Sporun bahis sektöründe hızlı gelişmeler

Sporun rekabetçi yapısı içinde ister istemez yer alan iddialaşmalar ve "Benim takımım seninkini yener" türünden tatlı çekişmelerin, spor heyecanının daha geniş kitleler tarafından paylaşılmasına yol açtığı bir gerçektir. Fanatik taraftarlar her şartta takımına sahip çıkarken ve yenilgiyi adeta hiç kabullenmezken, daha mantıklı düşünenler bahse girerken çeşitli kriterleri değerlendirerek, ayakları daha fazla yere basan pozisyonlar almaya çalışmakta, ama herkes her yerde iddialaşmakta, kazananlar mutlu olurken kaybedenler gelecek sefere üstün gelmenin planlarını yapmaktadırlar. Bütün bunlar sporun rengi ve dinamizminin bir parçasıdır şüphesiz. İddialaşmanın bir de para kazanma boyutu vardır. Dostlar arasında maddi boyutları da kapsayan iddialaşmalar bu işin bir parçası olmuştur, hem de çok eskilerden beri. Ortaya çıkarılan bazı mağara resimleri, yarışma sonuçlarıyla ilgili bahislerin binlerce yıl öncesinden beri süregeldiğini göstermektedir. Para kazanma potansiyelinin artması zamanla sektörün örgütlenmesi sonucunu doğurmuştur. Türkiye'de spor karşılaşmalarıyla ilgili bahisleri düzenleme yetkisi Spor Toto Teşkilatı Müdürlüğü'ndedir. Bu kurum ilgiyi canlı tutmak ve sektörü geliştirmek için bir yandan mevcut "oyunların" sürümünü artırmaya çalışırken, bir yandan da yeni uygulamalar üretmektedir. Muhtemelen duymuşsunuzdur, geçtiğimiz hafta Şenes Erzik ve Şenol Güneş gibi önemli isimlerin de katılımıyla, Avrupa liglerinden çeşitli futbol karşılaşmalarının sonuçlarına, hatta bunların ilk devre skorlarına dahi para yatırılıp bahis oynanabilen "İddaa" isimli yeni bir oyunun tanıtımını yapıldı. İNTERNETİN GÜCÜ Baron de Coubertin ne kadar "Kazanmak değil yarışmak önemlidir" derse desin, giderek daha fazla sonuca endekslenen günümüz spor endüstrisinin bahis sektörü, özellikle internetin devreye girmesinden sonra dostlar arasındaki masum seviyeleri çoktan aşmıştır. Bu "sanal" sektörün boyutu bütün tahminleri kat kat aşmaktadır. Günümüzün internet tabanlı spor bahisleri toplam cirosunun 2002 yılı itibarıyla 2.5 milyar doları bulduğu düşünülmektedir. Teknolojinin, coğrafi şartların kısıtlamalarını ortadan kaldırmasıyla önündeki engellerden kurtulan "bahis talebi"ni değerlendirmek amacıyla internette sayısız site açılmıştır. Maç sonuçlarını, sporcuları, at yarışlarını ve her türlü diğer yarışmayı klasifize eden ve belirlenen tarifelerle bunlar üzerinden meraklısına "para kazanma imkanı sunan" bu sitelerde bir kredi kartı olan herkes şansını deneyebilmektedir. Söz konusu uygulamalar giderek karmaşıklaşmaktadır ve denetim de oldukça sınırlıdır. Mesela İngiliz Betfair şirketi sadece tahminleri klasifize ederek ve bahis oynamak isteyen katılımcılara para yatırma imkanı sunanlarla şansını denemek isteyenleri internet üzerinde bir araya getirerek, yani sadece bir tür aracılık yaparak ve kazananlardan belirli bir yüzde alarak yaşamakta ve haftalık 50 milyon sterlinlik bir ciroya ulaşmaktadır. SPOR MU, KUMAR MI? İnternet üzerinden elde edilen inanılmaz bahis ciroları bizdeki Spor Toto Teşkilatı Müdürlüğü gibi konvansiyonel kurumların kapasitesini tüm dünyada giderek daha fazla daraltırken, adı hâlâ spor olmakla birlikte daha çok kumar karakteristiği taşıyan bahis sektörünün bu denli yayılmasının sosyal sakıncaları spor otoritelerini ve toplum bilimcileri düşündürmektedir. Spor ve kumar başta etik olmak üzere birçok diğer açıdan uyuşmayan oldukça sakıncalı bir birlikteliktir. Sporda rekabetin temeli katıksız sportif mücadeleye dayanmakta iken sonuçlar etrafında bu kadar büyük maddi potansiyellerin oluşması sistemin üzerinde bir yük oluşturmaktadır. Mesela Profesyonel Tenis Birliği'nin (ATP) bir süre önce ilk yüze girmeyen nispeten sıradan tenisçilerin tek maçlarının üzerine 80.000 sterline çıkan bahisler oynandığını ortaya çıkarması İngiltere'de epey tartışmaya yol açmış, bunun sonucunda Betfair şirketi, İngiliz Jokey Kulübü ve ATP gibi kurumlara bahis kayıtlarını inceleme hakkı vermek zorunda kalmıştır. İnternete damgasını vuran sınırsız özgürlük ortamında kısıtlamalar getirmek kolay olmasa da, gelişmeler bu yöndedir. Düzenlemeler yapmak için çaba sarfeden ülkeler arasında İngiltere ve Amerika başı çekmektedir. İngiliz hükümeti, Kültür, Medya ve Spor Dairesi yetkililerinin geçtiğimiz nisan ayında hazırladığı "Sanal Bahislerle İlgili Düzenlemeler" isimli raporda belirtildiği gibi bu konuda oldukça kapsamlı kısıtlamalar getirmeye hazırlanmaktadır. (www.dcms.gov.uk ) Buna karşılık Amerika bu konuda İngiltere'den - ve bütün dünyadan - bir adım ileridedir ve oldukça radikal bir çizgi sergilemektedir. "Profesyonel ve Amatör Sporun Korunmasına Dair Kanun" daha 1992 tarihinde Amerika içindeki spor karşılaşmalarında bahis oynatılması ile ilgili uygulamaları tanımlamakta ve büyük ölçüde sınırlamaktaydı. Buna bağlı olarak yakın geçmişte gündeme gelen "Internet Bahisleriyle İlgili Kanun"un (The Comprehensive Internet Gambling Prohibition Act) elektronik ortamdaki bahisleri neredeyse tümden yasaklamak amacıyla kaleme alındığı anlaşılmaktadır. Çok hızlı değişimlere sahne olan bu alandaki gelişmeleri önümüzdeki dönemde hep birlikte göreceğiz.