Çanakkale yolu

Klasik Osmanlı devlet idaresi Tanzimat Fermanıyla 1839'da bitecek ise de bu Hattı Hümayun'u Gülhane'de ilân eden Abdülmecid Han, padişah olduğunda esas tibariyle bir garplılaşma cereyanı devam etmektedir. 

II. Mahmud Han da IV. Murad Han gibi darbelerin içinden çıkagelmiştir. İsyan eden kapukulu askerleri, 10 Şubat 1632 Tarihinde Müezzinzâde Hafız Ahmed Paşa'yı IV. Murad'ın huzurunda paralarlar. Sultan Mahmud ise bizzat kendisi paralanmaktan Cevriye Kalfa'nın basiretiyle kıl payı kurtulmuştur.

Padişah, Avrupa'yla aranın çok kötü açıldığının farkındadır. Bu itibarla bir taraftan köklü inkılablara girişirken, diğer taraftan Avrupa'ya talebe yollamaya başlar. Devlet teşkilatının vasıflı insanlara ihtiyacı vardır. Ne var ki Avrupa'ya giden bu talebeler, istikbalde Tanzimat'ın mason paşaları olarak işe başlayacaklardır. Avrupa locaları onları elde etmiş, yabancı zihniyet, en tepe noktadan içimize mümessillerini sokmuştur. O paşaların en meşhuru da "Büyük" lakaplı Mustafa Reşid Paşa'dır. Ali Paşa, Fuat Paşa gibi paşalar yetiştirerek devleti ele geçirir. Bunun neticesidir ki Abdülmecid, aldatılmışlık hissiyle daha 38 yaşında iken verem olarak vefat eder. 

Yerine Sultan Abdülaziz Han geçer. Fakat paşalar çetesine direnir. Cumhuriyetin 'hürriyet kahramanı' diye iltifat ettiği Midhat Paşa, medrese talebesini kışkırtır. 30 Mayıs 1876 tarihinde Hüseyn Avni Paşa komutasındaki asker, sarayı kuşatarak Padişahı tahttan indirirler. 4 gün sonraysa Sultan Abdülaziz, Fer'iye Sarayı'ndaki odasında Kur'an-ı kerim tilavet ederken önceden bahçıvan diye saraya sokulan iki suikastçi, pencereden girip Sultanın bileklerini keserler. Maktül Sultanın kayınbiraderi Çerkes Hasan Bey ismindeki bir genç subay, Hüseyin Avni ve diğer 3 suikastçiyi davetli oldukları eve baskın yaparak temizler, Midhat Paşa hareme kaçarak kurtulur. 

Donanmaya öncelik veren, ilk dış seyahatleri yapan, fuarları takip eden Sultan Abdülaziz 46 yaşındayken kanlı bir şekilde hal edilince paşalar çetesi tahta Sultan V.Murad'ı geçirirler, fakat şartlar öylesine ürkütücüdür ki Sultan akli rahatsızlık içindedir. 

Başta Midhat Paşa olmak üzere mason paşalar, Kanun-i Esasi'nin ilanı gibi şartları pazarlıkla kabul ettirdikleri veliahd Abdülhamid Efendiyi Abdülhamid-i sani unvanıyla devletin başına getirirler. Kahramanlık sevdalısı sadrazam Midhat Paşa, işbaşına yeni gelmiş ve hiçbir şeye hakim olmayan ve hiçbir şeye karıştırılmayan Sultan'a zorla kabul ettirmek suretiyle devleti '93 Harbine sokar. Neticede Ruslara karşı yapılan bu harpde 30 bini şehid ve 90 bini hastalıktan ölen olmak üzere 120 bin ölü verilir ve Osmanlının Avrupa topraklarını kaybederiz. 

Paşalardaki masonlaşma seyri, bilahare bir kısım dönme paşalar devrini açacaktır. 

Çanakkale öncesi ıstıraplar tarihidir. 

Bu yüzden ömürler dikkat çekicidir: 

IV. Murad 28, Sultan Mahmud 49, Sultan Abdülmecid 38, Sultan Abdülaziz 46 yaşında vefat ederler.