Yüksek emeklilik maaşında fazla mesainin etkisi

Belirli hâllerde serbest çalışan esnaf-sanatkâr, şirket ortakları ve diğer kendi nam ve hesabına çalışanlardan asgari ücret ve düşük ücret üzerinden sigortalı gösterilenlerin belirli durumlarda çalıştıkça emekli aylıklarının artma yerine azaldığı maalesef bilinen bir gerçektir.

 

Özelikle 2008/Ekim ayından itibaren aylık bağlama oranının önceki dönemlere göre daha düşük olması asgari ücretli ve diğer düşük ücretlerle çalışanlara bağlanacak emekli maaşlarının daha düşük olmasına neden olmaktadır.

 

Hâl böyle iken binlerce okurumuzun hemen her gün gönderdikleri soruların önemli bir bölümünü yüksek emekli maaşı bağlanması hakkında olmaktadır.

 

Emekli maaşımı nasıl yükseltirim? Sorusunu yönelten tüm okuyucularımıza cevap olacak şekilde bu yazımızı hazırladık.

 

Hemen belirtelim Emekli Sandığına tabi olanların çalıştıkça emekli aylıklarının azalması değil artması söz konusu olduğundan bunları yazımızın kapsamı dışında tutuyoruz.

 

                                

 

YÜKSEK EMEKLİ MAAŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

 

 

 

Emeklilik maaşı bağlanması için genel olarak yaş, sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı kriterleri esas alınmaktadır.

 

Yüksel emeklilik maaşı bağlanmasında ise sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısından ziyade özelikle SGK’ya her ay bildirilen ücretlerin matrahı etkilemektedir.

 

Ücret derken sadece her ay alınan esas ücretler değil başta fazla mesai ücretleri, bayram ve resmî tatillerde alınan ücretler ile değişik isimler altında işveren tarafından ödenen diğer ücret eklentileri de emekli maaşını etkilemektedir. Bu nedenle fazla mesai yapıyorsanız bu ücretlerin SGK’ya gerçeğe uygun olarak bildirilmesi emeklilik maaşınızın miktarı açısından lehinize olacaktır.

 

 

 

FAZLA MESAİ ÜCRETLERİNİN HESAPLANMASI

 

 

 

İş hukukumuzda haftalık normal çalışma süresi 45 saat olarak uygulanmaktadır. Bu süreyi aşan çalışmalar fazla çalışma/fazla mesai olarak değerlendirilmektedir. Bunun için işçiye verilecek fazla çalışma saat ücreti, normal çalışma saat ücretinin yüzde 50 fazlasıyla ödenir.

 

Örneğin market iş yerinde çalışan Durmuş Bey’in haftalık çalışma süresinin yasal çalışma süresi olan 45 saat olarak belirlendiğini, 2024/Mayıs ayının 2. haftasında 48 saat çalışmış olduklarını varsayalım.

 

Bu durumda 48 saatlik haftalık çalışma süresi yasal haftalık çalışma (45) süresinin 3 saat üstünde bulunduğundan bu 3 saatlik çalışma fazla çalışma olup bu sürelere ait çalışmalar için normal çalışma ücretlerinin saat başına düşen miktarının yüzde 50 yükseltilmesiyle ödenmesi gerekmektedir.

 

Durmuş Bey’in normal saatlik ücreti 300 TL ise bu durumda bu ücretlerine ilave olarak 3 saat için ayrıca 3X150=450 TL daha ödenmesi gerekir.

 

Ücretleri artırmada önemli diğer bir husus ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışılması hâlinde, bu çalışmalar için de çift yevmiyenin yanı sıra fazla çalışma ücreti ödenmesi gerekmektedir.

 

 

 

ÜCRETLERİN SGK’YA EKSİKSİZ BİLDİRİLMESİNE DİKKAT EDİN

 

 

 

Sosyal güvenlikle ilgili 28 yılı aşkın çalışma hayatımda denetleyici, uygulayıcı ve eğitici olarak karşılaştığım en önemli sorunların başında maalesef işçilerin fazla mesaisinin ya ödenmediği veya eksik ödendiği veyahut ödenmesine karşın SGK’ya bildirilmediğini müşahade ettim. Oysa ki fazla mesai ücretlerinin düzenli bir şekilde her ay SGK’ya bildirilmesi ücret matrahının yükselmesine ve doğrudan doğruya bağlanacak emekli maaşının artmasına etki edecektir.

 

Bu nedenle işçilerin her ay ücret maaş bordrolarında fazla mesai ücretlerinin gerçeğe uygun olarak hesaplanıp hesaplanmadığını, doğru hesaplanıp ödenmişse SGK’ya eksiksiz bildirilip bildirilmediğini kontrol etmeleri büyük önem arz etmektedir.

 

Yargıtay’a göre imzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması hâlinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir. Bu nedenle fazla mesai ücretleriniz ödenmemiş ya da eksik ödenmişse bordrolara imza atmaktan kaçınmanız ya da en azından şerh düşmeniz idari ve mahkeme aşamasında lehinize olacaktır.

 

Fazla mesai ödenmemiş veya eksik ödenmişse bu konuyu Alo 170’i arayarak ya da Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüklerine dilekçe vererek hakkınızın verilmesi için idari işlemleri başlatabilirsiniz.

 

 

 

 “Birçok insan mutluluğu burnunun üstünde unuttuğu gözlük gibi etrafta arar.” DROZ