Artık gençler de unutuyor

Ziyneti Kocabıyık - Yaşlı hastalığı olarak bilinen Alzheimer artık daha genç yaşlarda görülüyor. 65 yaş altında başlayan unutkanlıkların çeşitli sebeplere bağlı olmakla birlikte altında yatan en sık sebebin Alzheimer olduğunu söyleyen Türkiye Alzheimer Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Haşmet Hanağası “Erken başlayan demans yani unutkanlıklar genellikle depresyonla karıştırılıyor. Bu da teşhisi zorlaştırıyor. Erken başlayan unutkanlıklar hızlıca yakalanır ve sebeplere yönelik tedavi verilirse üçte birinin Alzheimer’a dönüşmesi engellenebilir” dedi. 

UNUTMAK NORMAL DEĞİL
Hâlihazırda dünyadaki 46,8 milyon Alzheimer hastası bulunduğunu ve bu rakamın 20 yıl içinde yaklaşık iki katına çıkmasının beklendiğini söyleyen Türkiye Alzheimer Derneği Başkanı Prof. Dr. Işın Baral Kulaksızoğlu “Toplumun Alzheimer’la ilgili bilgisi unutkanlıkla sınırlı. Belirtiler görüldüğünde hekime başvurmak çok önemli. Ayrıca yaşlılıkta unutkanlığın normal olmadığını da bilmek gerekiyor” dedi. 

ÜÇ YAŞLIDAN BİRİ DEMANS YÜZÜNDEN ÖLÜYOR
Alzheimer’ın meme kanseri ve prostat kanserinin toplamından daha fazla kişinin ölümüne yol açtığını söyleyen Prof. Dr. Kulaksızoğlu  “2000’li yıllarda kalp hastalığından ölümler yüzde 15 azalırken Alzheimer hastalığından ölümler ise yüzde 89 arttı ve bugün her 3 yaşlıdan biri maalesef demans sebebiyle hayatını kaybediyor. Diğer taraftan her 5 Alzheimer hasta yakınından birinin en az hastası kadar yaşlı olması bakımı zorlaştırıyor” dedi.

İŞTE BELİRTİLER
Kişilik değişimine dikkat!
Hastalık sıklıkla hafıza kaybı ile başlar. Özellikle yakın geçmişte yaşanan olaylar unutulur. Hastalar eski günleri çok iyi hatırlamaya devam eder ama son günlerdeki olayları karıştırırlar. Mesela sohbet sırasında aynı şeyleri tekrar tekrar anlatırlar. Erken dönemde Alzheimer hastası yeni bilgiyi öğrenemez. Hastalık ilerledikçe kafası iyice karışır ve etrafa ilgisi, çevresinden haberdarlığı azalır. Bazı hastalar konuşurken kelime bulmakta zorlanır, eşyaları ve yüzleri tanımakta zorluk çekebilirler. Yargı ve akıl yürütme de, önemli ölçüde bozulabilir. En sık rastlanan belirtilerden biri de kişilik ve davranışlarda değişiklik olmasıdır. Hastalarda kolay sinirlenme, depresyon, aşırı kuşkuculuk, alınganlık, hayaller ve yanlış inançlar görülebilir. Bazen aşırı sakin ya da saldırgan olabilirler.

Ağır işitmek Alzheimer riskini artırıyor 
Uluslararası Alzheimer Derneğinin daha önce bilinen risk faktörlerine ek olarak işitme kaybı ve yalnızlığı da önemli risk faktörlerinin arasına soktuğunu söyleyen Prof. Dr. Haşmet Hanağası risk faktörlerinin orta yaş ve ileri yaşta farklılık gösterdiğini vurguladı. Özellikle son yıllarda insanların evlenip yuva kurmak yerine yalnız yaşamayı tercih etmeleri Alzheimer için risk oluşturyor.  Prof. Dr. Hanağası risk faktörlerini şöyle sıraladı:

ORTA YAŞTA
¥ Tedavisiz 
hipertansiyon 
¥ Obezite 
¥ İşitme kaybı
¥ Uyku apnesi

İLERİ YAŞTA
¥ Depresyon
¥ Diyabet
¥ Hareketsizlik
¥ Sigara içmek 
¥ Yalnızlık

Unutkanlıkla nasıl  başa çıkacaksınız?
Uzmanlar demans riskinin azaltılması ve ileriki yıllarda karşılaşılacak Alzheimer’ın önlenmesi için alınabilecek tedbirleri şöyle sıralıyor:
¥ Çocukluk çağından itibaren zihni 
çalıştıracak eğitimler almak
¥ Sigarayı bırakmak
¥ Düzenli egzersiz yapmak
¥ İşitme kaybını tedavi etmek
¥ Depresyonu tedavi etmek
¥ Diyabeti tedavi etmek
¥ Sağlıklı bir kiloda kalmak
¥ Arkadaş ve eş dost çevresini 
geniş tutmak
¥ Orta ve ileri yaşlarda 
hipertansiyonu tedavi etmek

Günde 45 dakika yürüyüş hafızaya iyi geliyor
Egzersizle Alzheimer ilişkisinin araştırıldığı bir çalışmada elde edilen sonuçlara göre, hareketsiz kişilerin beyin MR’larında hücrelerin birbirleriyle bağlantı kurma oranlarının düştüğü ve Alzheimer’la ilgili birikimlerin arttığı görülüyor. Bu kişiler egzersize başladıklarında MR göstergelerinin iyileştiği ve beyin hücreleri birbirleri ile daha iyi bağlantı kuruyorlar ve bu kişilerin hafıza-
ları daha iyileşiyor. 

Zeytinyağı demanstan koruyor
Akdeniz diyetinin Alzheimer’dan koruyucu etkisine dikkat çeken Türkiye Alzheimer Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Başar Bilgiç, bugüne kadar yapılan birçok çalışmada bu diyetle beslenenlerde demans riskinin azaldığının ortaya çıktığını söyledi. Bu yıl 6.000 yaşlı ile yapılan yeni bir çalışmada Akdeniz tipi diyetle beslenmenin yaşlılarda zihinsel bozukluk gelişme riskini yüzde 30-35 arasında azalttığını anlatan Doç. Dr. Bilgiç “Bu diyetin ana unsuru olan zeytinyağının bu olumlu etkinin arkasındaki sebep olabileceği öne sürülüyordu. Yakın tarihli bir çalışmada zeytinyağı içeren bir diyetle beslenen farelerde Alzheimer ile ilişkili beyin değişikliklerin daha az ortaya çıktığı gösterildi. Zeytinyağı ile beslenen hayvanların beyni Alzheimer hastalığında biriken maddelere ve zararlı süreçlere karşı çok daha dirençli bir şekilde savaşabiliyor. Bu çalışmada dikkat edilmesi gereken noktalardan biri ise zeytinyağının tipi. “Natürel sızma” denen rafine olmayan ve bekletilmeyen zeytinlerden sıkılan zeytinyağıyla bu olumlu sonuçlar elde edilebiliyor” dedi.