İmâm-ı A'zam Ebû Hanîfe hakkında birkaç kelime

A -
A +
İnsâf ve tahkîk ehli ulemâ, yazdıkları birçok kıymetli eserlerinde, İmâm-ı A'zam'a yapılan tenkitlere ilmî delîllerle cevaplar vermişlerdir...   Osmanlı Devletinin son dönem Şeyhulislâmlarından Mustafa Sabri Efendi'nin "Ders Vekîli" seçtiği Muhammed Zâhid el-Kevserî'nin, "Te'nîbü'l-Hatîb" isimli eserinde de ifâde ettiği gibi [s. 31], bu ümmetin yarısının, hattâ üçte ikisinin metbûu (uyduğu imâm) durumundaki İmâm-ı A'zam Ebû Hanîfe'nin (rahimehullah) muâsırlarından Mekkeli meşhûr zâhid Abdülazîz bin Ebî Revvâd; "Ebû Hanîfe, bir imtihân vesîlesidir. Kim onu severse, sünnîdir; kim de ona buğz ederse, bid'atçidir" demiştir. [el-Kevserî, Te'nîbü'l-Hatîb,  s. 276] İmâm-ı A'zam Ebû Hanîfe'yi (rahmetullahi aleyh) ithâm, cerh, tenkîd ve taz'îf eden ilim adamları arasında, İbn Adiyy, İbnü'l-Cevzî, İbn Ebî Hâtim, İbn Kuteybe, Hatîb Bağdâdî ve Ukaylî... gibi bazı hadîs âlimleri varsa da, bunlardan bir kısmı, İmâm-ı A'zam'ı doğru bir şekilde, tâm manasıyla tanıyınca, tevbe etmişler ve bilâre onu methetmişlerdir. İmâm Muhammed Bâkır, İmâm Ebû Hanîfe'yle karşılaşıp onunla uzun uzun görüştükten sonra, kendisine sarılarak alnından öpmüş ve kendisine duâ etmiştir. [el-Muvaffak el-Mekkî, Menâkıbü'l-İmâm Ebî Hanîfe, s. 143] Şâm fakîhi İmâm el-Evzâ'îAbdullah İbnü'l-Mübârek ile karşılaştığında, İmâm Ebû Hanîfe'yi kastederek, "Kûfe'den çıkan şu bid'atçi kimdir?" diye sorduğu hâlde, onun bazı cümlelerini okuyunca, "Bu zât, belli ki üstâdlar arasında seçkin birisi. Git ve ondan daha fazla ilim almaya bak" demiş, daha sonra da, "İlminin çokluğu ve aklının mükemmeliyeti sebebiyle ona gıpta ettim. Onun hakkındaki eski görüşümden dolayı da, Allahü teâlâdan bağışlanmamı diledim. Zîrâ ben, eskiden onun hakkında açıkça hatâlıydım. Sen, o adamdan ilim öğrenmeye devâm et. Zîrâ o, kendisi hakkında kulağıma gelen şeylerden uzaktır" sözlerini söylemiştir. [es-Saymerî, Ahbâru Ebî Hanîfe, s. 78] İbn-i Adiyy, "el-Kâmil" isimli eserinde, İmâm Ebû Hanîfe'nin aleyhindeki sözlere yer vermiş, ama İmâm Ebû Ca'fer et-Tahâvî ile karşılaşıp işin hakîkatini kavrayınca, İmâmı A'zam'ı doğru olarak tanıyınca, fikirleri değişmiştir. [el-Kevserî, Te'nîbü'l-Hatîb, s. 329] Sâdece Hanefî mezhebindeki âlimler değil, diğer mezheplere mensup birtakım insâf ve tahkîk ehli ulemâ da, yazdıkları birçok kıymetli eserlerinde, İmâm-ı A'zam'a yapılan tenkitlere ilmî delîllerle cevaplar vermişlerdir: Mâlikî mezhebine mensup İbn Abdilberr'in "el-İntikâ"; Şâfiî mezhebine mensup İbn Hacer el-Mekkî'nin "el-Hayrâtu'l-Hısân"ı, Hanbelî mezhebine mensup Cemâluddîn Yûsuf bin Abdilhâdî'nin "Tenvîru's-Sahîfe"si... bunlardan sadece az bir kısmıdır.
UYARI: Küfür, hakaret, bir grup, ırk ya da kişiyi aşağılayan imalar içeren, inançlara saldıran yorumlar onaylanmamaktır. Türkçe imla kurallarına dikkat edilmeyen, büyük harflerle yazılan metinler dikkate alınmamaktadır.