Rus ekonomisi 'Hollanda hastalığını' yenebilecek mi

Rusya’da petrol rezervlerinin 2044 yılında tükeneceği belirtilirken, ülke gelirlerinin neredeyse yarısının bağlı olduğu bu kaynağın tükenmesi halinde yapılabilecekler ise Rusya’da tartışma konusu olmaya devam ediyor.

Son olarak geçtiğimiz günlerde ülke medyasına konuşan Rusya Doğal Kaynaklar ve Çevre Bakanı Sergey Donskoy, Rusya’daki petrol rezervlerinin 28 yıl içerisinde yani 2044 yılında tükenebileceğine işaret etmişti.

Donskoy, ülkede konvansiyonel rezervlerin 2020 yılından itibaren azalmaya başlayacağına dikkati çekerek, Rusya'nın çıkarabilir petrol rezervlerinin teorik olarak yaklaşık 29 milyar ton olduğunu ancak halihazırda kanıtlanmış 14 milyar ton rezervin kaldığını vurguladı.

Rus yetkililer, yıllardır ülke gelirlerinin neredeyse yüzde 50’sinin dayandığı petrol ihracatına bağımlılık nedeniyle girdikleri "Dutch Disease" (Hollanda Hastalığı) çıkmazından kurtulmak için adımlar atmaya çalışırken, uzmanlar Rusya petrol sektörüyle ilgili durumu AA muhabirine değerlendirdi.

"Rus petrolünde durum iç karartıcı değil"
Sberbank CIB Petrol ve Doğalgaz Analisti Valery Nesterov, Rusya’nın, dünyanın en büyük petrol ve doğalgaz üreticilerinden biri olmasına rağmen rezervler aynı hızda azalmadığı için ülkedeki durumun "iç karartıcı" olmadığını savundu.

Yaklaşık 20 yıl önce rezerv artış oranı petrol üretim masraflarını karşılamadığı için Rusya'da petrol sektöründe sıkıntılar yaşandığını anlatan Nesterov, "Ancak örneğin 2009-2015 döneminde, rezervlerdeki artış üretim masraflarını fazlasıyla karşılamaya başladı. Mesela geçtiğimiz yıl bu fazlalık yaklaşık yüzde 140’a dayandı." dedi.

Nesterov, rezervlerdeki artışın önündeki başlıca problemlerden birinin, rezervlerin kalitesi olduğunu, endüstriyel alanda kullanıma elverişli petrol oranının, rezervlerin toplamında düşük bir paya sahip olduğunu dile getirdi.

Rusya’da yaklaşık 3 bin petrol-gaz sahasının bulunduğunu ancak hepsinin geliştirilmediğini belirten Nesterov, "Bu sahalardan ancak yaklaşık yüz tanesinde işlem yapılıyor ve bunlardan da 11 tanesi oldukça özel sahalar. Bu özel sahalarda 300 milyon tonluk rezerv bulunuyor." diye konuştu.

"Dünyadaki petrol bitmiyor"
Moskova Yeni Ekonomi Üniversitesi Enerji Ekonomisi Programı Direktörü Vitaly Kazakov da dünyadaki petrolün bitmediğini söyleyerek, "Önemli olan piyasanın, petrol keşif ve üretim masraflarını ekonomik hale getirecek fiyatı bulmasıdır." ifadelerini kullandı.

Kazakov, Rusya’da ise ülkedeki petrol endüstrisine yönelik vergilendirme sistemi nedeniyle petrol üretiminin düşmesinin mümkün olduğunu vurguladı.

Petroldeki 1 dolarlık artıştan, Rus petrol üreticisi şirketlerin yalnızca yüzde 20’lik bir pay aldığına işaret eden Kazakov, "Böyle bir sistemle Rusya'nın çoğu petrol sahasındaki üretim ekonomik olmaktan çıkıyor." bilgisini verdi.

Rusya'nın "Hollanda hastalığı" çıkmazına giren ilk ülke olmadığını belirten Kazakov, şunları da kaydetti:

"Çok eskilerden bu yana her ülkenin, daima bir konuda rekabetçi olmasını sağlayabilecek bir kaynağı olmuştur. Bu kaynak bazen doğal kaynaklar iken bazen akıldır. Fakat ekonominin, bir kaynaktan diğerine geçmesi de daima sancılı olmuştur. Önümüzdeki yıllarda petrolün özellikle yenilenebilir enerji kaynaklarıyla büyük bir rekabet içerisine gireceğini, bu nedenle petrole küresel talebin de düşeceğini düşünüyorum."