Tasavvufun tarifi ve gayesi...
9 Eylül 2019 02:00
“Tasavvuf, Resûlullah Efendimizin sünnet-i seniyyesine uymak, fazla konuşmayı, fazla yemeği ve fazla uykuyu terk etmektir.”
Ebû Saîd Ebü'l-Hayr (rahmetullahi aleyh) buyurmuştur ki:
“Şimdiye kadar yedi yüz velî, tasavvufun târifinde türlü sözler söylemişlerdir. Bu sözlerin özü, şu noktada toplanabilir: Tasavvuf, vakti, en değerli olan şeye harcamaktır.”
Şu tarîfler de önemlidir:
“Tasavvuf, Allahü teâlâ ile olmak, iyi ahlâk edinmek ve dînin emirlerine uymak demektir.”
“Tasavvuf, insanı Allahü teâlâdan uzaklaştıran şeylerin hepsini terk etmektir.” (Alî bin Sehl)
“Tasavvuf hâldir, söz değildir, söz ile ele geçmez.” (Seyyid Abdülkâdir-i Geylânî)
“Tasavvuf, Resûlullah Efendimizin sünnet-i seniyyesine uymak, fazla konuşmayı, fazla yemeği ve fazla uykuyu terk etmektir.” (Alâüddevle Semnânî)
İmâm-ı Rabbânî Hazretlerinin hocası Muhammed Bâkî-billah da, “İnsana en önce lâzım olan Ehl-i sünnete uygun inanmak, sonra şerîate (İslâmiyete, dînin emir ve yasaklarına) uymak, daha sonra tasavvuf yolunda yükselmektir” buyurmuştur.
Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî Hazretlerinin hocası Seyyid Abdullah-ı Dehlevî buyurmuştur ki: “Tasavvuf büyüklerinin hepsi, Ehl-i sünnet itikâdında idiler. Bid'at sâhiplerinin hiçbiri, Allahü teâlânın ma'rifetine yaklaşamamıştır. Evliyâlık nûrları bunların kalblerine girmemiştir.”
Tasavvuf bilgilerini elde etme, öğrenme işine, “Tahsîl-i irfân” denilmektedir.
Muallim Receb Efendi, “Edeler dâimâ tahsîl-i irfân/Olalar her biri, bir kâmil insan” demiştir.
Yine “Tasavvuf” ahlâk ve kalb ilmidir. Kalbi kötü huylardan temizleyip, iyi huylarla doldurmaktır. Kalbde îmânın vicdânîleşmesi, yâni Ehl-i sünnet itikâdının kalbde sağlamlaşması ve şüphe getirici tesirlerle sarsılmaması, nefs-i emmâreden doğan tembelliklerin ve sıkıntıların giderilip ibâdetlerde kolaylık ve lezzet hâsıl olması demektir.
“Tasavvuf ehlinin üç vasfı vardır: Toprak gibidir, iyiye de, kötü kimseye de verir. Bulut gibidir, her şeyi gölgeler. Yağmur gibidir, sevilen kimseyi de, sevilmeyen kimseyi de sular.” (Harkûşî Abdülmelik bin Muhammed)
Bilindiği üzere, tasavvuf aslında şu iki gâyeyi gerçekleştirmeye çalışır:
Birincisi; Ehl-i sünnet itikâdının yakînî ve vicdânî olmasını, yâni sağlamlaşmasını, kalbe yerleşip sinmesini, şüphe getiren tesirlerle sarsılmamasını temin içindir.
Tasavvufun ikinci gâyesi de; emir ve yasakları yerine getirip ibâdetleri yapmakta kolaylık, lezzet almanın, işleri sırf Allah için yapmanın, ihlâsın, Allahü teâlâyı görür gibi ibâdet etmenin hâsıl olması, nefs-i emmâreden (kötülükleri emreden nefisten) doğan tembelliklerin, sıkıntıların giderilmesidir. Yâni İslâmiyetin emirlerinin zor ve ağır gelmeden yapılmasına yardımcı olmasıdır. [İnşâallah yarın, bu iki maddeyi, biraz daha açalım.]