Asgari ücret ve borsa!

Asgari ücretin 8.500 TL olarak açıklanması, herkesin bildiği gibi işletmelerin en başta personel giderlerini artıracak. Sadece asgari ücret bazında değil diğer ücretlerde de benzer bir artışın yaşanacak olması; 2023 muhasebesinde de “personel gideri” kaleminin oldukça iyi yönetilmesi gerektiğini kaçınılmaz kılacak gibi gözüküyor. Borsadaki bazı şirketlerin bilançolarını inceledim. 2021/9 aylık ve 2022/9 aylık karşılaştırmasına göre; ciroda sadece maaş gideri ağırlığı kimi şirketlerde artmış kimilerinde azalmış. Genelde ortalama ağırlıklar yüzde 1,2 ile yüzde 3,6 arasında değişiyor. Akla hemen şu iki ihtimal gelebilir;

 

-“Sadece personel giderlerinin” toplam ciro içindeki payı azalan şirketler, ürünlerine daha fazla zam yapmışlar. Ya da işçi çıkarmışlar.

 

-“Sadece personel giderlerinin” toplam ciro içindeki payı artan şirketler, ürünlerine daha az zam yapmışlar. (Veya önceden taahhütlü satışlarından dolayı gerekli zammı yapamamışlar.) Ya da işçi almışlar.

 

Tabii ki maliyetleri ve ağırlıkları etkileyen birçok unsur var ve personel giderleri, başka maliyet kalemlerinin optimize edilmesiyle dengelenebilir. Şu gerçek ki, hiçbir iş personelsiz yürümez. İnsan kaynağı, hele ki son yıllarda çok kıymetli. Artık nitelikli bir personelin brüt aylık maliyeti, yaygın şekilde 40-50 bin TL baremine doğru ilerliyor. Sonuçta bu maliyet, dönüp dolaşıp son ürüne yansıyor. 2023’te de bunun yansımasını takip edeceğiz.

 

…..

 

Gelelim maaş-borsa ilişkisine… Personel giderleri, ürün ve hizmet fiyatlarıyla birlikte enflasyonu da bir miktar diri tutacağına göre, ondan korunmanın yollarını yeni yılda da aramaya devam edeceğiz.

 

Yani “birikimlerimiz enflasyona yenilmesin” diye, “riskli” kategorideki birtakım enstrümanlara bakmayı sürdüreceğiz.

 

Altın soru; enflasyon 2023’te yüzde kaç olacak? TCMB tarafından gerçekleştirilen son beklenti anketine göre; 2023 Aralık döneminde yıllık enflasyonun yüzde 34,92 olması bekleniyor. İşin mantığı basit; 100.000 TL parası olan birisi bugünkü bu beklentiye göre birikimlerini 134.920 TL’ye çıkarabilirse, enflasyona karşı yenilmemiş olacak. Bu seviyenin üzerine çıkabilirse, reel anlamda kazançlı çıkmış sayılacak.

 

İkinci soru da şu: Yüzde 34,92 getiri nerede var? Mevduat tarafında olmayacağı kesin gibi… “FED’in duracağı” ve “iç kontrol mekanizmalarının devrede kalacağı” bir senaryoda, dövizde de böyle bir getiri “daha uzak” ihtimal… Zaten geçen hafta açıklanan verilere göre DTH’larda çözülme son hızıyla devam ediyor. 200 milyar doların da altına düştü toplam döviz hesapları… O hâlde getiride geriye ne kalıyor? Borsa ve altın... Bunlar, bugünkü şartlara göre 2023’te, en avantaj sağlayacak iki durak gibi gözüküyor.

 

Gram altın; Dolar/TL’den çok destek bulamayabilir. “Daha güvercin FED” beklentileri ons tarafını besleyebilir. Ons altında 2023’te yeniden 2.000 doların görülmesi şaşırtıcı olmaz. Bu senaryoda gram altında 1.350-1.500 TL bandına doğru bir hareketlilik gerçekleşir ki, bu, “beklenen enflasyona” karşı başa baş bir koruma sağlayabilir.

 

Gelelim 2022’nin efsanesi borsaya… Bu yılı 5.500 civarından kapatacağımızı varsayarsak; yüzde 35 enflasyon beklentisine göre endeksin 7.425 puana yükselmesi gerekiyor. Bu olur mu bilinmez ancak dikkat çeken bazı noktalar var: Borsa, 2019’dan beri yıllık bazda ‘beyaz mum’la kapanıyor. Yani 4 yıl arka arkaya yükselen bir endeks var. Son 20 yılda görülmüş bir şey değil. Bu durum, Dolar/TL grafiği ile de çok benzeşiyor. Eğer dolar fiyatlaması ve enflasyon dinamikleri hafifleyecekse, borsadaki iştahın da 2022 gibi olması beklenmemeli. Endeks kadar hisse ve sektör bazlı hareketler öne çıkacaktır, daha seçici olmamız gereken bir döneme gidiyoruz. Buna rağmen endekste “iyi ihtimalle” 3,25-4,00 dolar bandı gibi bir aralıkta olabiliriz. 4,00 dolar, tabii ki 7.500’e yakın bir endekse işaret eder. Ama bunun ‘iyi ihtimal’in de zirvesi olabileceğini, en azından bugünkü şartlara bakarak söyleyebiliriz.