Ehl-i Sünnet hakkında birkaç kelime daha...

 

 

Bundan önceki 5 makâlemizde, Ehl-i Sünnet itikâdının lüzumu, önemi ve bazı esaslarından bahsettik. Bugünkü makalemizle konuyu kapatmak istiyoruz. İnşâallah ileride yine konunun başka yönlerini de ele alırız...

Dört büyük Halîfe devrinden sonra, Müslümanlar arasında karışıklık çıkarmak isteyen bazı münâfıklar ve İslâm dîninin kısa zamanda Asya, Afrika ve Anadolu’ya yayılması karşısında, korku ve telâşa kapılan Yahudi, Hıristiyan ve öteki bâtıl inançların mensupları; İslâmiyeti söndürmek, Müslümanların birliğini dağıtmak için çeşitli vâsıtalarla onların itikâdlarını (inançlarını) bozmaya, îmânlarını parçalamaya çalıştılar.

Bu arada bid’at fırkalarının ortaya çıkardıkları yanlış fikirler, Müslümanların itikâdlarını bozmada ve onları parçalamada, bunlara yardımcı oldu. Ayrıca yeni Müslümân olan bazı kavimlerin İslâm dînine, eski inanç ve ibâdetlerinden bazı şeyleri katmaya kalkmaları; pekçok saf Müslümanın itikâd ve ibâdetlerinde, sapıklıklara ve bozukluklara yol açtı.

Bütün bunlarla birlikte bir de siyâsî ve şahsî arzûları için, böyle kimselerle iş birliği yapanların faâliyeti neticesinde, pekçok kimse şaşkına döndü. Ne yapacağını, kime inanacağını bilemedi.

İmâm-ı A’zam Ebû Hanîfe [rahimehullah], doğru yolda bulunmak, İslâm dînini bizzât Peygamber Efendimizin ve Eshâbının anlattığı gibi öğrenmek, inanmak ve yaşamak isteyenler için fıkıh bilgilerini toplayarak, kısımlara, kollara ayırdığı ve usûller, metodlar koyduğu gibi; Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem)in ve Eshâb-ı kirâmın bildirdiği itikâd, îmân bilgilerini de topladı ve yüzlerce talebesine öğretti. Bu sebeble Ehl-i Sünnetin reisi ve kurucusu kabul edildi.

İmâm-ı A’zam’ın bu hususta ilk yazdığı kitâbın ismi “El-Fıkhu’l-Ekber”dir. Kendisinden sonra, talebesinden ilm-i kelâm, yani îmân bilgileri mütehassısları da yetişti. Bunlardan talebesi İmâm Muhammed Şeybânî’nin yetiştirdiklerinden, Ebû Bekr-i Cürcânî dünyâca meşhur oldu. Bunun talebesinden de Ebû Nasr-ı İyâd, kelâm ilminde Ebû Mansûr-ı Mâtürîdî’yi yetiştirdi. Ebû Mansûr, İmâm-ı A’zam’dan gelen kelâm bilgilerini kitaplara yazdı.

Ehl-i Sünnet itikâdını yayan İslâm âlimlerinden İmâm-ı Eş’arî de; İmâm-ı Şâfiî’nin talebesi zincirinde bulunmaktadır. Bu iki büyük imâm; Eshâb-ı kirâm, Tâbiîn ve Tebe-i Tâbiînin bildirdikleri itikâd, îmân bilgilerini açıklamış, kısımlara bölmüş ve herkesin anlayabileceği bir şekilde yaymışlardır. İmâm Eş’arî ve İmâm Mâtürîdî, hocalarının müşterek mezhebi olan “Ehl-i Sünnet ve cemâat”dan dışarı çıkmamışlardır.