Gerçekten kaçarken, yalana tutulmak

A -
A +
Geri tepme etkisi (Backfire Effect), insanların inançlarıyla çelişen kanıtları kabul etmeye direnme eğilimidir. Ne kadar doğru ve geçerli kanıtlar sunulursa sunulsun, insanların inanç ve düşüncelerinin tutarsız yönleri ortaya konulduğunda, tutumlarını değiştirmek bir yana, onlara daha sıkı sarıldıklarını anlatan psikolojik bir durum.
Bu durumda, ön yargı o kadar güçlüdür ki, insanlar ‘yanıldıkları ihtimalini’ düşünmeyi reddediyorlar... İnançlarını desteklemeyen veriler reddedilir ve belki bir düzeyde yanıldıklarını bildikleri için, başından beri doğru olduklarına dair daha da büyük bir güven duyarlar. İspatları, belgeleri, verileri istatistiksel gürültü olarak görmezden gelebilir ve sorunlar hakkında başlangıçta olduğundan daha aşırı konumlar alabilirler.
Bu etkiyi kanıtlama amacıyla. Brandon Nyhan ve Jason Reifler adlı iki psikolog, 2006 yılında bir deney yaparlar. Deneyde karşıt politik görüşleri destekleyen onlarca uydurma makale yazar ve bunları deneklere sunarlar.
Örneğin bir tanesi Irak’ta bulunan nükleer silahlarla ilgilidir. Irak’ta nükleer silah bulunduğunu iddia eden sahte makalelere savaş yanlısı kişiler doğrudan inanmış, sonrasında bu makalelerin sahte olduğunu ispatlayan gerçek makaleler sunulduğunda ise inandıklarına daha da sıkı sarılmışlardır.
Araştırma sonucunda kişilerin, bir fikre bağlandıklarında fikirlerinin yanlış olduğu ispatlansa bile bağlılıklarından vazgeçmediği aksine inançlarına daha da bağlandığı görülmüştür.
Peki ama neden? İnsanlar, önceden var olan inançlarıyla çelişen bilgilerle karşılaştıklarında geçirdikleri sürecin bir sonucu olarak geri tepme etkisini yaşarlar.
Esasen, bir kişi mevcut inançlarının bir şekilde yanlış olduğunu öne süren bir bilgiyle karşılaştığında, kendilerini tehdit altında hisseder ve bu da olumsuz duygular üretmesine neden olur.
Malum günümüzde siyasette de bilimde de çoğu kişi hakikatin ne olduğunu öğrenmek yerine haklı çıkmanın peşinde ve tam da bu sebepten ortalık kör dövüşünden geçilmiyor...
Ezcümle; bir gerçekte inanmak isteyenler için yeterince ışık, istemeyenler için ise onları kör etmeye yetecek kadar karanlık vardır...


Ninem diyor ki; Herkesin aynı yalana inanıyor olması, onu gerçek yapmaz.
UYARI: Küfür, hakaret, bir grup, ırk ya da kişiyi aşağılayan imalar içeren, inançlara saldıran yorumlar onaylanmamaktır. Türkçe imla kurallarına dikkat edilmeyen, büyük harflerle yazılan metinler dikkate alınmamaktadır.