Getir’i götürmeye çalışıyorlar

Zaten az sayıda uluslararası bilinirliği olan markamız var…

 

Onlara da azıcık palazlanınca hemen birileri çökmeye çalışıyor.

 

Son günlerde “Batıyor” şayialarını işittiğimiz Getir’le ilgili öyle şeyler dinledim ki, siyaseti bir kenara bırakıp yazmam elzem oldu.

 

Bunlar her ne kadar yabancı sermaye ortaklı olsa da, en nihayetinde bizim insanımızın zihninin ve emeğinin ürünü.

 

“Yurt dışından çekiliyor”, “Getir gidiyor” spekülasyonlarının perde arkasında, meğer bambaşka operasyonlar varmış.

 

Ne olmuş, ne bitmiş, işin içindeki isimlerden dinledim.

 

     ***

 

Malum, marketten alabileceğiniz pek çok ürünü telefon uygulamasından siparişle çok uygun fiyata kısa sürede kapınıza getiren marka, dağıtım ağıyla kısa sürede büyük başarı yakaladı.

 

Neredeyse her mahalleye kurulan depolardan 1500’ü aşkın ürünü, 10 dakika gibi kısa sürede teslim eden sistem, özellikle pandemi döneminde muazzam bir çıkış yakaladı.

 

9 yıl önce kurulan firma, çok kısa sürede Türkiye’nin tamamına yayılmakla kalmadı, dünyada yeni bir sektörün kurulmasına öncülük etti.

 

ABD’den Avrupa’ya, Arap Yarımadası'ndan Asya’ya kadar Getir’i rol modeli alan girişimlerin sayısı hızla arttı.

 

Bu süreç, Türk girişimci Nazım Salur'un markasını da uluslararası pazara açtı.

 

Getir, 2021’de İngiltere, Almanya, Hollanda, Fransa, İspanya, İtalya ve Portekiz’e yayıldı.

 

Avrupa yolculuğunda yakaladığı başarının ardından Getir markasının ABD macerası başladı.

 

Üç kıtada 9 ülkeye ulaşan Türk markası Getir, gündelik hayatın zora girdiği pandemi döneminde binlerce kişiye istihdam sağladı.

 

     ***

 

Bu hızlı yükseliş evresinde Güney Avrupa pazarında faaliyet gösteren Blok ve İngiltere’de hizmet veren Weezy’i satın alan şirket, Almanya merkezi Gorillas’ı da bünyesine katarak hızlı market ürünleri teslimat sektöründe uluslararası bir deve dönüştü.

 

Getir’i kısa sürede uluslararası marka hâline getiren bu yatırımlarda en önemli faktör, dünyada paranın bol, faizlerin düşük olduğu iklimdi.

 

Nitekim 2022 yılında girişim sermayesi yatırımları, bir önceki seneye göre yüzde 103 artarak, 694 milyar doları aşmıştı.

 

     ***

 

Elverişli ortam, dikkatleri üzerine çeken Getir için de büyük avantaj sağlamış, 2020’de Silikon Vadisi’nden gelen 38 milyon dolarla ivme yakalayan firma, 2021’de tamamladığı üçüncü yatırım turunda 2,6 milyar dolarlık değere ulaşarak, Türkiye’nin sayılı unicorn’larından biri olmuştu.

 

2022 yılı Mart ayına gelindiğinde ise 768 milyon dolarlık bir yatırım daha alan Getir’in değeri 11,8 milyar dolara ulaşmıştı.

 

2015’te sıfırdan başlayan bir Türk markasının, bu kadar kısa sürede bu değere ulaşması inanılır gibi değildi.

 

     ***

 

Kendi özgün iş modeli ile Avrupa ve ABD pazarına açılan Getir, elbette hepimizin gururu oldu.

 

Ne var ki, dünya piyasalarında pandemi sonrası oluşan olumlu hava uzun sürmedi.

 

Özellikle Rusya-Ukrayna savaşı ile birlikte yükselen enerji ve gıda fiyatları, dünyada enflasyonu son 40 yılın en yüksek seviyelerine taşıdı.

 

Alım gücü düşen tüketiciler, Batı’da da harcamalarını kısmak zorunda kaldı.

 

Kötü gidişat, yatırım ortamını da etkiledi.

 

Faiz artışları ile beraber küresel piyasalarda baş gösteren belirsizlik, girişim sermayesi yatırımlarını 2023 sonunda 285 milyar dolara kadar düşürdü.

 

Buna bir de bazı Avrupa ülkelerinin ‘hızlı teslimat depolarının şehir merkezlerinden çıkarılması’ gibi yaptırımları eklenince, Getir, büyük zorluklarla karşılaşmaya başladı.

 

En nihayetinde firma, geçtiğimiz sene Fransa, İspanya, İtalya ve Portekiz’den çekildiğini açıkladı, bu sene de tüm yurt dışı pazarlardan.

 

Getir, nisan ayından itibaren, yeniden -gelirlerinin yüzde 93’ünü kazandığı- Türkiye’ye odaklanma kararı aldı.

 

N11, BiTaksi, GetirBiTaksi, GetirYemek, GetirÇarşı, Getirİş gibi birçok iş kolu bulunan firma, finans sektörüne de 50 milyon dolarlık yaptırım yaptığı GetirFinans’la açılmış durumda.

 

     ***

 

Şirketin mali tablosuna gelince…

 

15 binden fazla çalışanı bulunan firmanın yıllık cirosu yaklaşık 2,2 milyar dolar.

 

Yani öyle birilerinin yaydığı gibi ölmüş-bitmiş bir durumu yok.

 

Bu ciroya ulaşan kaç firma var ülkemizde?

 

Ayrıca yabancı fonların Getir’e karşı iştahları da kesilmiş değil.

 

Yürütülen olumsuz kampanyanın sebebi ise yabancı ortakların yönetimi ele geçirme arzusu!

 

Zira Getir’in kurucusu Nazım Salur ve iki Türk ortağı, şirketin yüzde 25’ine sahip olmalarına karşın, yönetimi elinde tutan hisse sahipleri.

 

Yüzde 30 hissesi bulunan Birleşik Arap Emirlikleri merkezli Mubadala şirketi ile yüzde 45’lik kısmın hissedarı Sequoia Capital dahil olmak üzere farklı fon ve yatırımcılar yönetimde söz sahibi değil.

 

Öğrenebildiğimiz kadarıyla, en başta Mubadala, yurt dışından çekilmeyi bahane ederek, yönetimi ele geçirmeyi arzuluyor ve bunun için de bir yerleri ‘fonlayarak’ Türk ortaklarını geri çekilmeye zorluyor.

 

Tüm bu olumsuz kampanyaya karşın Nazım Salur, “Getir bir Türk firmasıdır, burayı Türkler yönetecek” resti çekerek, dümeni yabancılara terk etmeyi reddediyormuş.

 

Nazım Beyi bu duruşundan dolayı takdir ediyorum, Getir kesinlikle Türk firması olarak, Türklerin yönetiminde kalmalı.

 

En nihayetinde dünya ekonomisi böyle kalmayacak… Elverişli rüzgâr tekrar esmeye başladığında, bu marka bu defa daha güçlü olarak dünya sahnesine dönebilecek potansiyele sahip.

 

Geçmişte yabancılar bugün dünyaca bilinen başka şirketlerimize de çökmeye çalıştı, ancak buna müsaade edilmedi.

 

Getir de bizimdir, kimse götüremez.