‘İstediğiniz' işi seçin

ÖSS hayatlarımızda çok önemli bir dönüm noktası. Performansınız birkaç saatle ölçülüyor ve o sırada birçok kriterin bir araya gelmesi gerekiyor. Çok fazla çalışacaksınız, heyecanlanmayacaksınız, stresi unutacaksınız, sağlığınıza dikkat edeceksiniz, başınız ağrımayacak, moraliniz bozuk olmayacak, şans da yanınızda olacak ve istediğiniz sonuca ulaşacaksınız! Yoksa işiniz çok zor... İmtihana iki milyona yakın genç girdi. Ancak 396 bin 241 aday üniversiteli olabilecek. Sözel, sayısal, eşit ağırlıklı ve dil puan türlerinin en az birinden 160 puan alan adaylar, iki yıllık ön lisans programlarını; 185 puan alan adaylar da 4 yıllık lisans programlarını tercih edebilecek. ÖSS sonucunu öğrenen adaylar girmek istedikleri yükseköğretim programları için formu dolduracaklar. Herkes karışacaktır! Hep söylüyoruz; insan hayatını etkileyen en önemli kararlardan birisidir meslek seçimi. Çünkü işiniz her ne kadar ortalama 8 saatlik zaman diliminde sizinleymiş gibi görünse de; hayatınızın 24 saatini kapsar! Şu günlerde yapacağınız yanlış bir seçim, önce okul sıralarında, daha sonra da hayatınız boyunca sizinle birlikte olacak. Bu sebeple çok dikkatli olmak gerek. Maalesef ülke kültürümüzdeki "meraklı hayat tarzı", bazen çok büyük yanlışlar yapmamıza neden oluyor. "Hangi üniversiteye gideceksin, sizin kız nereyi kazandı, falancanın oğlu şurayı kazanacakmış, filancanın kızı hiçbir yere giremeyecekmiş..." gibi laflar, imtihan dönemleri günlük hayatımızın bir parçası oluyor. Bu kadar mı? Tabii ki hayır! Tercih yaparken de müdahaleler devam eder. "Oraya gideceksin de ne olacak, şunu okusaydın da şöyle olsaydın" vb... Anneler, babalar, halalar, teyzeler hatta komşular hep hayatımızın içindedir. Daha da ileriye gidersek, hatta bazen tercih formlarımız da onların elindedir. Üniversite şart mı? Ya ilgilerimiz, becerilerimiz! Ya biz, üniversite eğitimi almadan meslek seçimine yönelmek istiyorsak!.. Olmaz! Bugün bakın bir çok iş ilanına; bir lise mezununun yapabileceği işler için bile üniversite mezunu arıyor. Neden? Çünkü zamanında tercih hataları yapılmış, sırf bir üniversitenin mezunu olmak için iş imkanlarına ve kişisel tercihlere bakılmadan eğitimler alınmış. Üniversite eğitiminin katkısı inkar edilemez; ancak sonuçta, adı "üniversiteli" diye alakasız işlere yönelmiş gençler ve iş bulamayan lise mezunlarının durumu içler acısı! Yetenekler unutulmuş, belgelerle hareket edilmiş ve herkes mutsuz. Patron da mutsuz. Çünkü iş tatmini olmayan personeller ve bekleyen işler almış başını gidiyor... Hangisi mutlu eder? Bütün bunlarla birlikte; meslekleri, "Bu, bana para kazandırır mı?" diye değerlendirmeyin. Meseleye "Bu mesleği yapmak beni mutlu eder mi?" diye bakın. Bir başka insanın hayatını garanti eden, para kazandıran bir meslek; sizi hiç de mutlu etmeyebilir. Önemli olan hayatınızı sürdürecek kadar para kazanmak ve mutlu olduğunuz işi yapmaktır. Aksi halde huzursuz, çevresini de olumsuz etkileyen, ömrünün çok büyük bir kısmını farkında bile olmadan harcamış bir insan olarak geçirirsiniz ve sabahları mecburen yaptığınız bir eyleme dönüşen işiniz; ruh ve beden sağlığınızı çok olumsuz etkiler. Abraham Maslow'un dediği gibi, "İnsan kendi kendisiyle barış içinde yaşamak istiyorsa; müzisyen müzik yapmalı, ressam resim yapmalı, şair şiir yazmalıdır." Sürekli araştırın Şu günleri biraz araştırarak geçirin. İleride yapmayı düşündüğünüz mesleğin içindeki kişilerden, işle ilgili görüşlerini alın. Mesleğin belki de hiç düşünmediğiniz, size uymayan yanları var. Belki de iş sahaları oldukça sınırlı. "Hangi ortamlarda ve şartlarda çalışmaktan mutlu olurum?" sorusuna cevap verin. Örneğin daha çok ofis ortamları mı ilginizi çeker, yoksa siz arazide, açık havada mı çalışmaktan hoşlanırsınız? Seyahatler sizin için zevk mi? Sık şehir değiştirmekten hoşlanır mısınız? Fiziksel yapınız, yapmayı planladığınız iş için ne kadar müsait? Kendinize bu soruları sorun. Ülkemizdeki insan gücü arz ve talebine yönelik yapılmış projeksiyonları çok dikkate alın. Seçtiğiniz meslekteki istihdam oranlarını, şehirleri araştırın. Uzmanlar tarafından açıklanmakta olan, yükselen değer olarak görülen meslekleri ve geleceğin gözde mesleklerini araştırın. 2. öğretim avantaj Üniversitelerin ikinci öğretim programlarını tercih etmekten de çekinmeyin. Böylece okurken çalışma imkanına sahip olursunuz ki; bu da sizin bir çok rakibinizin tecrübe olarak önünde olmanızı sağlar. Herhangi bir yeri kazanamadıysanız veya istediğiniz yere giremediyseniz bunu çok büyük bir problem haline getirmeyin. Yalnızca hayatta bir yılın tekrar edilmesinin çok büyük bir anlamının olmadığını bilin ve bu dönemi daha bilinçli bir hazırlık dönemi olarak görün. Laf olsun diye bir yere girmekten ve sonradan mutsuz olmaktansa; bu yıl tercih yapmayın ve kendinize bir şans daha tanıyın. Etraftan çok etkilenmeyin. Zira bu sizin hayatınız ve bundan on yıl sonra pişmanlık duyarsanız; kimseden hesap soramaz, yardım alamazsınız. Ancak yaşanmış tecrübelerin aktardıklarını da sakın kulak arkası etmeyin. Mesleğin etkileri 1. Hayat boyunca devamlı bir iş sahibi olup olamayacağınızı tayin edecektir. 2. Hayat boyunca başarılı veya başarısız bir kişi olmanızda önemli bir rol oynayacaktır. 3. Sürekli etkileşimde bulunacağınız bireylerin çeşidini ve hatta eş seçiminizi etkileyecektir. 4. Hayatınız boyunca yaşayacağınız çevre veya çevrelerin özelliğini ve yerini tayin edecektir. 5. Ailenizin kazanç şeklini ve düzeyini, geçim tarzını belirleyecektir. İşinden zevk alıp alamayacağını, bunun sonucunda sorumluluk sahibi bir insan olup olamayacağını tayin edecektir. 6. Ruhsal ve fiziksel sağlığınız üzerinde etkileri olacaktır. Ne yapmalı? İlgi yetenek ve becerilerinizi bir kez daha gözden geçirin. Zaten imtihana hazırlanırken bölüm ayrımı ile hareket ettiniz. Ancak sırf açıkta kalırım düşüncesi ile, "gönlünüzde yatan makine mühendisliği iken, biyolojiye yönelirseniz, konservatuar isterken etraf istedi diye diş hekimliğini tercih ederseniz" bir süre sonra mutsuz olmanız kaçınılmazdır. Unutmayın; mesleğiniz sizin en yakın arkadaşınız olacak. Bu soruların cevabı çok önemli: - Ben neler yapabilirim? (yetenek) - Neleri yapmaktan hoşlanırım? (İlgi) - Karakterim nasıl? (Kişilik) - Ne istiyorum? (Beklentiler) Yeteneğinizi dikkate alın! * Soyut düşünebilme Bu sözcük, sayı veya şekillerle ifade edilen soyut kavramları öğrenebilme ve bunları kullanarak akıl yürütme gücü olarak tanımlanabilir. Bu yetenek üniversite giriş imtihanlarında sözel ve sayısal yetenek olarak ölçülür. Bu yeteneğe sahip kişilerin fizik, biyoloji ve sosyoloji gibi mesleklerde başarılı oldukları görülür. * Akılcı bir dille yazabilme Sözcükleri ustalıkla kullanabilme, zengin bir kelime dağarcığına ve çağrışım gücüne sahip olma şeklinde tanımlayabileceğimiz bu yetenek, dil-edebiyat programlarında başarı için gerekli olan ve yazarlarda gözlenen özel bir yetenektir. Bu yeteneği, sözcüklerle ifade edilen kavramları kullanarak akıl yürütebilme yeteneği ile karıştırmamak gereklidir. * Başkalarını anlayabilme İletişim sırasında karşıdaki insanın ne düşündüğünü, neler hissettiğini anlayabilme gücü olarak tanımlanan bu yetenek "eş duyum" (empati) olarak adlandırılmaktadır. Psikolojik yardım hizmetlerinde çalışan psikologların, psikolojik danışmanların, öğretmenlerin, hekim ve hemşirelerin yöneticilerin bu yeteneğe sahip olmaları mesleklerinde başarılı olmalarını sağlayabilir. * Şekil iletişimini görebilme Şekilleri ayrıntıları ile algılayabilme, şekiller arasındaki benzerlikleri ve farkları görebilme gücünü yansıtan bu yetenek, teknik alanlarda ve plastik sanatlar alanında başarı için gereklidir. * Uzay ilişkilerini görebilme Bu yetenek cisimleri üç boyutlu görebilme, bir şeklin düzlem üzerinde veya bir cismin uzayda hareketini göz önünde canlandırabilme (Mesela bir evin planına bakarak yapılmış hali) gücünü ifade eder. Tahmin edileceği gibi bu yetenek mimarlıkta, plastik sanatlarda, marangozluk ve terzilikte ve benzeri mesleklerde başarı için gereklidir. * Mekanik yetenek Uzay ilişkilerini görebilme, şekil ilişkileri yetenekleri ile ilişkili olan bu yetenek, bir makinanın işyerindeki ilkeyi kavrayabilme, makinanın parçaları arasındaki ilişkiyi görebilme, makina desenleri çizebilme veya makinayı geliştirici fikirler üretebilme gücünü ifade eder. Makina tamiri ve yapımı alanında çalışanlarda bu yeteneğin çok güçlü olması gerekir. * El - parmak becerisi Elleri ve parmakları ustalıkla kullanabilme de özel bir yetenek olup kuyumculuk cerrahlık gibi küçük objelerle uğraşmayı gerektiren mesleklerde çalışanlarda bu yeteneklerin gelişmiş olması meslek başarısı için çok önemlidir. * Göz - el işbirliği Düz bir çizgi çizebilme, bir hedefi uzaktan vurabilme gibi becerilerde ifadesini bulan ve yetenek, el - parmak becerisi gibi mimarlıkta, sanatta, kaynakçılıkta, marangozlukta ve cerrahi alanında başarı sağlanması için gerekli bir yetenektir. * Kas koordinasyonu Güçlü kaslara sahip olmak ve bunları eş güdümle kullanabilmek de bir yetenektir. Bu yetenek tahmin edileceği gibi sporla uğraşan kimselerde çok gelişmiştir. Spor meslekleri yanında ritmik dans, bale gibi sanat dalları bu yeteneği gerektiren alanlardır. * Renk algısı Bu yetenek renkleri ve aralarındaki ince farkları algılayabilme gücünü ifade eder. İç mimarlık dekorasyon gibi sanat dallarında, gıda üretimi gibi mesleklerde çalışanların renk körü olmamaları, renkleri iyi algılamaları gerekmektedir. *Yapıcılık Alışılmış olanın dışına çıkabilme, yeni ve değişik fikirler yöntemler ortaya koyabilme gücü olan yapıcılık her türlü çalışma alanında kendini gösterebilirse de bilim ve sanat çalışmalarında, teknik alanlarda, işletmecilikte kişi yapıcı gücünü daha fazla ortaya koyma fırsatı bulabilir. Gözde meslekler Bahçeşehir Üniversitesi Öğrenci Kaynakları Yönetim Birimi'nin araştırmalarına göre devletin yüksek lisans yapmaları için yurt dışına göndermeyi planladığı öğrencilerin alanlarına göre dağılımı; Türkiye'nin önümüzdeki yıllarda hangi alanlarda elemana ihtiyaç duyacağını göstermesi açısından önemli ipucu veriyor. Bakanlığın konu ile ilgili duyurusunda yer alan meslek dalları şu şekilde sıralanmaktadır: "Bilgisayar donanımı, Geometri, Topoloji, İlköğretim, Okul Öncesi Eğitimi, Anayasa Hukuku, Devletler Umumi Hukuku, Devletler Özel Hukuku, Ceza ve Ceza Usulü Hukuku, Genel Kamu Hukuku, Vergi Hukuku, İdari Hukuku, Roma Hukuku, Medeni Hukuk, Deniz Hukuku, Çevre Hukuku, Ticaret Hukuku, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi, Bilgisayar Yazılımı, Haberleşme, İngilizce Eğitimi, Öğretim Teknolojisi, Deprem Mühendisliği, Eğitimde Ölçme Değerlendirme, Geoteknik, Genel Biyoloji, Matematiksel Fizik, Konstrüksiyon ve İmalat, Elektromanyetik ve Mikrodalga, Uygulamalı Matematik, Moleküler Biyoloji, Matematiksel Analiz.