Uyuz vakalarında artış: Belirtiler nerede başlıyor, nasıl bulaşıyor?

Uyuz hastalığının yayılmasındaki başlıca nedenleri okullarda ve kreşlerde çocukların çok fazla yakın temasta bulunması, toplu taşımalarda insanların birbirine yakın durması şeklinde sıralayan Uzm. Dr. İhsaniye Dönmez Çiçek, uyuz hastalığı ile ilgili bilgilendirmelerde bulundu.

UYUZ NEDİR?

Uyuz, sarcoptes scabei var hominis adı verilen bir parazitin, derinin üst epidermis tabakasında yerleşerek oluşturduğu bir hastalıktır. Bu parazit kişiye ilk bulaştığı esnada belirti vermez. Öncelikli olarak bir inkübasyon dönemi geçirir. Bu inkübasyon dönemi içerisinde deride tüneller açar, parazitin dişisi bu tünellerin içerisine yumurtalarını bırakır. Deriye girişten yaklaşık 45 ila 60 günlük bir süreç sonrasında parazitin dışkılarıyla ve bırakılan yumurtaların çatlayıp erişkin parazitlerin ortaya çıkmasıyla birlikte ciltte belirtiler görülmeye başlanır.

UYUZ NASIL BULAŞIR?

Enfekte olan kişiyle doğrudan temas ve bu temasın en az 15-20 dakika sürmesi gerekmektedir; yani aynı yatakta uyumak, sarılmak ve enfekte olan kişinin kişisel eşyalarını, giysilerini, havlularını, yatak takımlarını kullanmak gibi durumlar bulaşma riskini artırmaktadır.

NASIL TESPİT EDİLİR, BELİRTİLERİ NELER?

Uyuzun teşhisinde olmazsa olmaz gece kaşıntısıdır ve bunun dışında vücutta kendine özel spesifik bir döküntü tarzı vardır. Klinik teşhis dermatoloji doktorları tarafından konulur; ama normal kişiler vücutlarında kaşıntı tespit ettiklerinde ve özellikle mahrem bölgelerinde, göbek etrafında, parmak aralarında, bilek iç yüzlerinde gibi bölgelerinde kaşıntı söz konusuysa ve de bu kaşıntı geceleri çok artıyorsa, şüphelenip mutlaka bir dermatoloji doktoruna başvurmaları gerekmektedir.

BELİRTİLER İLK NEREDE BAŞLAR?

Belirtiler genellikle ilk olarak el-bilek içi üzerinde, parmak aralarında ve genital bölgelerde başlamaktadır.

NELERE DİKKAT ETMELİ?

-Yakın temastan kaçınılmalıdır. Yakın temas olduysa, sonrasında parazite karşı deriye koruyucu bazı bakımlar yapılabilir.

-Toplu yaşam alanlarında birlikte yaşarken eşyalar ve kullanılan malzemeler mutlaka kişiselleştirilmeli ve aynı eşya birden fazla kişi tarafından kullanılmamalıdır. Yine, toplu taşımalarda mümkünse yakın temaslardan kaçınılmalıdır.
 
-Uyuz hastalığından korunmak için velilerin çocuklarını uyuz hastalığı konusunda bilinçlendirmesi gerekmektedir. Çocuklar, diğer arkadaşlarıyla çok yakın temasta olmamalı, okul içerisinde birbirlerinin giysi, kıyafet ya da diğer kişisel eşyalarını paylaşmamalıdır. 

-Öğretmenler ve okul yönetiminin bu konuda uyarılarda bulunması ve eşyaların kesinlikle kişiselleştirilmesi gerekmektedir. Bu tür önlemler alınamıyorsa da uyuzun bulaşmasını engelleyici bazı preparatların doktora gidilerek reçetelenmesi uygun olacaktır.

UYUZ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Tedavisi mutlaka bir dermatoloji uzmanı tarafından yapılmalıdır. Bu konuda bazı lokal preparatlar ve sistemik ajanlar kullanılmaktadır. Tedavide, birlikte yaşanan tüm aile bireylerinin, semptomu olmasa bile aynı anda tedavi olması çok önemli bir kriterdir.
 
Klasik tedavisi 3 günlük bir süreci içermektedir; ancak kaşıntıların sonlanması 10 ila 20 günü bulmaktadır. Bu yüzden tedavinin hemen sonrasında kaşıntılarının geçmemesi bireyleri telaşlandırmamalıdır. Semptomlar 15-20 günlük bir süreç içerisinde derece derece azalmaktadır.

UYUZ HAYVANDAN İNSANA BULAŞIR MI?

Hayvanda yaşayan tiplerle insanda yaşayan tipler farklı olduğundan dolayı tamamen insandan insana bulaşmaktadır.