Havamız yeter!

Son 1 ay zarfında kriz lafı duymaktan gına geldi. Avrupa batacakmış, Amerika temerrüde düşecekmiş. İnsanları ürküttüler altına koşturdular, ons 1625 dolarla tarihî rekor kırdı. Oysa dünya ekonomisi tıkır tıkır çalışıyor. Şirketlerin ikinci çeyrek kârlarında ciddi artışlar var. Borsalar söylentilere prim vermiyor, endeksler küçük aşağı yukarı hareketlerle yüksek seviyesini koruyor. Dünya finans sistemini belli bir çizgiye oturtmak zor. Daha doğrusu riskleri kontrol etmek kolay değil. Gelişmiş ülkelerde tüketim azalınca, reel sektörün çarkları yavaşladı. İpleri merkez bankaları eline aldı. Piyasaları paraya boğdular. Bütçe açıkları büyüdü. Açık kapatmak için açtıkları ihalelerde yüksek faiz ödemek zorunda kalınca, borç yükleri arttı. Uluslararası kredi kuruluşları bu ülkeleri negatif izlemeye aldı, zaman zaman notlarını düşürdü. Bu tablo karşısında CDS'leri (ülke tahvil sigorta primleri) yükseldi. 2001 krizinden Türkiye büyüme hızını arttırarak çıktı. Amerika ve Avrupa da aynı yolu izlemek istiyor. Önce güven sağlamak için ekonomik tedbirler alıyorlar. Ardından işsizliği azaltan ataklara girişecekler. Böylece harcamalar artacak, reel sektörün çarkları dönecek. İşin özü: Büyümek. Yani kâr edeceksiniz, borcunuzu ödeyeceksiniz. Türkiye'nin işi daha kolay. Hane halkı borçlanması düşük. İşsizlik tek hanede. Siyasi istikrar göz kamaştırıyor, müthiş bir güven veriyor. Avrupa'dan; Orta Doğu'dan milyarlarca dolar ülkeye giriyor. Biz 2001 yılında bu krizin babasını yaşadık. Finans sistemini yıkıp yeniden temelden kurduk. Bu yüzden kriz bize vız geliyor. Ama gelişmiş ülkeler öyle değil. Bunlar ucundan kenarından krizin hayalini bile yaşamadıkları için, şimdi başlarına gelen olaylardan nasıl sıyrılacaklarını bilemiyorlar. Ama çökecekleri filan da yok. Sadece bedel ödeyecekler, bunun için de yeterince paraları var. Başbakan Erdoğan (biz krizlere hazırlıklıyız, yere sağlam basıyoruz, bu sefer kriz teğet bile geçmeyecek. Türk lirası değer kazanıyor, problem oluyor. Değer kaybediyor, sorun devam ediyor. İkisinin arasını buluruz, merak etmeyin) dedi. Türkiye Bankalar Birliği Başkanı Hüseyin Aydın, banka kârlarında azalma var, Merkez Bankasının aldığı kararların uygun olduğunu düşünüyoruz. Ekonomide sert iniş beklentisi içinde değiliz) dedi. Bu iki gelişme karşısında döviz gevşedi, Pazartesi günü 1.733 TL'ye tırmanan dolar 1.685 TL'ye düştü. Kademeli geri çekilme devam ediyor. Dolar için ideal seviye 1.600 ile 1.650 TL aralığı (www.necmettinbatirel.com)