Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci

Osmanlı tarihinin en talihsiz hükümdarlarından birisi olan Sultan IV. Mustafa, siyasi kargaşa sebebiyle, hiçbir zaman otoritesini tam manasıyla kuramamıştır.

Basit bir maziden yükselebilmenin örneği olan Napolyon, sonraki maceraperestlerin -inkâr etseler de- hayranlık ve ilham kaynağı olmuştur. Çoğunun sonu ondan beter olmuştur...

İyi niyeti, nezaket ve kibarlığı Sultan III. Selim’e çok zarar vermiştir. Nitekim darbe esnasında, “Bu işlere sebep benim merhametimdir” demişti.

Osmanlı hükûmeti, yüksek memurlara iyi para verirdi. Bu sebeple yolsuzluğa pek ihtiyaç duyulmazdı...

Padişah, harbe taraftar değildi. “Allah’ın kulları ayaklar altında ezilecekse, ben öleyim daha iyi!” diyordu. Öyle de oldu.

“Bir Osmanlıya cumhuriyetçi demek, o zaman için 'gâvur' demek, bugün için 'komünist' demek gibi bir şeydi.” (Falih Rıfkı)

Rus cephesinden gelen kötü haberler üzerine Sultan III. Mustafa üzüntüden felç geçirerek ölmüştür. Kırım’ın kaybedildiği bu savaştan sonra Osmanlı Devleti, artık dünyanın en güçlü devleti değildir...

Her halk, milliyetçiliği kendisine mahsus bir imtiyaz, müstakil bir vatanı da hak sayar. Ama bunu başkalarına çok görür.

Şehzadeliğinden beri kıyafet değiştirerek halkın arasında gezer; onların hâlini yakından takip ederdi. Halkla konuşur, fikirlerini yoklardı.

Efesli Heraclitos der ki: “Uyanıkken herkes için tek bir dünya vardır. Rüyada herkes kendi âlemine döner.”

Lamartine, Avusturya’yı ezmek için Fransa, Rusya ve İran tarafından kışkırtılan Padişah’ın, bilge bir hükümdar olarak buna karşı çıktığını söyler.

Sultan I. Mahmud’un 24 senelik saltanatı, Osmanlı Devleti’nin parlak günlerinden sayılır. Sonbaharda âdeta yazdan kalma güneşli bir gün gibidir...