Yağ var, bal var!
31 Mayıs 2016 02:00
ABD Merkez Bankası Başkanı Janet Yellen gelecek aylarda faiz artışına gidilmesinin uygun olacağını söyledi. Yellen, Harvard Üniversitesi'ndeki ödül töreni kapsamında düzenlenen söyleşide ülkenin önde gelen ekonomistlerinden Gregory Mankiw'in sorularını cevapladı. Genel olarak Fed Başkanı Yellen, eğitim ve akademik kariyerine odaklanılan söyleşide, piyasaların beklediği şahin tonda açıklama yaptı. Dolar değer kazandı, altında sert düşüş yaşandı. Yellen, ekonominin tam istihdam olarak kabul edilen işsizlik oranına ulaştığını ve enflasyonun yüzde 2 hedefine ilerlediğini belirterek, "Daha önce de söylediğim gibi Fed'in faizlerinin zaman içinde kademeli ve dikkatli şekilde yükseltmesi uygun olacaktır" dedi. Ayrıca, büyümenin toparlanmakta olduğunu kaydeden Yellen "Bir sonraki faiz artışına gelecek aylarda gidilmesi muhtemelen uygun olur" ifadesini kullandı. Piyasanın haziran ayı için işaret ettiği faiz artırımı ihtimali, nisan ayı sonundaki yüzde 12'den yüzde 30 seviyesine yükseldi. Temmuz ayı toplantısında gidilebilecek bir faiz artırımı ihtimali ise yüzde 50'nin üzerinde. Bu algı değişikliği, piyasa oyuncularının Fed'in 2016 yılı için tahmin ettiği iki faiz artırımını artık daha mümkün gördüğünü gösteriyor...
Ekonomide en belirleyici gösterge büyüme hızıdır. Bir ülkede belirli periyotlar içinde toplam ürün miktarı iktisadi büyümedir. Bunu belirleyen en net ölçü gayri safi yurtiçi (GSYHİ) hasıladır. Ülkeler ekonomik büyüklüklerine göre değerlendirilirken, GSYHİ rakamları esas alınır. ABD ekonomisinin yılın her bir çeyreğine ait ekonomik büyüme verileri öncü tahmin (1. tahmin), 2. Tahmin ve nihai tahmin olmak üzere 3 kez ilân edilir. 28 Nisan tarihinde açıklanan 1. Çeyrek 1. Büyüme tahmini % 0.5 ile sınırlı bir büyüme performansı göstermişti. 27 Mayıs’taki ikinci tahminin 0.9 olması öngörülüyordu, 0.8 olarak çıktı. Diğer taraftan kişisel tüketim harcamalarındaki artış, %1.9 ile %2.1’lik tahminin altında kaldı. Fiyat endeksi %0.6 artarak %0.7’lik beklentiyi karşılamadı. Genel olarak bakıldığında 2015 yılının son çeyreğine göre oluşan ekonomik yavaşlama devam ediyor. İşletme yatırımlarında düşüş var. Otomotiv dışı sermaye Mal ihracatı azalıyor.. Tarım ve tarım dışı özel stok yatırımlarında dikkate çeken bir gerileme yaşanıyor. Federal harcamalarda da düşüş söz konusu... Tüm bu kalemlerdeki olumsuzluklara rağmen GSYH verisinin 0.5'ten 0.8'e yükselmesinin sebebi özel stok yatırımlarıyla ihracattaki yukarı yönlü revizyon ile ithalattaki düşüş.
Sonuç: ABD ekonomisindeki iyileşme Fed'in faiz artırımı konusunda elini güçlendirecek kadar güçlü değil.. Tam aksine geçen yıla göre gözle görülür bir yavaşlama mevcut.. Açıklanan veri yıllıklandırılmış bazda. Yani verinin ham hâli %0.2'lik bir büyümeye işaret ediyor. İlk çeyrek artık mazi oldu ve piyasaların asıl önemsediği bu zayıflamanın ikinci çeyrekte devam edip etmeyeceği. Peki Yellen neden faiz artışı için ısrar ediyor? Çok net! Trump'un başkanlığını engellemek için.. Ülkenin 2008 krizinden kurtulduğunu faizleri arttırarak ispat etmek istiyor. Böylece Clinton'un ekmeğine yağ sürüyor.