Yazılımla 100 milyar dolar soygun

Ömer TEMÜR - İSTANBUL

Geçtiğimiz günlerde Türk şirketlerine gönderdiği bir yazı ile müşterilerinden İran’la iş yapmamaları konusunda taahhüt isteyen Alman yazılım devi SAP büyük bir skandala imza atmıştı. Türkiye’de SAP çözümleri sunan Itelligence firması konuyu doğrularken, SAP’nin kriteri belli olmayan ölçümlerle KOBİ’leri adeta haraca bağladığı belirlendi. Finansal vurgun ise “iş ölçüm raporları”yla yapılıyor. SAP Türkiye, önce müşterisi olduğu firmalara her yıl bir ölçümleme yaptırıyor. Bu ölçümleme dosyası sistemin içinden alınıyor. Yorum yapılamayacak bir formata sahip olan bu rapor, SAP Türkiye ofisi vasıtası ile SAP Almanya ya gönderilerek bir değerlendirme motoruna sokuluyor. Ve bu motorun çıkardığı sonuca göre firmalardan ekstra lisans ücreti isteniyor. Firma yetkilileri bu sonucun nasıl bir hesaplama yöntemi ile hangi kriterlere göre çıkarıldığını talep ettiğinde ise “SAP Almanya böyle istiyor” diyerek bütün iletişim kanallarını tamamen kapatıyor. SAP Türkiye 1 hafta içerisinde içinde sipariş geçilmemesi durumunda hukuki yollara başvuracağını belirterek firmaları tehdit ediyor.
Konunun uzman isimlerinden Prof. Dr. Mehmet Erdaş, özellikle bilinçsiz yapılan sözleşmelerle milyonlarca doların yurt dışına gittiğini belirterek “Sadece SAP değil Oracle, Microsoft gibi firmaların da Türkiye’de hizmet satıyor. Firmalar bu programlara milyonlarca dolar ödüyor ama çalıştıramıyorlar. Bu programları talep edenler sözleşmelerle kendilerini güvencelere almalı. Türk firmaları maalesef bu konuda duyarlı değil. Arap ülkeleri bile bu konuda bizden daha iyiler. Bu şekilde Türkiye’nin yılda en az 100 milyar doları yurt dışına gidiyor” dedi. KOBİ’lerin SAP gibi küresel firmalarla mücadele etmesinin zor olduğunu dile getiren Erdaş “SAP, firmaların finansal gücüne göre fiyat çıkarıyor. Dolayısıyla iyi pazarlık etmek şart. SAP’tan sadece KOBİ’ler muzdarip değil. Dev holdingler de sıkıntı yaşıyor. Ancak büyük firmalar aynı zamanda SAP ve Microsoft gibi firmaların ürünlerini sattığı için maliyetini bir şekilde çıkarıyor. Olan küçük işletmelere oluyor” diye konuştu. Yerli yazılımın ve yetişmiş insan gücünün önemine değinen Erdaş, ulusal bir IT stratejisine ihtiyaç olduğunu kaydetti.
Konuyla ilgili konuştuğumuz bir firma IT yöneticisi de SAP ile yapılan sözleşmelerde analizlerinin sonuçlarını kabul edeceklerine dair taahhütte bulunduklarını ancak hukuksuz uygulamalara maruz kaldıklarını söyledi. Firmanın IT departmanının başındaki isim itirazlarını ise şu noktada dile getiriyor: “Çalıştığımız firma Türkiye’nin en büyük firmalarından biri. 20 tane grup şirketimiz SAP’nin yazılımlarını kullanıyor. SAP bizden her yıl kullanıcı lisans maliyetlerinin yüzde 20’si kadar ücret alıyor. Biz analizlerin hangi kriterlere göre yapıldığını sorduğumuzda ise açıklama yapamıyorlar. Ne Türkiye ofisinden ne de Almanya’dan bir cevap alamıyoruz. İtiraz ettiğimizde de ‘siz sözleşmeyi imzaladınız, kabul etmek zorundasınız’ diye cevap veriyorlar.”

Türkiye pazarını elinde bulunduruyor
Alman SAP, Türkiye’de 20’den fazla danışman kuruluşla 1.300 firmaya kurumsal uygulama yazılım (EAS) hizmeti veriyor. SAP, 2016 yılında pazardaki yüzde 42,2 pay ile Türkiye’nin en büyük EAS tedarikçisi olurken, Türkiye’de bu alandaki harcamaların yüzde 96,2’sini ilk on üretici tarafından sağlandı. Üretim şirketleri, 2016 yılında Türkiye’deki en büyük EAS harcayıcıları arasında yer aldı ve toplam pazarın yüzde 28,2’sini oluşturan 84,91 milyon dolarlık alım gerçekleştirdi. Üretim şirketlerini, pazardaki yüzde 15,8’lik 47,57 milyon dolarlık harcamayla perakende sektör takip etti.

Hedefte Türk ekonomisi var
SAP’nin uyguladığı dijital ambargoya Microsoft’un da bulunduğu yeni şirketlerin de eklenebileceği belirtiliyor. Yazılım şirketlerinin İran ambargosu dünyadaki tüm ülkeler için geçerli olsa da en büyük zararı Türkiye’nin göreceği belirtiliyor. Türkiye, işlenmiş hammadde ihtiyacının büyük bölümünü İran’dan, sağlıyor. En fazla ithal ettiği işlenmiş hammaddeler, ana metal sanayi ürünleri (altın ve bakır katot vb.), demir-çelik ürünleri ile sentetik, kauçuk ve plastik. Ayrıca başta KOBİ’ler olmak üzere Türkiye’deki firmaların yüzde 63’ünün İran ile ticareti var. İran ile 1996 yılında 1 milyar dolar seviyesindeki dış ticaret hacmi, 2017’de 12 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Ancak iki ülke bu ticareti 30 milyar dolara çıkarmayı hedefliyor.