Yeni "Torba Kanun"la vergi ve çalışma hayatına ilişkin öngörülen düzenlemeler

Geçtiğimiz günlerde hükûmet tarafından 39 maddeden müteşekkil yeni bir “Torba Kanun” teklifi TBMM’ye intikal ettirildi. Söz konusu teklifte muhtarlardan, müfettişlere, vergiden kamu kurum ve kuruluşlarının muhtelif konularına ilişkin ihtiyaç duyulan çok sayıda kanuni düzenlemelerin hayata geçirilmesi hedeflenmektedir. Torba Kanun’da çalışma hayatı ve vergi ile ilgili dikkat çeken düzenlemeler bu yazımızda ele alınmıştır...

Müfettişlerin konaklama çilesine ilişkin düzenleme

Kamu personelinin geçici görevlendirmelerinde konaklama gideri personelin gündeliğine bağlı olarak merkezî yönetim bütçe kanunlarında belirlenmektedir. Özellikle son yıllarda artan yüksek enflasyon rakamları karşısında başta müfettiş, denetçi, denetmen ve diğer kamu denetim elemanları ile şehir dışına geçici görevle gitmek zorunda kalan kamu görevlilerinin harcırahları son derece yetersiz kalmıştır. Hâl böyle iken belirtilen kamu görevlileri konaklama yeri bulmakta zorlanmakta ve kendi ceplerinden fark ücret ödeyerek konaklama yeri bulmaya çalışmaktadır.

Bu sorunlara çözüm olarak Torba Kanun’la kamu personelinin geçici görevlendirmelerine ilişkin enflasyon karşısında yetersiz kalan konaklama bedeli artışlarının karşılanabilmesine yönelik düzenlemeler yapılmaktadır. Buna göre 2022 Yılı Merkezî Yönetim Bütçe Kanununa ekli (H) işaretli cetvelde yer alan konaklama giderlerine ilişkin oranlar; "%50 artırımlı miktarı” ibareleri "%130 artırımlı miktarı” şeklinde, "%50'si” ibaresi "%80'i” şeklinde, "%40'ı” ibaresi "%60” şeklinde uygulanması öngörülmektedir.

Muhtarlara enflasyon güncellenmesi

Muhtarlara 14.750 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarda aylık ödenek verilmektedir. Bu ödenek net asgari ücret tutarının altında kalmıştır. Torba Kanun’la, muhtar ödeneklerinin net asgari ücret tutarına tamamlanması amaçlanmaktadır. Buna göre yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte muhtar maaşları 4 bin 250 lira olarak uygulanacaktır.

Doktorlara ilişkin vergi ve SGK düzenlemesi

Torba Kanun’la Gelir Vergisi Kanununda değişiklik yapılmakta olup serbest meslek mükellefiyeti bulunan ve ayrı bir muayenehanesi ve organizasyonu bulunmaksızın faaliyetlerini özel sözleşmelere istinaden; özel sağlık kuruluşları ile vakıf üniversitelerine ait sağlık kurum ve kuruluşlarında yürüten diş hekimleri dâhil hekimler ile tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olan kişilerin gelirlerinin ücret olarak mı serbest meslek kazancı olarak mı vergilendirileceği hususunda yaşanan tereddütlerin giderilmesi amaçlanmaktadır. Bu bağlamda bir veya birden fazla özel sağlık kuruluşu ile sözleşme düzenleyerek hekimlik faaliyetini yürüten hekimlerin serbest meslek erbabı olarak kabul edilmesi ve kazançlarının serbest meslek kazancı hükümlerine göre vergilendirilmesi sağlanarak 4/1-b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı sayılacaktır. Ücretli olarak çalışan hekimlerin gelirleri ise önceden olduğu gibi ücret hükümlerine göre vergilendirilmeye devam edilecektir.

Vergi işlemlerinde elektronik imza yaygınlaştırılacak

Vergi daireleri tarafından tahakkuk fişi, ihbarname, ödeme emri, muhasebe işlem fişi, haciz varakası, mahsup alındısı, takdire sevk fişi gibi çok sayıda belge düzenlenmektedir. Vergi dairesinin görev, yetki ve sorumlulukları kapsamında düzenlenen bu belgelerin bir kısmı mükelleflere tebliğ edilirken bir kısmı sadece iç işlemlerde kullanılmaktadır. Elektronik ortamda düzenlenip Elektronik İmza Kanunu kapsamında elektronik imza ile imzalanan belgeler dışında hâlen çok sayıda belge fiziki ortamda düzenlenmekte ve ıslak imza ile imzalanarak muhafaza edilmektedir.

Yapılan düzenlemeyle birlikte Vergi Usul Kanununda değişiklik yapılarak, vergi dairesince anılan Kanun ile diğer Kanunlar kapsamında yapılan işlemlerde elektronik imza, mühür veya onay kullandırma, vergi daireleri tarafından düzenlenen ve vergi dairesince imzalanması gereken belgelerin bu daireler adına Gelir İdaresi Başkanlığınca elektronik ortamda imzalanması, mühürlenmesi veya onaylanmasına izin verme, elektronik imza, mühür veya onayın kullanım usul ve esaslarım düzenleme konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığına yetki verilmektedir.

Etkin pişmanlık ve hapis ceza üst sınırının artırılması

Vergi Usul Kanununda etkin pişmanlığın, suç soruşturmasına başlanmadan önceki dönem için kabul edilmesi nedeniyle soruşturma ve kovuşturma evresinde fail tarafından bu yola başvurulamamaktadır. Torba Kanun’da yapılan düzenlemelerle, bu maddede yer alan suçlar bakımından soruşturma ve kovuşturma aşamasında da etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesine imkân sağlanmaktadır. Buna göre, maddede yazılı fiillerle verginin ziyaa uğratıldığının tespit edilmesine bağlı olarak tarh edilen verginin, hesaplanan gecikme faizi ve gecikme zammının tamamı ile kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammının; soruşturma evresinde ödenmesi hâlinde fail hakkında verilecek cezada yan oranında, kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödenmesi halinde ise üçte bir oranında indirim yapılacaktır. Ayrıca, tarh edilen vergi ve vergi aslına bağlı olarak kesilen cezanın bulunmadığı durumlarda cezadan yarı oranında indirim yapılması öngörülmektedir.

Öngörülen diğer bir düzenlemeyle, bu maddede yer alan suçların birden fazla takvim yılı veya vergilendirme dönemi içinde aynı suç işleme kararının icrası kapsamında işlenmesi halinde, TCK’nın 43. maddesinin uygulanacağı belirtilmektedir. Böylelikle, ceza miktarının belirlenmesinde zincirleme suça ilişkin şartların esas alınması amaçlanmaktadır. Öte yandan, vergi kaçakçılığı suçları ile yapılan mücadelenin daha da etkinleştirilmesi amacıyla maddede yer alan hapis cezalarının üst sınırı artırılmaktadır.