Veraset ve İntikal Vergisi

Pek çok okurumuzdan gelen sorular, zaman zaman veraset ve intikal vergisi üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bu vergi, özellikle gelir ve kurumlar vergisi gibi dönemsel olarak uygulanan bir vergi olmaması sebebi ile uygulamada incelikleri de fazla bilinmemektedir. Bu nedenle biz de bu yazımızda, bu verginin bazı önemli ve temel noktalarını aktarmaya çalışacağız. Verginin konusu Veraset ve İntikal Vergisinin iki ana konusu vardır. Bunlardan birincisi, TC uyruğunda bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye'de bulunan malların veraset yoluyla intikalidir. Verginin ikinci konusu ise TC uyruğunda bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye'de bulunan malların her hangi bir şekilde ivazsız (karşılıksız yahut bedelsiz) olarak bir başka şahsa intikalidir. Spor-toto, diğer yarışma ve çekilişler de bu kapsamda düşünelerek verginin konusuna girerken, maddi veya manevi tazminatlar, karşılıksız yapılan ödeme olarak kabul edilmez ve bu vergiye tabi tutulmazlar. Ancak, TC uyruğunda bulunan şahısların Türkiye sınırları dışında bulunan mallarının veraset yoluyla veya bedelsiz olarak bir yabancıya intikal etmesi halinde, eğer yabancı uyruklu kişinin Türkiye'de ikametgâhı yoksa, bu vergi aranmaz. Veraset ve İntikal Vergisi beyanname süreleri Veraset ve İntikal Vergisi beyanname verme süresi, veraset yolu ile intikallerde, önce ölüm hadisesinin yurt içinde olup olmamasına göre, sonra mirasçıların yurt içinde olup olmamalarına göre değişmektedir. Miras bırakanın ölümünün Türkiye'de vuku bulduğu hallerde, mükellefler Türkiye'de ise beyanname verme süresi (4 ay), mükellefler yurt dışında ise (6 ay)dır. Miras bırakanın ölümünün yurt dışında vuku bulduğu hallerde ise, mükellefler Türkiye'de ise beyanname verme süresi (6 ay)dır. Mükelleflerin de yurt dışında bulunduğu hallerde ise beyanname verme süresi, mükelleflerin ölüm hadisesinin vuku bulduğu ülkede olup olmamalarına göre değişmektedir. Mükellefler de, ölüm olayının gerçekleştiği ülkede ise beyanname verme süre (6 ay)dır. Mükelleflerin ölüm olayının gerçekleştiği ülkeden farklı bir ülkede bulunmaları halinde beyanname verme süresi (8 ay)a çıkmaktadır. Beyanname verme süresi Kanunda, gaiplik halinde, gaiplik kararının ölüm siciline kaydolmasını takiben (1 ay), bağış, yarışma, çekiliş gibi sair intikallerde ise malların hukuken iktisabını izleyen (1 ay) olarak belirlenmiştir. Vergi istisnaları Veraset ve intikal vergisi Kanununda yeralan bazı önemli istisnalar şunlardır: 1- Eşe ve fürua (çocuklara, torunlara ve evlatlara) veraset yolu ile intikallerde, bunların her biri ayrı ayrı 21.755.000.000 liralık istisnadan yararlanır. Eşin, çocuklarının bulunmaması dolayısıyla ölenin annesi, babası ve kardaşi gibi diğer kimselerle birlikte mirasçı olması halinde istisna 43.534.000.000 lira olarak uygulanır. 2-Bağışlarda ve para üzerinden düzenlenen yarışma ve çekilişlerde ise istisna tutarı 503.000.000 liradır. 3- Veraset yolu ile intikal eden ev eşyaları, kişisel eşyalar ve aile hatırası olan kılıç, madalya gibi eşyalar... 4- Örf ve adetlere göre verilmesi alışılagelmiş bulunan hediye, cihaz, yüzgörümlüğü ve drahomalar (gayrimenkuller hariç). 5-Sadakaların tamamı. 6- Dul ve yetimlere yapılan toptan ödemeler, yardımlar ve aylıklar. Verginin oranı Veraset ve intikal vergisinin oranı 2001 yılında vuku bulan intikaller için aşağıdaki tabloda verilmiştir. Öte yandan, bir şahsa ana, baba, eş ve çocuklarından ivazsız (karşılıksız, bedelsiz) mal intikali halinde vergi, ivazsız intikallere ilişkin tarifede yer alan oranların yarısı uygulanarak hesaplanacaktır. Ancak evlatlıktan evlat edinenlere yapılan ivazsız intikallerde, oran indirimine ilişkin bu hüküm uygulanmayacaktır. Örneğin bir şahsın eşine bankada hesap açtırması ve oğluna sermaye vermesi yahut kızına araba alması halleri, birer ivazsız intikal olduğundan, yukarıdaki ivazsız intikallere ilişkin oranların % 50 indirimli olarak uygulanması suretiyle vergilendirilecektir. Bu verginin mükellefi ise, bağışı alan olacaktır. Verginin ödenmesi Veraset ve İntikal Vergisinin ödeme sureti de değişmiştir. Veraset ve İntikal Vergisinin ödenme sureti, 29.7.1988'den sonra tahakkuk eden vergiler için, 5 yılda 10 eşit taksitten, 3 yılda 6 eşit taksite indirilmiştir. Taksitler yine eskisi gibi, Mayıs ve Kasım aylarında ödenmektedir.