Az kalsın Halife olacaktı

Şehzâde Abdürrahim Hayri Efendi, Sultan II. Abdülhamid'in en sevdiği çocuklarından biriydi. Tahttan indirildiği zaman babasıyla beraber Selânik'e gitti. Sonra yine beraber İstanbul'a döndü. Böylece diğer şehzâdelere nasib olmayacak şekilde babasıyla fazla vakit geçirme imkânı buldu. Enver Paşa'nın intikamı Mekteb-i Harbiye'yi bitirdi. Almanya'da Kayzer II. Wilhelm'in hassa alayında topçu üsteğmeni olarak staj gördü. Birinci Cihan Harbi'nde miralay ve alay kumandanı olarak vazife gördü. Askerliğe meftun idi. Çanakkale, Galiçya ve Filistin cephesinde topçu alayı kumandanı olarak savaştı. Bu vazifelerindeki muvaffakiyeti ile herkesi hayran bıraktı. İstikbal va'deden bir şehzâde olarak görüldü. 1922'de Ankara Hükûmeti'nin saltanatı kaldırması ve Sultan Vahîdeddin'in İstanbul'u terki üzerine yapılan halife seçimlerinde namzet olmadığı halde iki rey aldı. Enver Paşa'dan hiç hoşlanmadığı için Mustafa Kemal Paşa tarafından tutuluyordu. Saltanat devam etseydi, Mustafa Kemal Paşa'nın yüksek meziyetli, ama munis tabiatlı Abdürrahim Efendi'yi tahta geçirme niyeti olduğu söylenir. Enver Paşa'dan hoşlanmama sebebi şu idi: Abdürrahim Efendi, amcasının kızı Naciye Sultan ile nişanlı idi. Nişan, o devirde iktidarı elinde tutan Enver Paşa tarafından o tarihe kadar görülmemiş şekilde bozduruldu. Sultanla Enver Paşa evlendi. Enver Paşa, daha evvel Abdürrahim Efendi'nin kız kardeşleri Şâdiye ve Refia Sultanlara sırasıyla talip olmuştu. Sultanlar, babalarını tahttan indiren bir maceraperest olarak gördükleri Enver Paşa'yı reddetmişlerdi. Enver Paşa böylece intikam almış oluyordu. Avusturyalılar şaştı Bunun üzerine Şehzâde, 1919'da Kavalalı Abbas Halim Paşa'nın kızı Nebile Emine Hanımefendi (1899-1979) ile evlendi. Bu hanımın kızkardeşi Kerime Hanımefendi de ertesi sene Şehzâde Osman Fuad Efendi ile evlenmiştir. Selânik dönüşü Yıldız Sarayı'ndaki dairesinde, sonra şimdi yerinde Narmanlı Apartmanı olan Nişantaşı'ndaki konağında ve Çamlıca'daki sayfiyesinde oturdu. Mısır hıdiv ailesine mensup hanımlar, umumiyetle güzellik ve zenginliklerine mağrur olduklarından, hanedanla yaptıkları evlilikler pek saadet getirmemiştir. Abdürrahim Efendi de evliliğinde mesud olmadı. Zaten fevkalâde hassas tabiatlı idi. Halifeliğin kaldırılıp hanedanın sürülmesinden az evvel memleketin sıkıntılı vaziyetine, zevcesi ile anlaşmazlık da ilâve olununca asabî bir buhran geçirerek bir sabah intihara teşebbüs etti. Ancak sıktığı kurşun beynine isabet etmeyip kafatasını sıyırarak kurtuldu. Abdürrahim Efendi, iyi Almanca ve Fransızca bilirdi. Musiki ilmine vâkıftı. 1918'de Viyana'da kendisine gösterilen bir çalgının ismini ve bunun yalnızca Wagner'in Rienzi operasında kullanıldığını söylediği zaman, Avusturyalılar fevkalâde şaşırmıştı. Dayanacak gücüm kalmadı 1924'de hanedan sürgün edilince önce annesi ile beraber Roma'ya gitti. Sonra Paris ve Kahire'de oturdu. Peyveste Hanımefendi, kocası öldüğü için sürgüne çıkması gerekmediği halde, oğluyla çıkmaya mecbur kaldı. 1944'de Paris'te vefat etti. Şehzâde, 1933'de zevcesinden boşandı. Kayınvâlidesinin verdiği para ile aldıkları evi boşaltarak otele taşındı. Bir daha da evlenmedi. Hiçbir geliri yoktu. İstanbul'daki emlâkinden de bir şey gelmiyordu. Bunların satılması için uğraşıyor ve buradan gelecek paraya güvenerek borçlanıyordu. Mısır'da evli bulunan kızı, babasına mütevazı meblağda para gönderiyordu. 1952 senesine gelindiğinde Mısır'da sosyalist ihtilâl olmuş; kendisi de müşkil vaziyette kalan kızı artık para gönderemedi. Otelden otele taşınan şehzâde bu sırada Saint-Honore adlı basit bir otelde kalıyordu. Kız kardeşi Şâdiye Sultan da bu sırada yanına gelip bitişik odayı tutmuştu. Şâdiye Sultan anlatıyor: "Bir gün şehzâde odama geldi. Üstü başı perişandı. Hâlinde bir fevkalâdelik olduğu âşikârdı. Yanında getirdiği file içindeki birkaç konserve, bir elbise fırçası ile yarım şişe kolonyayı bana hediye edip savuştu. Sonra odasına giren Şehzâde Orhan Efendi, kendisini ölü buldu. Sürgün acılarına dayanamayıp düştüğü ağır ruhî buhran neticesinde, kaldığı otel odasında aşırı morfin alarak intihar etmişti. Geride bıraktığı son parası olan 200 franktan otel ve cenâze masrafının karşılanmasını, arkasından Kur'an-ı kerim okutulmasını vasıyet etti..." Annesiyle otelde görüşürdü