Kırgız sofrası

BAŞBAKAN'IN ZİYARETLERİ İLHAM KAYNAĞI OLDU Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi'ni ziyareti sırasında Kırgızistan'ın mahalli kıyafetlerinden kalpak ve işlemeli kaftan hediye edildi. Sevim Gökyıldız, bu törenleri televizyonlarda izledikten sonra Orta Asya'daki kardeş ülkelerin mutfak kültürlerini incelediğini söylüyor. Yazarımız, 'Konu bulmadaki ilhamlarından dolayı Sayın Başbakanımıza teşekkür borçluyum' diyor. Sayfamı hazırlarken, konu bulmak için yardımlarından dolayı Sayın Başbakanımıza teşekkür borçluyum. Yurt dışı gezilerini basından ve yakından takip ediyorum. Genellikle çevremizdeki komşu ülkeleri, özellikle Türk Cumhuriyetlerini ziyaret ediyor. Ben de Başbakan'ın ziyareti dolayısıyla medyada adı geçen bu komşu ve yakın devletlerin mutfak kültürlerini incelemeye koyuluyorum. İsmini duyduğumuz, benzer dili konuştuğumuz hatta aynı soydan geldiğimiz bir çok küçük Türk devletinin neler yiyip içtiklerini, mutfak ve sofra kültürlerinin nasıl olduğunu araştırmaya başlıyorum. Araştırıp edindiğim bu bilgileri de sizlerle, siz değerli Türkiye gazetesi okuyucuları ile paylaşmaktan da büyük memnuniyet duymaktayım. KARDEŞ ÜLKELERE ZİYARETLER Başbakanımızın geçenlerdeki resmî ziyareti Kırgızistan'a idi. Hatta TV'lerde, kendisini hakiki bir Kırgız kıyafeti ile seyrettik. Kürk kalpak işlemeli kaftan. Ben de vazifemi yerine getireceğim ve sizlere önce kısaca Kırgızistan'dan, sonra da bu ülkenin mutfak kültüründen, yemeklerinden bahsedeceğim. Kırgızistan, Orta Asya'da, Çin'in batısında, 198.500 Km 2'lik yüzölçümüne, 5.430.000 nüfusa sahip bir ülke. Nüfusun % 52'si Kırgız, %18'i Rus, %12'si Özbek, kalan değişik etnik gruplar. % 75'i Müslüman, kalan Rus Ortodoks ve diğer dinler. Ülkede Kırgızca konuşuluyor. Okur yazar oranı toplam nüfusun % 98.7'si. İdari sistemi cumhuriyet ve resmi adı: Kırgızistan Cumhuriyeti. Başkent: Bişkek. ÖZEL GÜNLERE AİT ET YEMEKLERİ Karasal iklimin hakim olduğu ülkede, diğer Orta Asya ülkeleri gibi beslenmede hamur işleri ve koyun eti yaygındır. Cılkı adı verilen at eti sanılanın aksine yoğun olarak tüketilmemektedir. Cılkı eti diğer etlere göre daha kıymetli olup, belli bir saygı ifadesini de kapsar. Bunun sebebi at etinin diğer etlere göre daha dayanıklı olmasıdır. Doğum günü, ölüm yıl dönümü, nişan ve düğün törenleri gibi özel kutlama ve törenlerde ikram edilmekte, yabancılara ikram edilmeden önce bu eti tercih edip etmedikleri sorulmaktadır. Koyun başı da kıymetlidir ve çok önemli misafirlerin olması durumunda hazırlanan tören amaçlı bir yemektir. Piştikten sonra tek olarak sofraya getirilen baş, sofranın en saygın kişisine sunulur ve parçalayarak dağıtması istenir. En bilinen yemek 'Beş Parmak', diğer yemekler: Lagman, beliş, mantı, pilmini, pilav (pılof), şiş (şaşlık) doğrudan Kırgızlara ait olmamakla birlikte çok popüler yemeklerdir. Küçük bir çanak olan "çanaç" Kırgızistan'da çay içmek için kullanılan porselen bir kaptır. Çay, çanaçın içerisine en fazla üçte birine veya yarısına kadar ulaşacak şekilde konur. YEMEĞİ REDDETMEK HAKARETTİR Kırgız geleneklerine göre çanağa az çay koyularak daha fazla sayıda çay servisi yapılarak misafirperverliğin ve saygının ifadesi en üst düzeye taşınmak istenir. Kırgızlar evlerine ilk kez gelen misafire ekmek ve tuz ikram etmektedirler. Kırgız geleneklerine göre sunulan ekmekten en az bir parça yemek gerekmektedir, aksi takdirde misafirin ev sahibine karşı düşmanca duygular beslendiği kabul edilir. Yine Kırgızlar evlerine gelen misafirlerine sundukları yemeklerden misafirin yiyemediklerini paket olarak evden ayrılırken misafirlerine verirler. Bu paketi almamak da ev sahibine karşı hakaret sayılmaktadır. Beş parmakla yenildiği için bu adı alan ve Kırgızistan'ın en bilinen geleneksel yemeği 'Beş Parmak'tır... Az da olsa, Kırgızistan mutfağını tanıtmaya çalıştım. En azından tarifini verdiğim iki yemek bizim mutfağımıza hiç yabancı değil. Kolaylıkla deneyebilirsiniz. Başbakanımızın yeni ziyaretlerini bekliyorum. Sizlere yeni mutfak kültürlerini tanıtmak üzere. Afiyet olsun!