesâret!.. Revan Kalesi tâmir edilip, içine on iki bin asker ve yeteri kadar cephâne konularak muhâfızlığına Vezir Murtaza Paşa bırakıldı. 11 Eylül 1635'te Tebriz şehri tekrar zaptedildi. Safevî ordusu, Osmanlılarla meydan muhârebesine cesâret edemediğinden karşılaşılmadı. Sultan Murâd Han, Revan Seferine çıkışından on ay sonra 27 Aralık 1635'te İstanbul'a döndü... Osmanlı ordusunun doğudan ayrılmasıyla; Safevîler, hududa tecâvüz ederek 1 Nisan 1636'da Revan'ı işgâl ettiler. 2 Şubat 1637'de Sadrâzamlığa getirdiği Bayram Paşayı Doğu Seferi Serdarlığına tâyin eden Sultan Murâd Hanın kendisi de hazırlıklara başladı ve 8 Mayıs 1637'de Bağdat Seferine çıktı... 16 Kasım 1638'de kuşatmanın başladığı sırada Pâdişâhtan, daha önce ele geçirilmiş bulunan İmâm-ı A'zam türbesini ziyâret etmesi istendi. Ancak Sultan; "Bağdat, bid'at ehlinin ayaklarıyla kirlenirken, gidip o yüce İmâmı ziyâretten hayâ ederim" cevâbını verdi. Derhâl tertibât alarak muhâsaraya başladı... Kale teslim oldu... Pâdişâhın ve seksen altı yaşındaki Şeyhülislâm Yahyâ Efendinin de ön safta olduğu bu kuşatmada dehşetli vuruşmalar oldu. Muhâsaranın otuz dokuzuncu günü umûmî taarruza karar verildi. Sabah erkenden başlayan şiddetli hücum karşısında kale teslim oldu. Böylece on dört sene on bir ay önce bir ihânet sebebiyle Safevîlerin eline düşen Bağdat, artık kesin olarak Osmanlı idâresine geçti...