Başkanlıkta yeni formül

Yücel KAYAOĞLU ANKARA - Geçen dönem Meclis uzlaşma komisyonuna AK Parti tarafından sunulan başkanlık sistemi teklifinde revizyon yapılıyor. Yeni teklif kapsamında kritik bakanlıkların ve bürokratların ataması, Meclis onayına bağlı olacak. Başkanın yetkileri üzerinde güçlü bir parlamento yapısı ile denetim mekanizması kurulacak. AK Parti’nin hukukçu kurmayları, geçen dönem Meclis Uzlaşma Komisyonu’na sunulan başkanlık sistemi teklifinin yumuşatılması için çalışma yapıyor. Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun yakın bir zamanda kamuoyunda açıklaması beklenen yeni teklif ile muhalefetin yeni anayasa ve başkanlık sistemine desteğinin alınması amaçlanıyor. Bu kapsamda Meclis’in yetkilerinin daha da arttırılması, kuvvetler ayrılığının net olarak sağlanması hedefleniyor. AK Parti’nin üzerinde çalıştığı yeni başkanlık sistemi ile öngörülen bazı değişiklikler şöyle:

Başkanlık sisteminde, ABD’de olduğu gibi ikili meclis yapısı değil, tek meclis olacak. Federasyon, yerel parlamentolar, yerel yönetimlere federasyonlara benzer yetki aktarılması gibi bir düzenleme yer almayacak. Üniter yapı içinde Türkiye’nin şartlarına uygun bir başkanlık sistemi geliştirilecek. Tek meclis olduğu için Anayasa Mahkemesi’nin yasalar ile ilgili denetimi de devam edecek.

MECLİSİN ETKİSİ ARTIYOR
Bakanlar Kurulu üyeleri Meclis’ten değil, “başkan” tarafından dışarıdan atanacak. Ancak Adalet, İçişleri, Milli Savunma ve Dışişleri bakanları ile ilgili olarak bir yöntem izlenecek. Başkan, bu bakanlıklar için Meclis’e üç-dört aday önerecek. Meclis bu adaylar arasından seçim yapacak. MİT Müsteşarı ve emniyet bürokrasisindeki atamalar da, yine Meclis’in onayına bağlı olacak. Meclis’in onayına sunulan atamalarda nitelikli çoğunluk (367) veya salt çoğunluk (276) şartı aranacak. Bu formül ile devletin kritik yerlerinde görev alacak isimlerin Meclis’teki partilerin uzlaşması ile belirlenmesi amaçlanıyor.  
Yargının bağımsızlığını ve tarafsızlığını sağlamaya dönük değişiklikler de gündeme gelecek. Bu kapsamda, illerin cumhuriyet başsavcıların atamaları ile ilgili son sözü Meclis’in söylemesi düşünülüyor. Buna göre Meclis kendisine önerilen adaylar arasından birini seçecek. HSYK’nın yapısının değiştirilmesi ve Hâkimler Kurulu ile Savcılar Kurulu şeklinde yapılanması durumunda Hakimler Kurulu üyelerinin de yine Meclis tarafından seçimi sağlanacak.