İyi bir insan hangi vasıflara sahip olur?

"İyi bir insanın vasıfları nelerdir?" konusunu, Allahü teâlânın kelâm-ı İlâhîsine ve Sevgili Peygamberimizin beyânlarına göre ortaya koymaya çalışalım:

Mü'minler, Allah indinde çok kıymetlidirler. Allahü teâlâ, Kur'ân-ı kerîminde, mü'minleri (inananları) şöyle ta'rîf buyurmaktadır [Bu konudaki birçok âyet-i kerîmeden sâdece birkaçını, Kur'ân-ı kerîmdeki sıralarına göre meâlen zikredelim]:

"Mü'minler, öyle kimselerdir ki, Allah anıldığı zaman kalbleri titrer, Allah'ın âyetleri okununca, îmânları kuvvetlenir ve yalnız Rablerine dayanıp güvenirler, namazı doğru kılar, kendilerine rızık olarak verdiğimizden [Allah'ın râzî olduğu yerlere] harcarlar.) [Enfâl (8), 2-3]

"Onlar, Allah'ın ahdini yerine getirir, verdikleri sözü bozmaz, Rablerinin rızâsını isteyip sabreder ve kötülüğü iyilikle savarlar." [Ra'd (13), 20-22]

"Mü'minler, muhakkak kurtuluşa ermişlerdir. Onlar namazlarını huşû içerisinde kılar, boş [ve lüzûmsuz] şeylerden yüz çevirir, zekâtlarını verir, iffetlerini korur, ... emânet ve ahidlerine riâyet ederler..." [Mü'minûn (23), 1-8]

"Rahmân olan Allahü teâlânın kulları, yeryüzünde gönül alçaklığı ile vakâr ve tevâzu ile yürürler. Câhiller, onlara sataşacak olurlarsa, bunlara [sağlık ve selâmet sizin üzerinize olsun gibi] güzel sözler söyler, [büyük bir yumuşaklık gösterirler.] Onlar geceleri secde yapar ve kıyâmda dururlar [namaz kılarlar.] Onlar: 'Yâ Rabbî, Cehennem azâbını bizden uzaklaştır. Cehennem azâbı devâmlıdır ve çok şiddetlidir. Orası şüphesiz kötü bir yer ve kötü bir duraktır' derler. Bir şey verdikleri zaman, isrâf etmez, cimrilik de yapmazlar; ikisi ortası bir yol tutarlar. Kimsenin hakkını yemez, Allah'a şerîk koşmaz, O'ndan başkasına yalvarmazlar. Allah'ın dokunulmasını harâm ettiği câna kıymaz, haksız olarak kimseyi öldürmez, zinâ etmezler. Bunlardan birini yapanın, kıyâmette azâbı kat kat olur, orada zelîl ve hakîr olarak ebedî bırakılır. Ancak Allah, tevbe eden ve doğru îmân eden, ibâdet ve faydalı iş yapanların kötülüklerini iyiliğe çevirir. Allah, afv ve merhamet sâhibidir. Tevbe edip amel-i sâlih işleyen, Allahü teâlâya [tevbesi makbûl ve O'nun rızâsına kavuşmuş olarak] döner. Onlar yalan yere şâhitlik yapmaz, faydasız ve zararlı işlerden kaçınırlar. Kendilerine âyetler okunduğu zaman, kör ve sağır davranmazlar [dikkat ile dinleyip bu âyetlerle kendilerine yapılması emredilen şeyleri yaparlar.]" [Furkân (25), 63-73]

"[Mü'minler] Büyük günâhlardan ve hayâsızlıktan sakınır, öfkelendikleri zaman da kusûrları bağışlar ve işlerini aralarında istişâre ederler." [Şûrâ (42), 37-38]

"Elbette mü'minler kardeştirler." [Hucurât (49), 10]

Sevgili Peygamberimiz de hadis-i şeriflerinde buyuruyor ki:

"Mü'min, la'net etmez, kötülemez, müstehcen konuşmaz ve hayâsız olmaz." [Hâkim]

"Müslümân, elinden ve dilinden diğer Müslümânların [başka bir rivâyette insanların] sâlim [emîn] oldukları kimsedir." [Buhârî]

"Komşusu, kötülüğünden emîn olmayan kimse, [kâmil] mü'min olamaz." [Buhârî]

"Mü'min, başkalarıyla ülfet eder [uzlaşır, anlaşır, uyuşur, iyi geçinir], kendisiyle de ülfet olunur. Ülfet etmeyen ve kendisiyle de ülfet edilmeyende hayır yoktur." [Beyhekî]

"Mü'min geçim ehlidir, arkadaşına râhatlık verir. Münâfık ise geçimsizdir, arkadaşına sıkıntı verir." [Dârekutnî]

"Mü'min akıllı, basîretli, uyanıktır. Her işte Allah'ın rızâsını gözetir. Acele etmez, ilim sâhibidir, harâmlardan da kaçar." [Deylemî]

"Mü'min, koku satan kimse gibidir. Yanında otursan için açılır. Onunla gezsen veya ortak iş yapsan faydasını görürsün. Onun her işi faydalıdır." [Taberânî]