Caparov’un Talas yorumu!

A -
A +

Talas Savaşı Türk milleti için bir dönüm noktasıdır.

Aradan 1271 yıl geçmiş. Peki Türk tarihi için bu savaş neden bu kadar önemlidir? Talas nerededir? Türk ve İslam tarihi için ne ifade etmektedir?

10 Eylül 2021 yılında Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov’un himayesinde Kırgızistan’ın Talas şehrinde gerçekleştirilen “Talas Savaşı ve Tarihî Önemi” konulu Uluslararası Bilimsel Sempozyuma, Türk dünyasından katılan 40’ı aşkın bilim insanının birbirinden kıymetli bildirilerinin yer aldığı kitap, yakın zamanlarda Türk Dünyası Belediyeler Birliği tarafından neşredildi.

Gazetemiz yazarlarından kıymetli hocamız Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil’in pek çok makale ve kitaplarına da atıfta bulunulan bu kıymetli kitabın takdim yazısını Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır N. Caparov yazmış. 

Türk Dünyası Belediyeler Birliği’nin böylesi bir çalışma yapması takdire şayan gerçekten. Türk tarihinin en önemli dönüm noktası olan Talas Savaşı'nı böylesine kapsamlı bir çalışma ile ortaya koyma irade ve düşüncesi her şeyden önce elbette belediyelerin değil, üniversitelerin biricik amacı ve görevi olmalıydı.

Bu kıymetli eserde takdim yazısını yazan Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır N. Caparov’un Talas yorumu çok bilgece ve millî bir duruş içeriyor:

“Tarihin önemli sınavlarından geçtik, millet olarak ayakta kaldık ve bağımsız bir devlet olduk. Sovyet sonrası bağımsızlığın 30. yıl dönümünü kutladık. Bu başarının, ancak atalarımızın bilgeliği, kahramanlığı ve öngörüsü temelinde mümkün olduğunu söyleyebiliriz. Kırgızistan ve bütün Orta Asya tarihindeki en önemli olaylardan biri, 751 yılının temmuz ayında Talas Nehri üzerindeki Atlah kasabası yakınlarında gerçekleşen büyük savaştı.

İpek Yolu güzergâhındaki en büyük şehirlerinden biri olan Atlah, şimdi Kırgızistan’ın Talas ili, Manas ilçesine bağlı Сoon-Töbö’de bulunmaktadır. Bu tarihî savaş sadece Doğu’nun iki farklı ucu; Batı'da Arap Halifeliği ve Doğu'da Tang Hanedanlığı arasındaki bir gerilimden değil, aynı zamanda yerel Türk ve diğer halkların taraf seçme çatışmasıydı. Talas Vadisi, Orta Asya ve İç Asya jeopolitiğinde birçok önemli olayın yaşandığı bir bölgedir...”

Evet Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır N. Caparov'un bu cümlelerinde en vurucu olanı hiç şüphesiz “Türk halkının taraf seçme” ifadesidir. Çünkü Talas Savaşı topyekûn bir kültür ve medeniyet değiştirme, İslam dinine taraf olma savaşıdır da. 

Bugün Talas Nehri'nin geçtiği şehre Talas şehri denmektedir ve Kırgızistan sınırları içinde yer almaktadır. Ancak hemen belirtelim ki Talas Nehri'ne "Taraz" da denmektedir. Kazakistan’ın Kırgızistan sınırına yakın Tanrı Dağları eteklerindeki Taraz şehri ile Kırgızistan’daki Talas şehri birbirine karıştırılmaktadır nitekim bu talihli ve ünlü nehir bu şehirden de geçmektedir! Peki bu savaştan sonra ne gibi gelişmeler oldu?

-Orta Asya’nın bu savaşla Çin egemenliğine girmesi engellendi.  

-Türkler kitleler hâlinde Müslüman oldu ve bu yaklaşık 200 yıl sürdü.

-Bu savaştan sonra Türk-İslam tarihi başladı. Matbaa, kâğıt, bilim ve tıp konularında ilerleme sağlandı.

-Türkler, Abbasi Devleti'nde çeşitli üst görevler aldı.

-Bu savaş sonrası iyice zayıflayan Çin Devleti, Batı Türkistan’a uzun süre saldıramadı ve dolayısıyla Türkler güçlerini artırma yoluna gittiler.

-Talas Savaşı sonrası ilk Türk İslam eserleri yazıldı. Araplar Türkçe, Türkler Arapça öğrenme yoluna gittiler. Nitekim Kaşgarlı Mahmud’un yazmış olduğu Divânü Lugâti’t-Türk adlı eser, Araplara Türkçe öğretmek saikiyle yazılmıştır.

Hasılı 1271 yıl önce muzaffer olunan bu kutlu savaşta şehit düşenlere yüce Allah’tan rahmet diliyoruz.

UYARI: Küfür, hakaret, bir grup, ırk ya da kişiyi aşağılayan imalar içeren, inançlara saldıran yorumlar onaylanmamaktır. Türkçe imla kurallarına dikkat edilmeyen, büyük harflerle yazılan metinler dikkate alınmamaktadır.