İlacı taneyle satalım

İlaç bulamadığı için hayatını kaybeden hastalarla ilgili haberleri üzülerek okuyoruz. İlaç politikasındaki yetersizlik ve yanlışları vurgulayalım ama bu çarpıklığın önemli bir nedeni de savurganlık. Bir yandan bir yılda 500 milyon dolarlık ilaç çöpe atılırken pek çok insanımız ilaca ulaşamıyor. Eczanelerde bulunan ilaçların ortalama yüzde 7'si kullanma süresi dolduğu için çöpe atılıyor. Evlerde de ilaç israfı çok yaygın... Çok sayıda ilaç, ecza dolaplarında çürümeye terk ediliyor. Yüzde 60'ının kutusu dahi açılmadan son kullanım tarihi geçiyor. En çok israf edilen ilaç grubunu antibiyotikler oluşturuyor. Antibiyotiklerin yüzde 44'ü çöpe atılıyor. Reçetesiz ilaç kullanımının yaygın olduğu Türkiye'de grip olan bile antibiyotiğe sarılıyor. Antibiyotiğin yanlış kullanımı hem sağlığı tehdit ediyor hem de ekonomiyi zarara sokuyor. Devletin sağlığa ayırdığı bütçenin yüzde 80'ini, toplam sağlık harcamalarının ise yarısını ilaç oluşturuyor. * * * Kişi başına ilaç tüketimi hızla artıyor. 2003'te 60 dolar, 2004'te 79 dolar olan kişi başına yıllık ilaç tüketimi 2005'te 93 dolara tırmandı. Kişi başına yıllık ilaç harcaması İtalya, İspanya ve İngiltere'de 250 dolar, Almanya'da 325 dolar, Fransa'da 375 dolar, Japonya'da 480 dolar, Amerika'da ise 670 dolar... Bu ülkelerle kıyaslandığında kişi başına ilaç tüketimi Türkiye'de az gibi görünse de ilaç harcamalarının milli gelire oranı bakımından Türkiye dünyada birinci ülke... Türkiye'te ilaç tüketiminin milli gelire oranı üretici fiyatlarıyla yüzde 1.93'e ulaştı. Bu oran diğer bazı ülkelerde şöyle: ABD 1.46, Japonya 1.29, Arjantin 1.20, Kanada 1.15, Brezilya 1.10, Fransa 1.06, Meksika 1.01, Almanya 0.97, İspanya 0.95, İtalya 0.85, İngiltere 0.69... 2004 yılında üretici fiyatlarıyla 6 katrilyon lira olan ilaç pazarı, 2005 yılında 9 katrilyon liraya çıktı. Tüketici fiyatlarıyla ise eczane pazarı 2005'te 12 katrilyon lira... Hastanelerin ilaç harcamaları bu rakamlara dahil değil. Türkiye'nin 2005 yılı ilaç ve eczacılık ürünleri ithalatı 3 milyar doları buldu. İlaç ihracatının ithalatı karşılama oranı ise yüzde 8.5 olarak gerçekleşti. İhracat kapasitesinin artırılması için Gayri Safi Milli Hasıla'nın yüzde 1 veya 1.5'i oranında Ar-Ge yatırımı yapılması gerekiyor. Ancak Türkiye'de ilaç için Ar-Ge'ye ayrılan miktar 100 milyon doları geçmiyor. Üretici fiyatlarıyla ilaç sektörünün yıllık cirosu 6.6 milyar dolar... Yılda yaklaşık 1.2 milyar kutu ilaç satılıyor. Ulusal ilaç pazarımız yabancı tekellerin güdümünde... Türk ilaç pazarının yüzde 65'ine ulusötesi şirketler hakim... Türkiye ilacın yüzde 40'ını ithal ediyor, yüzde 60'ını ise kendisi üretiyor. * * * Gelişmiş ülkeler çaresini bulmuş. İlacı kutuyla değil taneyle satıyor. Bu uygulama acilen hayata geçirilmeli... Tabii ilaç lobisi izin verirse...