Bizim hanım
9 Şubat 2021 02:00
Göstermelik kadın hakları savunucusu Batı’ya, bizim bin yıllık köklerimizin kadına verdiği anlam bin lügatlere sığmayacak dersler çıkarır. İşe İngilizcedeki ‘woman’-kadın kelimesinin köküne bakmakla başlayalım…
Woman, ‘wife of man’in kısaltması ‘W-o-man’dir. Yani kadın hakları budu bıdı diye yeri göğü çınlatanların dilinde ‘kadın’ kelimesi, ‘erkeğin karısı’nın kısaltması... Başka sorum yok hâkim bey...
Oysa bizim coğrafyamızda kadın kelimesine yüzyıllardır birbirinden eşsiz anlamlar yüklenmiştir. Medeniyetimizin kültürel kodları içinde yer alan “kadın” ifadesi “katun” yani “merkezde duran sultan” anlamına gelir. Bu topraklarda bin yıldır Türkçe ile kardeş yaşayan Kürtçe’de kadına “Jin” yani “hayat kaynağı” denilmiştir. Osmanlıcada “xatun”, “yüksek sınıf kadını, hanım” anlamında kullanılmıştır... (*χatun/katun "kraliçe" [Orhun Yazıtları (735)]
*Kadun/kadın "soylu sınıfa mensup kadın" [Dede Korkut Kitabı (1400 yılından önce)
Daha da gerilere gidecek olursak “hanım” veyahut “hanımefendi” kelimelerinin anlamları eski Türk-Moğol topluluklarına kadar gider. Zira bu kelimenin kökeni “Han”dır. “Hükümdar”, “Ulu insan” ve “Lider” anlamlarına gelir. Dahası Moğolca ve bazı Altay lehçelerinde Kan (Gan) olarak da ifade edilen bu kelime Arapçada “Melik”, Farsçada “Şah”, Latincede “Regis”, İngilizcede “King” kelimesinin tam karşılığıdır.
Buradan bakıldığında hanım, Türk toplumlarında kadın yönetici, kraliçe. “Kanım” şeklinde de ifade edildiği biliniyor. Türkler devlet yöneticilerini; “Han ve Hanım”, Moğollar “Han ve Hatan” (Kan “hakan” ve Katan “hatun”) olarak bir çift şeklinde ifade ederler…
Oysa bizim coğrafyamızda kadın kelimesine yüzyıllardır birbirinden eşsiz anlamlar yüklenmiştir. Medeniyetimizin kültürel kodları içinde yer alan “kadın” ifadesi “katun” yani “merkezde duran sultan” anlamına gelir. Bu topraklarda bin yıldır Türkçe ile kardeş yaşayan Kürtçe’de kadına “Jin” yani “hayat kaynağı” denilmiştir. Osmanlıcada “xatun”, “yüksek sınıf kadını, hanım” anlamında kullanılmıştır... (*χatun/katun "kraliçe" [Orhun Yazıtları (735)]
*Kadun/kadın "soylu sınıfa mensup kadın" [Dede Korkut Kitabı (1400 yılından önce)
Daha da gerilere gidecek olursak “hanım” veyahut “hanımefendi” kelimelerinin anlamları eski Türk-Moğol topluluklarına kadar gider. Zira bu kelimenin kökeni “Han”dır. “Hükümdar”, “Ulu insan” ve “Lider” anlamlarına gelir. Dahası Moğolca ve bazı Altay lehçelerinde Kan (Gan) olarak da ifade edilen bu kelime Arapçada “Melik”, Farsçada “Şah”, Latincede “Regis”, İngilizcede “King” kelimesinin tam karşılığıdır.
Buradan bakıldığında hanım, Türk toplumlarında kadın yönetici, kraliçe. “Kanım” şeklinde de ifade edildiği biliniyor. Türkler devlet yöneticilerini; “Han ve Hanım”, Moğollar “Han ve Hatan” (Kan “hakan” ve Katan “hatun”) olarak bir çift şeklinde ifade ederler…
Millet olarak üzerinde yaşadığımız toprakların medeniyet kodlarına dönerek gelenekten geleceğe yol alamaya başladığımızda bugün aile hayatı çökmüş Batı’nın aynaya dönüp kendine bakması gerekir.
Rivayet odur ki, bir gün Cengiz Han tüm hanlarını toplamış, sağ yanına da eşini oturtmuş ve hanlarına; “Ben Hanlar Han’ı Cengiz Han, hepinizin hanıyım”, eşini göstererek; “Bu da benim HAN’IM” demiş. İşte erkeklerin “eşim” anlamına söyledikleri “hanım” kelimesi oradan geliyormuş… Ne kadar kadirşinas değil mi?
Kadının adı da var, yeri de bizde... Tek eksiğimiz layıkıyla uygulamaya koyabilmekte...
Rivayet odur ki, bir gün Cengiz Han tüm hanlarını toplamış, sağ yanına da eşini oturtmuş ve hanlarına; “Ben Hanlar Han’ı Cengiz Han, hepinizin hanıyım”, eşini göstererek; “Bu da benim HAN’IM” demiş. İşte erkeklerin “eşim” anlamına söyledikleri “hanım” kelimesi oradan geliyormuş… Ne kadar kadirşinas değil mi?
Kadının adı da var, yeri de bizde... Tek eksiğimiz layıkıyla uygulamaya koyabilmekte...
Ninem diyor ki; Bir adamın karısı, o adamın yarısı...