Zor insanlarla nasıl başa çıkılır?

Ne yazık ki, pek çoğumuzun hayatında birlikte iş yapmaya, çalışmaya hatta konuşmaya katlanamadığı birileri vardır. Geçinilmesi zor insanları değiştiremezsiniz, ancak onlarla iletişimde başarılı olabilirsiniz... Hayat seçimlerden ibarettir. İletişim de... Günlerinizi stres dolu iletişimle sinirden köpürerek de geçirebilirsiniz, düşük stresli ve verimli iletişim de kurabilirsiniz. Çalışma arkadaşlarınızla hatta zor insanlarla nasıl iletişim kurduğunuz sizin seçiminizdir. Aranızdaki benzerlikleri öne çıkardığınızda, insanlarla daha iyi geçinebilirsiniz. Bir arkadaşınızla girdiğiniz çatışma ve geçinilmesi zor bir insanla girdiğiniz çatışma arasındaki fark şudur: Paylaştığınız ortak zemin, arkadaşınızla olan çatışmanızı yumuşatır. Açıktır ki, tahammül edemediğiniz insanlarla ilişkilerini başarıyla yürütmeniz için, farklılıkları azaltmak çok önemlidir. 'Kaynaşma', başkalarıyla farklılıklarınızı azaltmanızı, böylece onlarla bulundukları zeminde buluşmanızı ve ardından ortak bir zemine geçmenizi sağlayan her türlü davranışı kapsar. Anlaşmanın zorluğu "Zor İnsanlarla Başa Çıkmak" kitabının yazarı Robert M. Bramson, bazı insanların neden farklı tavırlar sergilediklerini şöyle açıklıyor: "Bazı insanlar karşılarındakinin performansını düşürmek ve onların şevkini kırmak için bilerek 'zor' tavırlar sergiler. En kötüsü de, bu tavırlarını değiştirmeleri için onlara teklif edilen tüm yardımlara ve iletişim yollarına karşı bağışıklık kazanmış olmalarıdır. Tüm bu çabalar sonuçsuz kalır." Her zor insan birbiriyle aynı davranışları sergilememekte, karakterler nasıl çeşitlilik gösteriyorsa kötü ve zor davranışlar da aynı şekilde çeşitlilik göstermektedir. Kimileri genel olarak "zor"dur, yani herkesi aynı şekilde terslerler. Diğerlerinin kötü davranışları ise sadece size yöneliktir. Bazı zor insanlar sürekli konuşup hiç dinlemezken diğerleri de hep son sözü söylemek isterler. Kimisi verilen görevleri yerine getirmezken diğeri sürekli sizi eleştirir. Bir başkası sürekli kendinden bahsederken diğeri bütün gün konuşmadan oturabilir. Bunlar gibi daha birçok zor insan örneği verilebilir. Robert Bramson da en belirgin 4 "Zor İnsan" çeşidini şöyle tanımlıyor: Agresifler: Bu insanlar karşılarındakinin ya kendilerinden kaçmalarını ya da öfkeyle kendilerine saldırmalarını beklerler. Bu davranışlara karşı hazırlıklıdırlar. Saldırgan bir tavırla karşılık verip sizi rencide edebilirler. Bu yüzden onlara karşı durun ama savaşmayın. Amacınız fikirlerinizi kendinizden emin bir şekilde savunmak olsun, polemik yapmak değil. Sakin bir şekilde kendinizi ifade edin ve size yönelik saldırgan tavırlara kendinizden emin bir şekilde karşılık verin. Pusuda bekleyenler: Bu insanlar, en uygun zamanı bekleyip kurnaz bir şekilde saldırma konusunda ustadırlar. Mizahi yöntemlerin arkasına sığınarak ve alaycı ses tonlarıyla sizi küçük düşürmeyi hedeflerler. Polemiğe girmek istemediğiniz için bu insanlarla mücadele etmekten kaçınıyor olabilirsiniz. Ama unutmayın ki ne kadar geri çekilirseniz o kadar üstünüze gelirler. Bu yüzden karşınızdaki zor insana soruyla cevap verin. "Galiba şaka yapıyorsun, yoksa yanılıyor muyum?" diye bir soru karşısında o da geri adım atacak ve büyük ihtimalle sadece şaka yaptığını söyleyecektir. Sürekli şikâyet edenler: Bu insanlar; düşmanlık dolu bir dünyada yaşadıklarına inanırlar, bu yüzden karşılarındakine güvenmezler. Kendilerine olan güvenleri de azdır. Eksik olan özgüvenlerini saklamak için memnuniyetsiz, her şeyden ve herkesten şikâyet eden bir tavır içine girerler. Bu insanlarla mücadele ederken negatif bir tavır sergilemektense onlara iyimser bir şekilde yaklaşın. Olayların, onlara görünmeyen iyi yönlerini göstermeye çalışın. Sessiz insanlar: Sorularınıza kısa cevaplar veren ya da sizi duymazlıktan gelen, sürekli somurtan insanlarla anlaşmak zordur, çünkü bu insanlar çekingendirler. Mümkün olduğunca az konuşur, çevrelerindekilerle diyaloğa girmezler. İnsan ilişkilerinde de ilk adımı kolay kolay atamazlar. Bu yüzden onlarla anlaşmaya çalışırken "evet-hayır" cevaplı sorulardan çok, uzun cevaplı soruları tercih edin. Cevap vermeleri için onlara zaman verin ve sabırla bekleyin. Cevaplarını dikkatlice dinleyin ve ilgili tavrınızı yitirmeden sohbeti uzatmaya çalışın. > Başaramıyorsanız ilişkilerinizi sınırlayın Eğer bütün mücadele yöntemlerini denedikten, karşınızdaki zor insanla anlaşmaya çalıştıktan sonra yine de aranızdaki problemler devam ediyorsa bu insanla iletişiminizi sınırlayın. Ve, zor insanlarla mücadele ederken şunları aklınızdan çıkarmayın: * Zor insanların davranışlarını hemen kişisel olarak almayın. Bu zor insanların davranışları karakterlerinin bir parçası olabilir. * Zor insanlarla mücadele etmekten ve onlarla problemlerinizi çözmekten kaçmayın. Çünkü çözülmemiş sorunlar birikir ve daha büyük problemlere yol açar. * İçinde olduğunuz durumdan ya da zor iş arkadaşınızdan sürekli şikâyet etmeyin. Yöneticileriniz, bu davranışınızı profesyonel bulmayacaktır. * Bu kişilere onların silahıyla yani saldırganlıkla karşılık vermeye çalışmayın. * Taviz vermeyin; çünkü ne kadar taviz verirseniz verin, zor insanlar her zaman daha çok isterler. * Onları değiştirmeye çalışmayın, başaramazsınız. Sadece onlara karşı davranışlarınızı gözden geçirip biraz değiştirerek iş yerinde huzuru yakalayabilirsiniz. > Altın tavsiyeler Zor insanlarla mücadele etmek için önerdiğimiz şu tavsiyeleri aklınızdan çıkarmayın. * İşe kendi davranışlarınızı gözden geçirerek başlayın: Problemi meydana getiren gerçekten karşınızdaki kişi mi, yoksa siz mi aşırı tepki veriyorsunuz? Aynı tip insanlarla anlaşmada hep problem yaşıyor musunuz? Hassas olduğunuz noktalar mı var? İş ilişkilerinizdeki problemleri çözerken önce kendi davranışlarınızı gözden geçirmeli ve problemin gerçekten karşınızdakinde olduğundan emin olmalısınız. * Yaşadıklarınızı güvenilir bir arkadaşınızla paylaşın: Canımızı sıkan olaylarla karşılaştığımızda ya da çok sinirlendiğimizde olaylara tarafsız bakmamız zorlaşır. Böyle durumlarda tarafsız, üçüncü bir kişinin yorumları çok işimize yarayacak, gerçekleri daha iyi görmemizi sağlayacaktır. * Problem yaşadığınız kişiyle özel olarak konuşun: Birçok problem konuşarak çözülebilir, yeter ki üslubunuza ve verdiğiniz mesaja dikkat edin. Konuşma sırasında sadece karşı tarafı suçlayan bir tavır sergilemeyin. Uyumlu olmaya ve karşınızdakini de dikkatlice dinlemeye özen gösterin. * Değişimi gözleyin: İlk görüşmenizden sonra size karşı tavrı değişti mi? Problemler azaldı mı, yoksa her şey aynı mı? Bu soruların cevaplarını gözden geçirip bir daha görüşmenize gerek olup olmadığına karar verin. En önemlisi o insanla iyi ilişkiler kurmak istediğinizden emin olun. Ona göre davranışlarınızı düzenleyin. * Farklılıkları avantaja dönüştürün: Arkadaşınızla aranızda problem oluşturan karakter farklılıklarını artıya dönüştürebilirsiniz. Aranızdaki problemi çözdükten sonra sohbetlerinizi daha da artırarak, ona içten bir tavırla yaklaşıp ondan öğrenecek çok şeyiniz olduğu mesajını ona iletirseniz zamanla iyi arkadaş bile olabilirsiniz. > Yazışma adresi: Türkiye Gazetesi, Gençlerin Dünyası Köşesi, 29 Ekim Caddesi No: 23 Yenibosna, İstanbul e-mail: betul.altinbasak@tg.com.tr Fax: 0 212 454 31 00