Gastrodiyalog İslam ülkeleri mutfak günleri

adnansahin1@hotmail.com

Instagram: adnandenizsahin

İslam ülkeleri ekonomik yoksulluktan kurtulabilmek, çok boyutlu kalkınmayı sağlayabilmek, uluslararası yeni ekonomik düzende etkin varlık sürdürebilmek,  insani görgü ve birikimleri, ekonomik kabiliyetleri ve yeteneklerini canlandırıp, harekete geçirebilmek için her alanda olduğu gibi Gastronomi alanında da harekete geçmeliler. İnsanın toplumsal yönelişi dikkate alındığında; insan toplumunun çeşitli ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılayıp temin etmek ve de insan kaynaklı olan veya olmayan tehditlere karşı savunma gücünü artırmak için güç birliği yapma ihtiyacı tartışılmaz en mantıklı olaydır. Uluslararası alanda ve çevremizdeki ekonomik, siyasi, toplumsal, kültürel, ticari ve güvenlik boyutlu gelişmelere baktığımızda devletler ve milletlerarası geniş çaplı iş birliklerine ve dayanışma süreçlerine şahit oluruz. Gelmiş geçmiş bütün toplumların yemek ve mutfak kültürlerine baktığımızda sosyo-kültürel özelliklerinin oldukça etkili olduğunu görürüz.

Öte yandan tüketiciler, inançlarına göre ürün güvenliğine daha fazla önem vermektedir. Helal ürün pazarlaması artan ölçüde önem kazanmaktadır. Helal ürün yelpazesi sadece gıda ürünleri ile sınırlı olmayıp hemen her sektörde helal ürün pazarlaması gündeme gelmektedir. İslam ülkeleri arasında helal ürün pazarlaması önem kazanırken, dünyada Müslüman nüfusun artması da helal ürün pazarlama potansiyelini artırmaktadır. İşlenmiş helal yiyeceklerin çok uluslu şirketler tarafından pazara sokulmaya başlanmasıyla birlikte bu ürünlerin küresel pazarlar tarafından talep edilme süreci başlamıştır. (Riaz, 2007: 192). Dolayısıyla helal gıda ya da genel olarak helal ürün, uzun süreden beri sadece dinî bir olgu olarak değil, iş ve ticaret dünyasında iş yapmanın, kalite güvencesinin ve bir hayat tarzının sembolü olarak kullanılmaya da başlanmıştır (Lada vd., 2009). İslamiyet kendi mutfak kültürünü ortaya çıkaran inanç sistemleri arasında yer almaktadır. İslamiyet ve mutfak kültürünü incelediğimizde öncellikle karşımıza “HELAL” ve “HARAM” kavramları çıkmaktadır. İslamiyet oluşturduğu örf ve âdetlerin uygulanışı sırasında kullanılan yiyecek-içecekler ile gelenekselleşen tarifler oluşturmuş. Günümüzde dünya genelinde İslam ülkelerinin mutfak kültürleri popüler hâle geliyor. Kullanılan baharatlardan, pişirme tekniklerine kadar yemeklere lezzetini veren metodlar gastronomi dünyasında mercek altına alınıyor. Helal Yiyecek ve İçecek, Helal Tarım: Meyveler ve Sebzeler, Helal Lojistik, Helal İlaç (Pharmaceutical) ve Ecza (Kimya) Maddeleri, Helal Kozmetik gibi helal ürünler, 5 Avrupa ülkesinde bin mağazada satışa sunulmaktadır. Geçmişle kıyaslandığında helal gıdaya yönelik artan oranda bir talebin olduğu görülmektedir. Bu durum yalnızca ABD, Avrupa ve Kanada gibi ülkelerde değil aynı zamanda Orta Doğu, Kuzeydoğu Asya, Kuzey Afrika ve Avustralya’da artarak devam etmektedir. Helal tüketim pazarı dünya çapında en hızlı büyüyen ticari pazarlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Amerika’da yaşayan Budist ve Hinduların yüzde 90’ı, Müslümanların yüzde 75’i, Yahudilerin ise yüzde 16’sının yiyecekler konusundaki dinî yasaklara uydukları gözlemlenmiştir (Bonne ve Verbeke, 2008: 35). Helal ürün pazarının 1,5 milyar tüketiciye sahip olduğu tahmin edilmektedir. Yani dünya çapındaki her dört tüketiciden biri helal ürünler kullanmaktadır (Bonne ve Verbeke, 2008).  
Benzerlikleriyle, farklılıklarıyla, pişirme metodlarına ve kullanılan malzemelere kadar İslam ülkeleri mutfak kültürü yayılmış geniş bir coğrafyanın ürünleridir. Dünya mutfaklarındaki gelişmeleri izleme ve tanımanın yanı sıra İslam ülkelerinin mutfaklarının farkında olmak da oldukça önemli. İslam medeniyeti çerçevesinde şekillenmiş mutfaklara uluslararası bağlamda dikkat çekmek, araştırmak, tanıtmak ve arşivlemek gibi misyon ile ilk defa bu sene ekim ayında gerçekleştirilecek “Gastrodiyalog - İslam Ülkeleri Mutfak Günleri” etkinliği yıllar içinde gelişebilecek ve güçlenebilecek sürdürülebilir bir proje. Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Uğur İbrahim Altay’ın bu projeye ilgisi oldukça sevindirici. Çünkü İslam ülkelerinin mutfaklarına sahip çıkması birçok açıdan çok ama çok önemli. Yetkililerden “Emek - Yemek ve Diyalog” üçlemesine ışık tutmayı hedeflediğini öğrendiğimiz “Gastrodiyalog - İslam Ülkeleri Mutfak Günleri” ülkemiz için önemli bir adım olabilir. Çünkü etkinliğe gastronomi alanında söz sahibi otoriteler, ulusal ve uluslararası düzeyde helal gıda üreticileri, ulusal ve uluslararası düzeyde mutfak yazarları, profesyonel aşçılar, beslenme uzmanları, gıda ve tarım sektörü temsilcileri, akademisyenler için çağrı yapılmış. Özetle Türkiye, ilk defa uluslararası alanda bir etkinliğin kurucusu, sahibi. İnanıyorum ki bu organizasyon yeni Kültür ve Turizm Bakanı Sayın Mehmet Ersoy ve Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Beyefendi’nin de şüphesiz dikkatini ve ilgisini çekecektir diye umut ediyorum. BRC Organizasyon ve Yel Değirmeni Reklam ve Basın Yayın Hizmetleri tarafından gerçekleştirilecek organizasyona Jalal Property Development & Management tarafından yönetilen ve ülkemizin hatta Orta Doğu ve Balkanların en iddialı kompleksi olan Selçuk Kongre Merkezi ev sahipliği yapıyor. 57 İslam ülkesi yanında uluslararası İslami kurum ve kuruluşlara çağrı yapılıyor.

KAYNAKÇA: Bonne K. ve V. Win (2007). “Religious Values Informing Halal Meat  Procuction and the Control and Delivery of Halal Credence Quality.” Agricaltural and Human Values, 25, 35-47. 9 Cilt 4 Sayı 2, Aralık 2012 Pazar İslam Ülkeleri Arasında Helal Ürün Pazarlama Potonsiyeli, Problemleri ve Çözüm Önerileri Lada, S., G. H. Tanakinjal ve H. Amin (2009). “Predicting Intention toChoose Halal Products Using Theory of Reasoned Action”, International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 2(1), 66-76 Rajagopal, S., R. Sitalakshmi, V. Ramanan ve S. Subhadra (2011). “Halal  Sertification: Implication for Marketers in UAE”, Journal of Islamic Marketing, 2(2), 138-153.Riaz, N. M. (2007). “Halal Production fort he Cereal Industry and the Halal Certification Process.” Cereal Foods World, 52(4), 192-195. İslam Ülkeleri Arasında Helal Ürün Pazarlama Potansiyeli, Problemleri ve Çözüm Önerileri Ömer Torlak).

HUMUS

Malzemeler:
2 su bardağı nohut
1 su bardağı tahin
Yarım su bardağı sızma zeytinyağı
3 çay kaşığı toz kırmızıbiber
5 diş sarımsak
3 limon suyu
Tuz
Humus üzeri için:
4 yemek kaşığı zeytinyağı
1 çay kaşığı toz kırmızıbiber
HAZIRLANIŞI:
Nohut ayıklanıp akşamdan ıslatılır. İyice haşlanıp kabukları alınır. Makineden geçirilir veya havanda dövülür. Bir kâseye alınıp, üzerine tahin, dövülmüş sarımsak, kırmızıbiber, tuz ilave edilir. Zeytinyağı ve limon suyu da eklenerek karıştırılır. Humus karışımı servis tabağına yayılır, orta kısmında hafif bir çukur açılır. Küçük bir sos tenceresinde zeytinyağını kızdırıp tatlı toz kırmızıbiber yakılır. Kızgın yağ humusun üzerine gezdirilerek servis yapılır.

TUNUS BAMBOLÜ TATLISI

Malzemeler:
500 g un
100 g şeker
1 çay bardağı sıvı yağ
1 çay bardağı süt
3 yumurta
1 çay kaşığı yaş maya
Bir tutam tuz
Şerbeti için:
2 su bardağı şeker
1 su bardağı su
1 çorba kaşığı limon suyu
HAZIRLANIŞI:
Derin bir kapta şeker ve yumurta çırpılır. Yağ, süt, maya ve diğer bütün malzemeler eklenerek hamur yoğurulur. Bir saat kadar dinlendirilir. Hamurumuz dinlendikten sonra küçük bezeler yapılır ve merdane yardımı ile açılarak çay bardağı ve kola şişesi yardımıyla şekil verilerek kızgın yağda kızartılır. Diğer yandan şerbet için su ve şeker kaynatılır. Kaynadıktan sonra limon suyu ilave edilir ve hazırlanan şerbet soğumaya bırakılır. Kızaran tatlıların üzerine şerbet dökülür ve içine çektikten sonra isteğe göre üzerine pudra şekeri serperek servis edilir.

ZRİR

Malzemeler:
2 kahve fincanı fındık ezmesi
2 kahve fincanı beyaz susam
2 yemek kaşığı tereyağı
Yarım kahve fincanı bal
Bir miktar çam fıstığı (üzerini süslemek için)
HAZIRLANIŞI:
Orta boy bir tencerede 1 yemek kaşığı tereyağı eritilir, yağ köpürmeden fındık ezmesi ve susam eklenir. Altın sarısı renk alıp rayiha verene kadar kısık ateşte yaklaşık 10 dakika karıştırılır ve ılımaya bırakılır. Karışımın yüzeyinde yağ birikmesi normaldir, çünkü susam yağını bırakır. Ayrı bir kâsede bal ve 1 yemek kaşığı tereyağı birbirini özümseyecek şekilde karıştırılır. Bu karışım ılımaya bırakılan diğer karışıma eklenir ve iyice karıştırılır. Tamamen soğuduktan sonra cam kâselere azar azar konularak üzeri çam fıstığı ile süslenerek servis edilir.

Falafel

Malzemeler:
1 su bardağı nohut (1 gece su da bekletilmiş)
1 adet orta boy     soğan
2-3 diş sarımsak
3-4 dal kişniş
1 demet maydanoz
1 tatlı kaşığı pul biber
1 tatlı kaşığı kimyon
1 çay  kaşığı karabiber
3-4 çorba kaşığı un
Tuz
Kızartmak için
sıvı yağ

Sos için:
1 su bardağı süzme yoğurt
1 çorba kaşığı tahin
Yarım adet limon suyu

Salata için:
5-6  adet  cherry domates
2 adet küçük turp
Yarım bağ tere
Yarım bağ kuzukulağı
Yarım göbek marul
5-6 yemek kaşığı zeytinyağı,
Tuz
Karabiber

HAZIRLANIŞI:
Soğan ve sarımsak doğranır. Maydanoz ve kişnişler yaprak kısımları ayrılarak ince kıyılır. Un hariç bütün malzeme rondodan ve biraz pütürlü kalacak şekilde geçirilir. Bu karışıma 2-3 kaşık un kıvam sağlamak için eklenerek yoğrulur. Elde edilen karışımdan ceviz büyüklüğünde toplar alınarak şekil verilir. Bir tavaya bolca yağ eklenerek, kızdırılır. Köfteler kızartılır. Salata için; tuz ve zeytinyağı geniş bir kapta çırpılır. Bütün malzeme kaba alınarak zeytinyağı ile harmanlanır. Hazırlanan salatalar servis kâsesine alınarak, üzerine falafel topları yerleştirilir, servis edilir. Tahin yoğurt ve limon suyu iyice çırpılarak sos elde edilir ve falafellerin yanında dip sos olarak servis edilir.