Salih Uyan

Oxford sözlüğü 2024 yılının en popüler kelimesini “Beyin çürümesi” olarak açıklamış. İngilizcesi “Brain rot” olan bu kelime şöyle tarif ediliyor;

Geçen hafta sonu kitap fuarına katılmak için Trabzon’a gittim. Fuar alanına vardığımızda dışarıda yüzlerce metrelik bir kuyruk gördüm. Yaşları 12-18 arasında değişen ergenler soğuk havaya rağmen büyük bir neşe ve heyecanla bekleşiyorlardı.

Öldükten sonraki hayata inanmayan insanların bilinçaltında yaşadığı ilginç bir ikilem var. "Cenaze namazım kılınmasın" diyenler hep bir alternatif sunuyor: "Cesedimi yakın, küllerimi de Boğaz'dan savurun" gibi...

Birkaç hafta önceydi. İş yerinde yemekten çıktım, odama doğru yürüyordum. Bir arkadaş yanıma geldi. Yüzünde ilginç bir gerginlik fark ettim.

Bir arkadaş anlattı. İşten dönerken markete uğramış. Cep telefonunu çıkarıp eşinin gönderdiği alışveriş listesini açmış ve her şeyi almış.

Hafta sonu kitap fuarına katılmak için günübirlik Malatya’ya gittim. İmza etkinliği, söyleşi ve kısa bir geziden sonra yeniden havaalanına bıraktılar. Uçağı beklerken de şöyle bir anons yapıldı:

La Casa De Papel dizisini seyrediyorum. Dizide iyi ve kötü adamlar var. Kötü adamlar çalıyor, çırpıyor, uyuşturucu kullanıyor, adam öldürüyor, sapkınlık yapıyor. Her türlü pislik var yani anlayacağınız.

Birkaç haftadır hep kötü haberler okuyoruz. Neşemiz kaçtı, içimiz şişti. Okudukça “Nasıl olur ya? İnsan nasıl bu kadar kötüleşebilir?” diye hayret ediyoruz. Bu sorunun muhtelif cevapları var elbette ama ben bir cevap üzerine yoğunlaştım bu ara. Cevaba geçmeden önce birlikte biraz düşünce egzersizi yapalım.

Dünya tarihi boyunca kötülük yeryüzünden hiç eksik olmadı. Sapkınlıklar, cinayetler, savaşlar hep vardı ama kötülüğün zihinlerde bu kadar aklandığı, şeytanın bu kadar şık giyinip nazik olduğu bir dönem yaşanmadı herhâlde...

Adam işten çıkıp eve doğru giderken telefonu çalıyor. Arayan bir arkadaşı.

Haramidere sapağı

Son dönemde çok rahatsız olduğum bir konu var. Birisi bir suç işliyor. Yakalandığında özür dileyeceği yerde hemen kendisini daha kötülerle kıyaslamaya başlıyor:

Yazıya kafa karıştırıcı bir cümleyle başlıyoruz: “İnsanın kendisiyle ilgili farkında olduğu şeylere dair farkındalık düzeyi düşüktür.”

Çocuğunuz günün hemen her dakikasında bilgisayar oyunlarını oynuyor veya düşünüyor. Aklında hep bilgisayar oyunları var. Oyun oynamıyorken bile mutlaka oyunla ilgili bilgi veren siteleri geziyor...

Geçen haftaydı. İşten eve dönerken markete uğramak için arabayı park ettim. Kaldırımda yürürken yere çömelmiş bir grup işçi gördüm. Üstleri başları boya içindeydi ve küçük karton bardaklardan çay içiyorlardı.

Eski Millî Eğitim Bakanımız Ziya Selçuk’u Antalya'da katıldığım bir seminerde dinlemiştim. Ziya Hoca bu seminerde bazı sorular sormuş, ben de not almışım. Okulların açılmasına az bir zaman kala bu soruları tekrar gündeme getirmek istedim.

Bazen hayatımızı çok ufak hesaplar üzerine kurduğumuzu fark ediyorum. Sanki arka planda bir yazılım var ve attığımız her adımda kâr-zarar hesabı yapıyor. Biz de bu hesabın sonucuna bakıp ona göre bir yön seçiyoruz.

Bazen gazetede yazdığım bir yazıyı sosyal medyada paylaşınca öyle yorumlar geliyor ki aynı konuyla ilgili ikinci bir yazıyı yazmak şart oluyor. Yine aynı şey oldu. Keyifle ilgili paylaştığım yazıya gelen yorumları okuyunca, bir sürü yeni şey geldi aklıma.

Son zamanlarda “keyif” kelimesi acayip keyfimi kaçırmaya başladı. Ne yana baksam, içinden keyif geçen bir cümle görüyorum.

Paris Olimpiyatlarının açılışı tüm ahlaki ve dinî değerlere başkaldırının bir lansmanı gibiydi. Gelecek nesillerle ilgili kurdukları hayalin provasını yaptılar resmen. Fransız aydınlanması, eş cinsel pornografiden ilham alan bir koreografiyle kırk mumluk ampule döndü. Hristiyan dünyasının kutsal değerleri vıcık vıcık bir özgürlük temasıyla çamura bulandı.